مقدمه :

از آنجايكه برنج حاصل دسترنج زنان ومردان كشاورز بوده و با زحمت و مشقت بسيار بدست مي آيد لذا ميبايست در برداشت فرآوري و نگهداري آن دقت بسيار نموده اما در عمل شاهد مقدار قابل توجهي شكستگي برنج در سطح كشور مي باشيم با عنايت به اينكه خرده برنج در بازار برنج  پسندي چنداني نداشته و قيمت آن نيز تقريبا نصف برنج سالم نيز خود داراي شكستگي قابل توجهي مي باشد لذا ايجاب مي نمايد كه با ارائه نتايج تحقاقات علمي و بررسيهاي آماري دقيق وضعيت تبديل شالي به برنج استفاده در كارگاههاي خاص كشور كه از نوع و ماشين آلات مختلف و با خطوط  توليد متفاوت مشغول به كار بوده اند و تاثيرات اين تفاوت تكنولوژي را در روند تبديل و نهايتا توليد نهايي بررسي مي نمائيم. نتيجه بررسي علمي اداره فني و تكنولوژي استان فارس به كمك بخش تحقيقات فني و مهندسي مركز تحقيقات فني و مهندسي مركز تحقيقات كشاورزي استان فارس بر كارگاههاي شاليكوبي منطقه كربال شيراز به منظور  تحليل روند تبديل شلتوك به برنج نتايجي را به همراه داشته كه پس از توضيح دادن كارآيي انواع ماشين آلات خاص و مختلف خطوط توليد كارگاههاي شاليكوبي در جداولي ارائه مي گردد كه ابتدا جهت آشنايي با ماشين آلات و تجهيزات خط تبديلي آنها را معرفي  مي نمائيم : پوست كن اين دستگاه جهت جداسازي پوست اوليه شلتوك استفاده مي شود واز دو غلطك لاستيكي كه خلاف جهت يكديگر مي چرخند ودور يكي از آنها بيشتر از ديگري مي باشد تشكيل شده است.

پاديه : اين دستگاه جهت جداسازي شلتوك از برنج پوست كنده شده استفاده مي شود پس از دستگاه پوست كن مورد استفاده قرار مي گيرد.

سفيد كن سايشي :اين دستگاه جهت سفيد كردن برنج استفاده مي شود و ازيك سنگ سايشي كه بصورت عادي مي چرخد و برنج را طي پنج تا شش مرحله سفيد ميكند تشكيل شده است .

سفيد كن تيغه اي (حواشه ): اين دستگاه نيز جهت سفيد كردن برنج استفاده مي شود و از يك استوانه فلزي تشكيل شده كه روي سطح آن شيار دار مي باشد وتيغه اي به موازات محور اين استوانه جهت تنظيم فشار دارد بر برنج تعبيه شده است از اين دستگاه علاوه بر اينكه به تنهايي جهت سفيد كردن برنج استفاده مي شود در بعضي از كارگاهها پس از سفيد كن سايشي جهت پالش برنج نيز استفاده مي شود .

جهت بررسي ضايعات در مراحل مختلف تبديل در هر كارگاه يك نوع برنج انتخاب شده و از شلتوك ان جهت تعيين درصد رطوبت و قوه ناميه و از برنج خروجي از دستگاههاي پوست گير، سفيد كن سايشي (سنگي) سفيد كن تيغه اي براي تعيين درصد شكستگي در هر يك از ماشين آلات فوق نمونه برداري شد .

