چنانكه پيش از اين اشاره شده است، طرح جامع اسكله ساروج مشتمل بر پنج فاز مي باشد. اسكله ساروج در موقعيت جغرافيايي 43.973′ Latitude: 027oو Longitude:057o 09.418′ در پانزده كيلومتري شرق شهرستان كنگان قرار گرفته است. محل اين اسكله بر روي نقشه هاي دريانوردي بين المللي ثبت و مشخص شده است. اهداف تعيين شده نهايي از احداث اسكله ساروج شركت آسياي آرام عبارتند از:
دستيابي به بازار منطقه اي صادرات كلينكر:
بر اساس مطالعات انجام شده ظرفيت در كشورهاي حوزه خليج فارس بسيار اندك و پراكندگي مواد اوليه مورد نياز براي توليد كلينكر زياد مي باشد. بزرگترين معدن آهك و سيليس حاشيه جنوبي خليج فارس در رأس الخيمه قراردارد كه روزانه مواجه با مشكلات عديده بهره برداري بوده و مدام از سوي مقامات دولتي، مالكيّت معادن، اعتصابات كارگري، كمبود نيروي متخصص و غيره در معرض بسته شدن مي باشد. در عوض حاشيه شمالي خليج فارس بخصوص كرانه هاي ساحلي استان بوشهر سرشار از معادن آهك است كه متأسفانه تا بحال چنانكه توان در خور آن موجود بوده، مورد بهره برداري قرار نگرفته است. شركتهاي معظم توليد سيمان در حاشيه جنوبي خليج فارس شديداً نيازمند كلينكر مي باشند. اين شركتها اكثراً داراي ظرفيت بسيار زياد توليد سيمان به علت نصب واحد هاي متعدد آسياب سيمان هستند، ولي بعلت كمبود مواد اوليه آهكي از احداث كارخانجات توليد كلينكر بيم داشته و ترجيح مي دهند كه سرمايه گذاري كلاني در اين زمينه انجام ندهند. گروه سرمايه گذاري غدير نيز مدام خواستار صادرات كلينكر از ايران مي باشد و شركت ETA موافقتنامه هاي مشتركي با شركت آسياي آرام به امضاء رسانيده است. شركت سيمان كويت يازده آسياب سيمان دارد كه كوره كلينكر اين شركت كه در سال 2002 نصب شده است جوابگوي نيازهاي آسيابهاي سيمان آن نمي باشد. شركت سيمان كويت نه تنها مواجه با كمبود كلينكر است بلكه كمبود مواد اوليه آهكي و سيليسي نيز دارد كه در بخش صادرات آهك بدان اشاره خواهد شد. شركتهاي متعدد ديگري نيز در حاشيه جنوبي خليج فارس به توليد سيمان با كلينكر وارداتي مشغول مي باشند كه در صورت بالا رفتن توان بارگيري اسكله شركت مي توان آنها را نيز تغذيه نمود. به غير از طرح شركت بين المللي ساروج بوشهر، حداقل سه شركت ديگر داراي طرحهاي اوليه احداث كارخانجات توليد كلينكر و سيمان در سواحل استان بوشهر مي باشند. بنابراين اميدواري بالقوه اي وجود دارد كه با بهره گيري از ذخاير عظيم آهك در سواحل اين استان، در چند سال آينده، اين استان تبديل به قطب صادراتي كشور در صنعت توليد كلينكر و سيمان شود. اين موضوع با توجه به توسعه چشم گير كشورهاي جنوبي خليج فارس و طرحهاي عظيم عمراني كه در دست اجراء دارند هدفي مؤثر براي صادرات غير نفتي كشور است. با راه اندازي كارخانه كلينكر شركت بين المللي ساروج بوشهر، بيش از 1،300،000 تن كلينكر از طريق اسكله ساروج شركت آسياي آرام صادر خواهد شد.
دستيابي به بازار منطقه اي صادرات مواد آهكي عيار متوسط و عيار بالا:
سواحل استان بوشهر بلحاظ وجود معادن آهكي بسيار غني مي باشد. شركت آسياي آرام با در اختيار داشتن بيش از 37 كيلومتر مربع از اين معادن در موقعيت بسيار خوبي براي صادرات فله اي اين مواد قراردارد. اكتشافات انجام شده و بهره برداري از حداقل چهار معدن بزرگ و صادرات بيش از يك ميليون تن مواد اوليه آهكي با عيار هاي مختلف و نهايتا شناخت بازار خليج فارس، هندوستان و شرق آفريقا، شركت را در موقعيت بسيار خوبي براي صادرات قرارداده است. احداث فاز دوم اسكله ظرفيّت و سرعت بارگيري در اسكله ساروج را به 20،000 تن در روز افزايش مي دهد كه با كسر روزهاي غير قابل استفاده بعلت شرايط جوي، اين ظرفيت بيش از چهار ميليون تن در سال خواهد بود.
