انفجار اعم از عادی یا هسته ای عبارتست از رهایی مقدار زیادی انرژی در مدت زمانی بسیار كوتاه و در فضای محدود .
انفجار اعم از عادی یا هسته ای عبارتست از رهایی مقدار زیادی انرژی در مدت زمانی بسیار كوتاه و در فضای محدود .
ساختار انفجاری هسته ای
در انفجار هسته ای حرارت و فشار حاصل از اندازه ای است كه جرم بمب و همه مواد موجود در فضای مزبور را در آن واحد زمان بصورت توده ای از گاز داغ ، ملتهب و فشرده در آورده و تشكیل گوی آتشین كه در حدود چند میلیون درجه حرارت است می دهد این گوی آتشین بلافاصله انبساط كرده و به لایه های بالای جو صعود می كند.انبساط سریع گوی آتشین فشار اطراف خود را بالا برده و موج انفجاری بسیار شدیدی و یا موج ضربه فوق العاده ای در زمین یا آب یا در زیر زمین ایجاد می كند كه اثر تخریبی انفجار مربوط به آنها ست .
مشخصات انفجاری هسته ای
▪ در نزدیكی انفجار سرعت موج از یك كیلومتر درثانیه یعنی هزارها كیلومتر در ساعت بیشتر است .
▪ قسمت عمده ای از انرژی انفجار بصورت حرارت و نور آزاد می شود كه در منطقه وسیعی ایجاد آتش سوزی نموده و حتی در فاصله های دورتر سبب سوختگی در پوست بدن موجودات زنده ای كه در معرض آنها قرارگرفته باشند می گردد .
▪ مقدار زیاری اشعه نامرئی هسته ای به نام تشعشع هسته ای اولیه بوجود می آید كه قدرت نفوذی فوق العاده ای داشته و بر حسب شدت تشعشع آنها آثار بیولوژیكی تشعشعات هسته ای وخیم یا كشنده در موجودات زنده بوجود می آورند .
▪ مواد حاصل از انفجار های هسته ای به شدت رادیو اكتیو بوده ومنطقه وسیعی را بطوری الوده می سازد كه بر حسب نزدیكی یا دوری از مركز انفجار تامدتی غیر قابل سكونت خواهند بود مانند هیروشیمای ژاپن .
▪ در انفجارهای معمولی درجه حرارت در مركز انفجار به حدود ۵۰۰۰ درجه سانتیگراد درمورد انفجارهای هسته ای به ده ها میلیون درجه می رسد .
حوزه انفجارهسته ای
قطر كره آتشین از بمب هسته ای یك مگاتنی در یك هزارم ثانیه به حدود ۱۵۰ متر رسیده ودر هر ثانیه به حداكثر اندازه خود كه حدود ۲۰۰۰ متر است می رسد و پس از یك دقیقه نسبتا سرد شده و روشنایی خود را از دست می دهد این زمانی است كه انفجار ۷ كیلو متر صعود كرده است برای تصور میزان درخشندگی آن كافیست اشاره كنیم كه :
▪ از فاصله یكصد كیلومتری از نور خورشید در وسط روز درخشنده تر است .
▪ در پاره ای از آزمایش ها كه در طبقات بالای جو انجام گرفته نور حاصله از فاصله ۱۰۰۰ كیلومتری محسوم بوده است كه تحت بعضی شرایط این نور می تواند موجب كوری موقتی یا سوختگی دائمی شبكیه چشم شود .
▪ در موقع آزمایشات هسته ای در معرض بودن تصادفی اشخاص موجب سوختگی شبكیه چشم درمسافت ۱۰ مایلی در سلاح ۲۰ كیلو تنی شده است .
▪ گوی آتشین همانطور كه به سرعت بزرگ شده و صعود می كند تغییر شكل داده و پهن تر می شود ضمناً هوا و خاك و عناصر دیگر را از پایین به داخل خود می مكد و به همین ترتیب دنباله ای از غبار تشكیل می شود كه گوی آتشین را به زمین وصل می كند كره آتشین بتدریج سرد شده و بصورت ابری متلاطم در می آید كه ابتدا سرخ رنگ بوده و بعد سفید می شود در این حال با دنباله خود شكل قارچی به خود می گیرد .
تخریب بعد از انفجار هسته ای
▪ چنانچه انفجار در سطح زمین یا نزدیكی آن اتفاق بیافتد مقدار زیادی خاك و شن و مواد مختلف بخار شده و همراه با گوی آتشین بالا می روند یك صدم انرژی سلاح مگاتنی در تر كش سطحی كافی است كه ۴۰۰۰ تن خاك و شن و سنگ را بخار نماید این مواد كه بدین ترتیب به داخل گوی آتشین كشیده شده با مواد رادیو اكتیو مخلوط می شوند و ابر اتمی قارچ شكل انفجارات اتمی را شكل می دهند ذرات این باد بتدریج به زمین بازگشته و یا در اثر برف و باران به زمین ریخته خواهد شد این عمل ریزش اتمی نامیده شده و منبع تشعشعات باقیه خواهند بود .
▪ در انفجارهای زیر آبی مقدار زیادی آب بخار خواهد شد یك صدم انرژی سلاح یك مگاتنی كافیست كه ۲۰۰۰۰ تن آب را بخار كند .