همچنين نسبت به يادداشت مشخصات كارگاه،تعداد ماشينها و تجهيزات و بررسي مسائل و مشكلات موجود در زمينه قطعات يدكي اقدام گرديد. اين عمليات در 27 تكرار در 22 كارگاه منطقه كربال و 6 تكرار در يكي از كارگاههاي شهرستان مرودشت انجام گرفت. سپس        نمونه ها را به مركز تحقيقات برده كه ضمن مشخص نمودن درصد رطوبت و قوه ناميه كليه نمونه ها درصد خردشدن برنج در دستگاههاي اندازه گيري گرديد ،كه اطلاعات جمع آوري شده طي جدول شماره (1)بپيوست و نتايج تحقيقات انجام شده بشرح زير مي باشد:

متوسط رطوبت شلتوك در زمان تبديل                 10% بر اساس وزن خشك

متوسط قوه ناميه شلتوك در زمان تبديل               81درصد

متوسط قوه ناميه شلتوك بذري در زمان تبديل 95درصد

جدول شماره (2)

ميانگين درصد شكستگي برنج در دستگاههاي مختلف موجود در كارگاههاي شاليكوبي

رديف  نام دستگاه                                

درصد شكستگي برنج

1   پوست گير بدون پايه3/142  

پوست گير با پايه 72/83  

سفيد كن تيغه اي 4/154  

سفيد كن سايشي5/95  

سفيد كن تيغه اي پس از سايش  62/4

جدول شماره (3)

با توجه به جدول اطلاعات بدست آمده كارگاههاي شاليكوبي منطقه به 6 گروه تقسيم شده اند

گروه                          تجهيزات كارگاه                                    مجموعه درصد شكستگي

گروه اول  پوست گير بدون پايه+سفيد كن تيغه اي 7/29

گروه دوم  پوست گير با پايه+سفيد كن سايشي 8/23

گروه سوم پوست گير بدون پايه+سفيد كن سايشي+تيغه اي 42/28

گروه چهارم پوست گير با پاديه +سفيد كن تيغه اي 12/24

گروه پنجم پوست گير با پاديه +سفيد كن سايشي2/18

گروه ششم پوست گير با پاديه+سفيد كن سايشي+تيغه اي84/22

استفاده نكردن از دستگاه پاديه بعد از بعد از پوست گير :

همانگونه كه در جدول شماره 2 مشاهده مي شود 6/5 درصد خوردگي برنج در كارگاههاي كه از پاديه استفاده نمي كنند بيشتر از انهايي است كه از پاديه استفاده مي كنند.

-كار پاديه جداكردن برنج پوست كنده از شلتوك مي باشد كه از پوست گير بيرون مي آيد در كارگاههايي كه پاديه ندارند 2تا4 مرتبه برنج پوست كنده وارد دستگاه پوست گير شده كه اين كار علاوه بر خرد شدن بيش از حد برنج موجب فرسايش زودرس لاستيك پوست گير و تلفات زماني ميگردد. 

بنابراين طرح موجود پيشنهاد بهترين خط تبديلي را بر اساس آخرين يافته هاي تحقيقاتي و مهندسي علمي با ماشين الات مورد نظر در طرح را مي نمايد .

با عنايت به آزمايشات انجام شده توسط كارشناسان سازمان كشاوزي استان مازندران وشركت شهيد خسرو زارعي در فارس در خصوص مقايسه شكستگي برنج در دستگاههاي سفيد كن تيغه اي و سايشي ، سفيد كن تيغه اي 3 درصد شكستگي بيشتري نسبت به سفيد كن سايشي داشته است.

و از طرفي در چند سال قبل بازرگاني اسماعيلي جهت طراحي سيستم مناسب جهت فرآوري برنج در استان فارس مقداري شلتوك را به شركت ساتاكي در كشور ژاپن فرستاد كه شركت فوق سيستم سايشي را براي سفيد كردن برنج پيشنهاد نمود.

سفيد كن تيغه اي برنج را دريك مرحله سفيد مي نمايد كه كليه فشارها را يك مرتبه به دانه برنج وارد مي كند در صورتي كه در سيستم سايشي برنج طي 6-5 مرحله سفيد مي شود لذا فشار وارده به دانه برنج در زمان سفيد شدن كمتر است از آنجا كه سبوس برنج داراي ارزش غذايي خوبي مي باشد در سيستم سايشي اگر از 6-5 دستگاه سفيد كن بطور سري استفاده شود . در هر مرحله بسوي آن قابل استحصال مي باشد در صورتيكه سيستم تيغه اي اين قابليت را نداشته و همچنين مقداري از سطح برنج را مي تراشد و داخل سبوس برنج مي كند.