كمبود اين مواد اوليه حياتي براي اجراء پروژه هاي عمراني در منطقه، كشورهاي منطقه را لاجرم بسوي ايران متمايل خواهد نمود. شركت سيمان كويت مواد اوّليه مورد نياز خود را ابتدا از آسياي آرام و هم اكنون با زحمات زياد از رأس الخيمه وارد مي نمايد (فاصله رأس الخيمه دو برابر فاصله اسكله ساروج است و هزينه هاي حمل و مدّت حمل بسيار بالاتر از ما پس از راه اندازي فاز دو مي باشد). شركت مذكور فقط به علت عدم توانايي بارگيري مناسب از اسكله ساروج شركت آسياي آرام قرارداد خود را معوّق گذاشته است. شركت با تحمّل هزينه هاي گزاف بصورت دوبه كاري به مدت يكسال تأمين مواد اوليه اين كارخانه را بعهده داشت، ليكن عدم توانايي بارگيري با سرعت مناسب، خُرد شدن مواد اوّليه در دوبه كاري بعلت جابجايي بيش از حد مواد اوّليه و هزينه هاي بسيار گزاف آن كه با شرايط جوي نامناسب منطقه تشديد ميشود، سبب شد كه اين قرارداد موقّتاً متوقّف شود. شركت همچنين صادرات قابل توجه آهك عيار بالا براي استفاده در صنايع فولاد به كشور هندوستان داشته است. معادن آهك هندوستان در شرق اين كشور قرارداد و كارخانجات فولاد مستقر در جنوب و غرب اين كشور نمي توانند هزينه هاي قابل توجه حمل زميني مواد اوليه را تقبّل نمايند، بنا براين سهل ترين و ارزان ترين راه واردات آهك از منطقه خليج فارس مي باشد. شركت آسياي آرام به كارخانجات معظم فولاد هندوستان مانند TATA و Jindal آهك عيار بالا صادر نموده است و هم اكنون نيز بطور متوسط ماهانه بيست هزار تن آهك به اين كشور صادر مي نمايد. متأسفانه با توجه به دوبه كاري كه اين شركت براي از دست ندادن بازار ناچار به انجام آنست، هزينه هاي صادرات افزايش قابل توجه داشته است. راه اندازي فاز دوّم اسكله، توان و سرعت بارگيري مواد فله را افزايش داده و شركت را قادر به بارگيري كشتي هاي پاناماكس در حداقل زمان ممكن مي نمايد. اين موضوع البته در قيمت فروش مواد اوليه نيز تأثير خواهد داشت، چه افزايش سرعت بارگيري به معناي توقف كمتر كشتيهاي بزرگ براي بارگيري و در نتيجه بالا رفتن بازدهي حمل و نقل و نهايتاً تقاضاي بيشتر مشتريان براي مواد اوّليه ما خواهد شد. ظرفيّت فعلي سنگ شكنهاي شركت حاكي از آنستكه نزديك به دو ميليون و نُهصد هزار تن آهك در عيار هاي مختلف را مي توان دانه بندي و راهي بازار صادرات نمود. با توجه به كشش بازار، شركت قادر به احداث سايتهاي جديد دانه بندي آهك نيز مي باشد.
استفادة بهينه از مواد اوّليه آهك عيار بالا:
با راه اندازي فاز دوم و افزايش بازدهي اسكله، شركت آسياي آرام اقدام به احداث خطوط توليد فرآوري و صنايع جانبي آهك عيار بالا خواهد نمود. اين طرحها شامل احداث كارخانه سيمان(جدا از پروژه فعلي شركت بين المللي ساروج بوشهر)، پودر آهك ميكرونيزه (در صنايع رنگسازي، بهداشتي،كاغذ و غيره مصرف دارد)، آهك هيدراته پوشش دار(در صنايع دارو سازي، غذايي، كابل سازي، لاستيك سازي و غيره مصرف دارد) خواهد بود. ارزش افزوده آهك پس از پروسه صنايع مذكور بسيار بسيار بالا بوده و در حال حاضر هيچ كشوري در حوزه خليج فارس اقدام به تأسيس كارخانجات فوق الذكر ننموده است.