▪ انفجار زیر زمینی اتمی ایجاد تكانهایی مانند زمین لرزه می نماید در اثر این لرزش و جابه جاشدن قسمتی از سطح زمین خرابی بوجود می آید اما انرژی یك زلزله قوی با انرژی یك میلیون بمب اتمی برابر است!
تقسیم بندی انرژی انفجار سلاح اتمی
مجموع انرژی حاصله كه به نام قدرت بمب نامیده می شود به سه اثر اولیه تقسیم می شود . گرچه تقسیم بندی انرژی تا اندازه ای به نوع سلاح و سوختنش وشرایط انفجار بستگی دارد ولی بطور كلی بصورت زیر تقسیم بندی می شود .
▪ ۵۰% انرژی به توسط موج انفجاری یا موج ضربه حمل می شود .
▪ ۳۵% انرژی را تشعشع حرارتی و امواج نورانی در خود دارند .
▪ ۱۵% انرژی را تشعشع هسته ای ( ۵% تشعشع ابتدایی ۱۰% تشعشع باقیه ) دارد.
خطر انفجار
بند ۳ مادهٔ ۱۰ شرايط عمومى آتش‌سوزي، انفجار را به مفهوم هر نوع آزادشدن ناگهانى انرژى حاصل از انبساط گاز يا بخار مى‌داند. طبق اين تعريف واژهٔ ”ناگهاني“ نقش اساسى ايفاء مى‌کند. انفجار زمانى ناگهانى است که شروع و خاتمهٔ آن قابل پيش‌بينى و اندازه‌گيرى نباشد. خطر انفجار، هم شامل خسارت‌هاى ناشى از انفجار آتش‌زا و هم انفجار سرد مى‌شود. هرگاه انفجار باعث آتش‌سوزى شود و فقط خطر آتش‌سوزى بيمه باشد خسارت‌هاى ناشى از خودِ انفجار بيمه نيست ولى آتش‌سوزى ناشى از آن بيمه است. اگر آتش‌سوزى موجب انفجار شود بيمه‌گر آتش‌سوزى متعهد است که خسات‌هاى ناشى از انفجار به‌دنبال آتش‌سوزى را نيز جبران کنند. در ايران طبق شرايط عمومى و تعرفهٔ مصوب شوراى عالى بيمه خطر انفجار، خطر اضافى تلقى نمى‌شود.
انفجار شيميائى يا هسته‌اي:
اين انفجار ناشى از واکنش‌هاى شيميائى در داخل مخزن است و امکان دارد فقط به بدنهٔ داخلى خسارت بزند و يا گاز اشتعال‌پذير خارج شود (مانند انفجارهاى ناشى از گاز و بخار در کارخانه‌هاى رنگ‌سازي).
انفجار مخزن:
افزايش حجم گازها و بخارها و فشار هوا در درون مخزن، موجب پاره‌شدگى مخزن مى‌شود. اين پارگى ممکن است به‌قدرى شديد باشد که باعث به‌وجود آمدن تعادل ناگهانى فشار داخل و خارج مخزن شود. صرفاً دريدن و پاره شدن مخزن، علت انفجار کامل نيست بلکه گام اوليه محسوب مى‌شود. به اين معنا که در انفجار هم مانند انفجارهاى ديگر بايد تعادل ناگهانى گاز يا بخارى که تحت فشار قرار دارد به‌وجود آيد. طريقهٔ به‌وجود آمدن فشار و زمان توليدشدن فشار يا به‌دست آوردن تعادل، در انواع انفجارها مختلف است. بنابراين از آنجا که فقط پارگى بدنه، علت انفجار نيست و اندازهٔ آن هم فشار گنجايش مخزن و محل پارگى بستگى مستقيم دارد، براى بيمه‌گر تعيين اينکه آيا خسارت وارده بر اثر انفجار به‌وجود آمده يا بر اثر نقص و عيب مخزن، دشوار است. خسارت غيرقابل تأمين در بيمهٔ انفجار
خسارت‌هاى ناشى از موارد زير در بيمهٔ انفجار از تعهد بيمه‌گر خارج است:
– خسارت‌هاى ناشى از انفجار داخلى (خسارت‌هائى که بر اثر به‌وجود آمدن تعادل ناگهانى ميان خلاءِ داخل يک لوله و هواى خارج آن مانند شکستن لامپ تلويزيون رخ مى‌دهد).
– خسارت‌هاى ناشى از انفجار در داخل موتورهاى احتراقى يا توربين‌ها که به‌علت از دست‌رفتن مقاومت بدنهٔ موتور در مقابل فشار داخلى به‌وجود مى‌آيد. اين نوع خسارت‌ها ناشى از نقص مادۀ اوليه هستند.
– خسارت‌هاى ناشى از انفجار بر اثر انبساط مواد به‌کار رفته در ساخت موتورها يا خسارت‌هائى که به مخزن وارد مى‌شود، بدون اينکه تعادل ناگهانى ميان فشار داخل و خارج مخزن به‌وجود آيد.
– خسارت‌هاى ناشى از انفجارى که بر اثر کارکردن و فرسوده شدن موتورها به‌وجود مى‌آيد.
– خسارت‌هاى ناشى از ترکيدن لوله‌هاى آب بر اثر شدت فشار و يا ترکيدن پمپ به‌دليل عيب و نقص ناشى از سوپاپ.