طبق بررسيهاي انجام شده مشخص گرديد كه در اغلب كارگاهها، برنج را پس از سفيد كردن در سفيد كن سايشي جهت بازار پسندي وارد سفيد كن تيغه اي (حواشه) مي نمايندكه شاهد 26/4 درصد افزايش خردگي برنج بوديم . لذا پيشنهاد مي گردد جهت بازار پسندي برنج بجاي استفاده از سفيد كن تيغه اي از دستگاه پالش برنج كه براي همين منظور در استان فارس ساخته شده و داراي درصد خردگي كمتري مي باشد استفاده شود .

با عنايت به مطالب گفته شده و براساس تجربيات خط فرآوري جهت كارگاههاي شاليكوبي با ماشين آلات و تجيهزات به شرح ذيل پيشنهاد مي گردد:

1-غربال تميز كننده شلتوك

2-يك يا دو دستگاه پوست گير

3-يك يا دو دستگاه پاديه

4-يك تا شش دستگاه سفيد كن سايشي (بصورت سري)

5-دستگاه پالش برنج بجاي سفيد كن تيغه اي (حواشه)

6-غربال جدا كننده برنج،خرده برنج و ريزه برنج

7-مخزن كيسه گيري

8-بالابرهائيكه عمليات انتقال محصول را در حين تبديل انجام مي دهند .

البته تعداد ماشين آلات عمليات انتقال محصول را در حين تبديل انجام مي دهند.

البته تعداد ماشين آلات ذكر شده بستگي به ظرفيت انتخابي كارگاه (تن در ساعت)دارد .

پيرامون محصول توليدي :

محصول توليدي برنج سفيد شده مي باشد كه از شلتوك حاصل از مزرعه پس از عمليات    پوست كني و سفيد كني كردن مي آيد باراندماني حدود 65% برنج سرشار از كربوهيدرات       مي باشد و بعنوان منبع نشاسته اي موردمصرف قرار ميگيرد تركيبات عمده برنج به شرح زير با تركيبات عمده گندم در جدول ذيل تنظيم شده تا قابليتهاي آن مورد بررسي واقع شود :

برنج	رطوبت	كربوهيدرات	پروتئين	چربي	فيبر	كالري (gr    %)
	11	65	8	2	9	310
گندم	11	69	13	2	3	340

تركيبات فوق بسته به شرايط اقليمي واب و هوايي ونوع واريته و غيره فاكتورهاي موثر متغير است .

دراغلب كارخانجات غير شالكوبي به اين صورت عمل مي شود ،كه مواد اوليه توسط كارخانه خريداري و پس از عمليات لازم در كارخانه محصول توليدي توسط كارخانه بفروش مي رسد در صورتيكه در كارخانجات شاليكوبي بصورت كارمزدي عمل مي شود .يعني برنجكاران منطقه و گاهي سلف خرها شالي را جهت پوست گيري و سفيد كردن به كارخانه تحويل مي دهند و پس از پايان عمليات شاليكوبي برنج سفيد شده و سبوس نرم خود را تحويل مي گيرند و در مقابل وجهي را بعنوان دستمزد (220-180ريال) به ازاء هر كيلو شلتوك به كارخانه مي پردازند اين نرخ ممكن است متناسب با شرائط زماني و مكاني و بسته بندي شلتوك تغيير كند و متفاوت باشد . در اين طرح درنظر گرفه شده است كه كارمزد تبديل هر كيلو شالي به برنج 200 ريال باشد.

پروسه شاليكوبي و بررسيهاي فني در مكانيزم دستگاهها

از هنگام ورود شالي به دستگاه تا برنج سفيد شده نهايي و بسته بندي دركيسه وانبار كردن :

A: خشك كردن

B:بوجاري (جداكردن ناخالصيهاي مثل سنگ و شن و غيره ناخالصي از شالي)

C:پوست كني

D:سفيد كردن

E:الك كردن (جدا كردن نيم دانه هاي برنج سالم)

F :كيسه كردن

G:انبار

البته نماند كه تنوع تكنيكهاي پيروسسنيگ (Proce ssing) برنج در كشور مختلف به توليد ماده اوليه ، روشهاي سنتي پروسسنيگ و همچنين كيفيت درمورد نظر براي محصول نهايي بستگي دارد.اما همه فنون و روشها و تكنيكهاي تبديل و توليد مراحل فوق را در بر دارند.