صادرات مغزه، فيلتر و آرمور:
يكي از مهمترين مواد اوّليه مورد نياز حوزة خليج فارس، مواد اوّليه مغزه، فيلتر و آرمور براي ساخت اسكله در كشورهاي مختلف است از اين لحاظ ايران با معادن غني و امكانات صادراتي متعدّد اين توانايي را دارد كه نقش اصلي در خليج را عهده دار شود. اسكله ساروج براحتي مي تواند در زمينه صادرات مغزه، فيلتر و آرمور مورد استفاده قرار گيرد. شركت آسياي آرام مشاركت فعال در پروژه جزاير نخل در امارات متحده عربي داشت و در حاليكه كليه مشخصات فني مواد مورد تأييد كارشناسان پروژه قرار گرفته بود صرفاً بخاطر عدم توانايي انتقال حجم عظيم مواد مورد نياز پروژه جزاير نخل، نتوانستيم در اين پروژه فعاليت نماييم. حتي در احداث اسكله هاي مربوط به پروژه هاي گاز پارس جنوبي، انتقال اين مواد از راه دريا بسيار با صرفه تر از حمل و نقل زميني خواهد بود.
اشتغال افراد بومي:
احداث فاز دوم و به دنبال آن تداوم توليد در خطوط دانه بندي و احداث خطوط جديد باعث به ثمر رسيدن يكي از اهداف بسيار مهم شركت آسياي آرام در منطقه خواهد شد. به طور خلاصه ميزان اشتغال در صنايع مختلف به قرار زيرپيش بيني مي شود:
| تعداد اشتغال در سال | نام طرح | |||||||
| 1390 | 1389 | 1388 | 1387 | 1386 | 1385 | 1384 | 1383 | |
| 80 | 80 | 80 | 80 | 70 | 50 | 35 | 20 | معادن آهك |
| 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 | 135 | 15 | اسكله ساروج |
| 130 | 130 | 130 | 130 | 200 | 300 | 225 | 220 | كارخانه كلينكر ساروج |
| 150 | 150 | 150 | 150 | 120 | 120 | 95 | 83 | سنگ شكن ها |
| 130 | 130 | 130 | 150 | 150 | 25 | – | – | كارخانه كلينكر آسياي آرام |
| 20 | 20 | 20 | 20 | 20 | 20 | 20 | 20 | فضاي سبز و نهالستان |
| 25 | 25 | 25 | 25 | 25 | 25 | 30 | – | كارخانه پودر آهك ميكرونيزه |
| 25 | 25 | 25 | 25 | 25 | 30 | – | – | كارخانه آهك هيدراته |
| 660 | 660 | 660 | 680 | 710 | 670 | 540 | 258 | جمع |
اشتغال نيروهاي محلي و منطقه اي در پروژه هاي شركت آسياي آرام در كنگان
تناژ تردد مواد اوّليه آهكي فله، كلينكر و ساير توليدات شركت آسياي آرام در اسكله ساروج
برآورد و پيش بيني حجم تردد كالاهاي فله در اسكله ساروج بر اساس طرحهاي پيش بيني شده در سايت آسياي آرام در جدول زير آورده شده است. لازم به ذكر است كه اين بندر علاوه بر كالاهاي فله ناشي از طرحهاي اين شركت ظرفيّت و قابليّت تردّد ديگر كالاهاي صادراتي و وارداتي را نيز دارد.
در جدول فوق ظرفيّت اسكله در فازيك و فاز دو مشخص شده است. ظرفيّتهاي مذكور بخصوص در مورد طرحهاي آتي با توجه دقيق به برنامه زماني پيش بيني شده براي اتمام طرح و شروع بهره برداري تعيين شده اند. با توجه به برنامه زماني احداث فاز دوّم اسكله كه اين مطالعات در مورد آنست، براي محاسبات فقط هزينه هاي انجام طرح و همچنين هزينه هاي توليد آهك فرآوري شده، مورد نظر قرار گرفته است. بنابراين ديگر پروژه ها در صورت به بهره برداري رسيدن، ضمن داشتن مطالعات فني اقتصادي خود، سود افزوده و درآمد اضافه اي براي اسكله محسوب خواهند شد.
در مطالعات فني اقتصادي حاضر، كليه محاسبات اقتصادي بر مبناي هزينه هاي اجراي طرح فاز دوم اسكله و توليد و صادرات آهك عيار متوسط و عيار بالا انجام شده است.
مشخصات عمومي اسكله ساروج شركت آسياي آرام
| محل احداث | پانزده كيلومتري شرق شهرستان كنگان در استان بوشهر |
| موقعيّت جغرافيايي | 43.973′ Latitude: 027oو Longitude:057o 09.418′ |
| تعداد فازهاي اجرايي اسكله | 5 فاز |
| طول جاده خاكي | 612 متر |
| عرض جاده خاكي | 8 متر |
| ارتفاع جاده خاكي از سطح دريا | 4 متر |
| پاشنه جاده خاكي | 16 متر |
| طول و عرض اسكله فاز يك | 20*56 متر |
| عمق اسكله فاز يك | 5/5 متر در جزر كامل |
| ظرفيّت بارگيري اسكله فاز يك | 1،000،000 تن در سال |
| كشتي طرح فاز يك (شناور مسطح) | 10,000 GWT |
| اسكله فاز دو | پهلوگيردرياي آزاد براي كشتيهاي اندازه پاناماكس، نوار نقاله وكشتي باركن |
| ظرفيّت بارگيري سالانه فاز دو | 4،000،000 تن در سال |
| طول پهلو گيري در فاز دو | 352 متر |
| عمق اسكله فاز دو | 5/17 متر در مد كامل |
| كشتي طرح فاز دو | 60000 GWT PANAMAX |
| ظرفيّت كشتي بار كن | 1500 تن در ساعت |
| اسكله فاز سه | پهلوگيرنيم بازL شكل براي كشتيهاي پاناماكس، نوارنقاله وكشتي باركن متحرك |
| ظرفيّت بارگيري سالانه فاز سه | 4،000،000 تن در سال |
| طول پهلو گيري در فاز سه | دو پهلو گير هر كدام به طول 352 متر |
| عمق اسكله فاز سه | 5/17 متر در مد كامل |
| كشتي طرح فاز سه | 60000 GWT PANAMAX
|
| ظرفيّت دوكشتي باركن فاز سه | 1500 تن در ساعت هر كدام |
| طول موج شكن فاز چهار | 660 متر |
| فاز پنجم | لايروبي حوضچه آرامش به سطح تقريبي 36 هكتار |
از طرحهاي فوق الذكر جاده خاكي و فاز يك اجراء شده و مورد بهره برداري قرار گرفته است. فاز دوّم در دست اجراء مي باشد (موضوع اين گزارش) و فازهاي سوّم تا پنجم پس از راه اندازي فاز دوّم آغاز خواهد شد.
جاده خاكي و طرح فاز يك اسكله ساروج
اجراء جاده خاكي و طرح فاز يك اسكله از اوايل سال 1378 آغاز شد. نقشه هاي توپوگرافي، آزمايشات و مطالعات مكانيك خاك بر روي زمين سايت انجام گرفت. طرح چيدمان اوليه ساختمانهاي مورد نياز اسكله تهيه شد. همچنين پروفيل هيدروگرافي دقيق سه محور براي تعيين محل اسكله برداشته و نهايتاً محور وسط (A42) مورد تأييد كارشناسان طرح قرار گرفت و مغزه ريزي در دريا از ابتداي ارديبهشت 1378 آغاز شد.
بخش جاده خاكي با توجه به شيب مناسب محل با سرعت هر چه تمامتر به عرض 8 متر ظرف دو ماه به طول 550 متر رسيد. چنانكه نقشه هيدروگرافي فوق نشان مي دهد، عمق در محل احداث اسكله فاز يك به حدود 5/5 متر در جزر كامل مي رسد.
با توجه به مطالعات انجام شده در مورد مشخصات ژئوتكنيك بستر دريا در محل اسكله فاز يك، كوبش شيت پايلها از اوايل مرداد 1378 آغاز شد.
با توجه به آغاز توليد شن و ماسه و راه اندازي و گشايش معادن شركت و دانه بندي آهك، كار اجرايي اسكله فاز يك با سرعت پيگيري شد و نهايتا در اوايل مهر ماه 1378 پهلو گير به طول 56 متر و عرض 20 متربا عرشه بتوني به اتمام رسيد. اولين محموله آهك دانه بندي در مهرماه 1378 به كويت صادر شد و تحوّلي جديد در استان بوشهر و منطقه كنگان بوجود آورد. متعاقباً مهندسين طرح اقدام به نصب دو نوار نقاله در طرفين اسكله هر كدام به ظرفيت 750 تن در ساعت نمودند كه سرعت بارگيري به ميزان قابل توجه افزايش يافت.