عمليات پوست كني شالي،معمولا با استفاده از پوست گيرهاي ديسكي ويا پوست گيرهاي غلطكي انجام ميگيرد.كه پوست گيرهاي با غلطك لاستيكي در مقايسه با پوست گيرهاي ديسكي از امتيازات ذيل برخوردارند:

A:تعداد دانه هاي خورده شده ان كمتر است .

B:شالي پوست گيري نشده نبايد لزوما درجه بندي شود .

C:مقدار كمتري از جرم و سطح دانه برداشته مي شود .

D:بقاياي ريزسبوس در محصول نهايي ديده نمي شود .

F:ميزان كل بازده (    )بيشتر مي باشد.

سفيد كردن برنج(    )با استفاده از دستگاه سفيد كننده سايشي و دستگاه سفيد كننده اصطكاكي عمل مي شود كه هر نوع آن در داخل وجود دارد. ولي عمدتا از دستگاه سفيد كننده اصطكاكي استفاده مي شود .

معمولا عمليات پوست گيري شالي و سفيد كردن برنج در دو دستگاه مجزا صورت ميگيرد اخيرا سازندگان داخل كشور اقدام به ساخت دستگاهي نمودند  كه مشابه دستگاه سفيد كن عمل مي كنند و هر دو عمليات پوست كني را با هم انجام ميدهد .

بين اين دو روش مذكور تفاوتهاي ذيل وجود دارد:

• a :در روش اول احتياج به اين است،دستگاه پوست كني از خارج وارد گردد ولي دستگاه سفيد كن در داخل ساخته مي شود.در حاليكه در روش دوم دستگاه مذكور در داخل ساخته مي شود .
• a:كيفيت محصول نهايي (برنج سفيد شده) در روش دوم بهتر از است زيرا درصد خورده كمتر است.
• a: در روش اول پوسته برنج و سبوس نرم حاصله از آن جدا بدست مي آيند بنابراين سبوس نرم مي تواند بمصرف خوراك دام و طيور و همچنين به مصرف صنعتي (روغن كشي) بردس،در حاليكه در روش دوم سبوس نرم و درست بصورت مخلوط بدست مي ايد لذا مصرف مناسب ندارد .

بامقايسه روشهاي فوق به اين نتيجه نائل مي شويم كه در حال حاضر از لحاظ فني روش اول مطلوبتر است،ولي از لحاظ ارزي روش دوم مناسبتر است روش دوم كمتر جايگاه دارد و نواقصي بهمراه دارد. اول يعني استفاده از ايستگاه پوست كن و سفيد كن مرجع است.

روش و روند توليد :

شالي دريافتي از برنج كاران در ابتدا توزين و سپس به دستگاه خشك كن تغذيه ميگردد كه در اين طرح خشك كن از پروسه حذف گرديد بعلت اينكه بهترين خشك كن دراين طرح خشك كن متداوم و پيوسته عمودي مي باشد كه هنوز به توليد انبوه نرسيده و در ظرفيت مورد نظر از لحاظ قيمت صرفه اقتصادي ندارد بستگي به مقدار رطوبت در شالس ،مدت خشك كردن شالي،متفاوت است و بايستي در حدي باشد كه پوسته شالي براحتي از دانه جدا گردد،رطوبت ايده ال جهت عمليات شالي كوبي 14% است، شالي پس از خشك كردن غبارگيري و خاك گيري مي شود و سپس وارد بو جاري شده تا موارد خارجي از قبيل شن و سنگ و غيره از آن جدا گردد شالي بو جاري شده ابتدا وارد دستگاه پوست كن مي شود تا پوسته شالي ان جدا شود و دراين جا غالب پوسته رويي جدا و خارج مي شود برنج قهوه اي حاصل از دستگاه پوستكن وارد دستگاه سفيد كننده(شالي كوب يا برنج كوب) مي شود تا به نحوه مطلوب سفيد گردد محصول حاصل از دستگاه سفيد كن ، سبوس نرم و برنج سفيد شده مي باشد كه سبوس نرم جدا بسته بندي و برنج سفيد حاصله وارد الك شده تا خورده برنجها از برنجهاي سالم جدا گردد و برنج حاصله در كيسه گوني بسته بندي مي گردد.

شيوه ها و نقاط كنترل فني در خط توليد :

A:خشك كن:

(1)a:جهت يكنواخت تر خشك شدن شالي ضروري است حداقل هر ساعت يكبار شالي مخلوط و همزده شود .

(2)a:كليه مشعلها،شوفاژي مي باشد و تنظيم ترموسات در 40 درجه سانتي گراد باشد تا حرارت تدريجي و ملايم داده شود .

(3)a:از بارگيري بيش از حد مجاز خشك كنها، پرهيز شود تا ضمن جلوگيري از ضايع شدن مانع يكنواختي در خشك كن نشويم و همچنين از اختلاط واريته هاي مختلف در يك خشك كن بايد اكيدا پرهيز شود تا كيفيت برنجهاي توليدي از بين نرود.

(4)a: در ابتدا رطوبت شاليها قبل از خشك شدن اندازه گيري شود و حساب زمان ومدت خشك كردن بر آن اساس مشخص شود.

(5)a:با شيب دار نمودن صفحات خشك كن تخليه آن آسانتر گردد.

(6)a:شاليهاي ذخيره شده در كارخانجات بايد ماهي يكبار جهت جلوگيري از تجهيز و كفك زدگي هوا داده شود .

B: پوست كن:

(1)b: پوست كن از وسايل ضروري است در شاليكوبي بوده وكارخانجات فاقد پوست كن داراي درصد خورده دانه بيشتري مي باشند.

(2)b:لاستيك پوست كن داراي ظرفيت مشخص بوده و بايد به ازاء مصرف ظرفيت تعويض گردد.

(3)b:فاصله لاستيك پوست كن بايد تنظيم باشد معمولا اين فاصله بايستي بين 1—ميلي متر باشد و فاصله كمتر و بيشتر از آن باعث تبديل ناقص مي گردد.

(4)b:تنظيم دريچه كشويي كنترل ورودي شمالي به طرف لاستيكها در پوست كن بصورت دقيق ميبايست انجام گيرد. تنظيم فوق در كاهش درصد خورده دانه برنج نقش اساسي دارد.

(5)bكشالي بايد يكنواخت در طول دو غلطك لاستيكي پخش گردد، در غير اين صورت عملكرد تنظيم بمرور زمان از بين مي رود .

(6)b:تنظيم دور پروانه و فتيلاتور (پنكه) جهت تفكيك پوسته از برنج قهوه اي بسيار مهم است.

C-سفيد كن

(1)C:تنظيم دريچه ورودي برنج قهوه اي به سفيد كن بايد دقيقا صورت بگيرد.