احجام كلي اجراء طرح فاز يك اسكله به شرح زير است:
| عمليات | واحد | مقدار | عمليات | واحد | مقدار | |
| مغزه | m3 | 110,510 | نصب تايرود | Kg | 28632 | |
| Rip Rap | m3 | 165 | ناوداني مهار بند | Kg | 11733 | |
| فيلتر | m3 | 28159 | قطعات آهنگري | Kg | 7774 | |
| آرمور 1 | m3 | 2147 | سند بلاست | m2 | 3465 | |
| آرمور 2 | m3 | 23506 | رنگ آميزي | m2 | 10642 | |
| زير سازي | m3 | 431 | سپر كوبي | m | 2859 | |
| بتن ريزي | m3 | 920 |
براي اجراء طرح فاز يك 12،400 ميليون ريال هزينه شده است.
اسكله فاز يك، دپو مواد آهكي، سايت صنعتي و معدن تنگه زندان شركت آسياي آرام
طرح فاز دو اسكله ساروج
طرح فاز سه اسكله ساروج
فازسوّم اسكله، احداث دو پست پهلوگير به صورت L شكل در امتداد ساحل و در فاصله حدوداً يك كيلومتري آن مي باشد. طول اسكله حدوداً 350 متر و در يك طرف داراي عمق 5/17 متر و در سمت داخل داراي عمق 5/14 متر مي باشد. عرض اسكله 25 متر خواهد بود و با دو رديف شيت پايل احداث خواهد شد. دو دستگاه كشتي باركن متحرك كه بر روي ريل در طول اسكله حركت خواهند كرد، بر روي اسكله نصب خواهد شد. فاز سوّم اسكله ظرفيت اسكله ساروج را از چهار ميليون تن در فاز دو به يازده ميليون تن در سال افزايش خواهد داد. پهلو گير خارجي مي تواند كشتي ها با ظرفيت صد هزارتن GWT و پست داخلي تا سي و پنج هزارتن GWT را بارگيري نمايد. با اجراي طرح فاز سه كليه تأسيسات ساحلي مورد نياز نيز ساخته شده و بهره برداري خواهند شد. كشتي بار كُنهاي متحرك هر كدام به ظـرفيت 1500 تن در ساعت خواهند بود.
طرح فاز چهار اسكله ساروج
طرح فاز چهارم عبارت است از احداث موج شكن به طول تقريبي 800 متر در محور (A41) . اين موج شكن در فاصله 650 متري اسكله اصلي قرار خواهد داشت. عرض تاج موج شكن 5 متر خواهد بود. كليه مصالح مورد نياز براي احداث اين موج شكن از معادن خود شركت تأمين خواهد شد. احداث اين موج شكن حوضچه آرامشي به مساحت تقريبي 40 هكتار بوجود خواهد آورد. پستهاي متعدد پهلو گيري در داخل حوضچه آرامش مذكور احداث مي شوند و بدين لحاظ نه تنها اطمينان از بارگيري در تمام طول سال حاصل خواهد شد بلكه ظرفيت اسكله نيز 25% افزايش خواهد يافت. به علّت بالا رفتن اين توانايي اسكله مي تواند به عنوان بندر General Cargo تغيير كاربري داده و به صورت كامل مورد استفاده قرار گيرد. هزينه احداث موج شكن 80 ميليارد ريال برآورد مي شود.
طرح فاز پنج اسكله ساروج
فاز نهايي احداث اسكله ساروج شركت آسياي آرام، فاز پنجم، عبارت است از لايروبي حوضچه آرامش به مساحت تقريبي 36 هكتار و احداث پستهاي پهلو گير در امتداد ساحل، جاده اسكله و فاز دوّم اسكله. پس از اجراء اين طرح ظرفيت اسكله به 25 ميليون تن در سال خواهد رسيد. هزينه لايروبي و احداث پستهاي جديد پهلو گيري متجاوز از 60 ميليارد ريال برآورد مي شود.اوّلين محموله صادراتي 60،000 تني آهك عيار بالا به كشور هندوستان در تاريخ 8/11/2001