(2)C:تنظيم فاصله توپي و كاردك در سفيد كن در پايين اوردن راندمان خورده برنج شهرستان كهگيلويه با سطح زير كشت بيش از 2100 هكتار برنج و متوسط عملكرد در هكتار بيش از 6000 كيلوگرم يا 6 تن سالانه مقداري معادل 12600 تن معادل 12600000كيلوگرم شلتوك از شاليزارها برداشت دارند كه سطح زير كشت بيش از 900 هكتار برنجكاري در منطقه چرام بدون احتساب حوزه هاي مجاور و نزديك و با در نظر گرفتن متوسط عملكرد 7 تن در هكتار بيش از 6300 تن توليد سالانه دارد. اين در حالي است كه روند تبديل مزارع ديم به مزارع آبي مستعد كشت برنجكاري روبه افزايش است و جز اهداف توسعه زراعتي هاي آبي با هدف توليد بيشتر وزارت متبوع است و در عين حالي كه در منطقه مورد نظر حتي برداشت با ميزان 16تن در هكتار صورت گرفته است كه اين خود به نوبه خود متوسط عملكرد را با رعايت مسائل به زراعي و اصول نوين كشت افزايش ميدهد كه اين نتيجه رقم قابل ملاحظه اي را به ما  مي بخشد با تكيه بر توضيحات فوق احداث صنعتي با ظرفيت 1500تن در سال منطقا و از لحاظ تحليل اقتصادي مقرون به صرفه است. و علاوه بر توسعه صنعت مناسب منطقه افزايش راندمان توليدو افزايش سطح مصرف درست، جلوگيري از ضايعات و رسيدن به حداقل افت در پروسس تبديل ، براي مجري طرح نيز احداث چنين واحدي در چرام كاملا صرفه اقتصادي داشته و ارزشهاي اجتماعي ، اقتصادي صنعتي، توليدي فراواني را در منطقه به همراه دارد .

محصول :

رديف	نام محصول	ميزان توليد ساليانه	واحد	قيمت تمام شده (ريال)	قيمت فروش (ريال)
1	برنج سفيد شده	975	تن		200 ريال

سرمايه گذاري

سرمايه ثابت (1000ريال)	سرمايه در گردش(1000ريال)	كل سرمايه گذاري (1000ريال)
660255	7656	667881

زمين

مساحت(متر مربع)	قيمت واحد (ريال)	قيمت كل واحد	توضيحات
660255	7656	667881

محوطه سازي:

شرح كار	مقدار كار	قيمت واحد (ريال)	كل هزينه (1000ريال)
خاكبرداري و تسطيح	10 ساعت كار با ماشين آلات سنگين	60000	600
حصار كشي	130 متر طول به ارتفاع M و ضخامت 50 سانتي متر	20000	6400
آسفالت و پياده روسازي (20% مقدار زمين)	300متر مربع	150000	4500
ايجاد فضاي سبز روشنايي و غيره (10% مقدار زمين)	150	10000	1500
جمع كل			13000

ساختمان سازي:

شرح	نوع ساختمان	مساحت متر مربع	قيمت واحد ريال	كل هزينه 1000ريال
سالن توليد	سوله	300	400000	120000
انبار مواد اوليه و انبار محصول	سوله	100	400000	40000
ساختمان اداري و سرويسها	اسكلت فلزي و ديوار اجري و يا مشابه	45	450000	20250
ساختمان و نگهبان
جمع كل زيربنا	445 متر مربع		جمع كل هزينه	180250

ماشين الات و تجهيزات

الف-در مورد ماشين آلات خارجي كاتولوگ يا پيشنهاد قيمت مربوطه لازم بوده و قيمتها بر اساس تحويل در درب كارخانه مي باشد در مورد ماشين آلات داخلي در صورت لزوم پيش فاكتور گرفته مي شود قيمتها براساس تحويل در درب كارخانه مي باشد.

ب-تجهيزات از قبيل قالبها،ابزار،و غيره درچ گردد.

ج-هزينه نصب و راه اندازي ماشين آلات در جدول مشخص گردد.

رديف	نام ماشين الات و تجهيزات		تعداد	قيمت واحد	قيمت كل 1000ريال
				ريالي
1	پاديه با الكترو موتور		2	18700000	37400
2	برنج با سنگ ايراني الكتروموتور		6	7800000	46800
3	پوست كن ژاپني با الكتروموتور		2	26000000	52000
4	پاليش دو طبقه با الكتروموتور		1	4500000	4500
5	غربال برنج بيز چرخشي با الكتروموتور		1	2800000	2800
6	غربال شالي با فن تهويه و الكتروموتور		1	2600000	2600
7	بالابرشش متري با الكتروموتور		2	2800000	5600
8	بالابردو قلو پنج متري با الكتروموتور		1	4300000	4300
9	بالابر 5 متري (elevator) الكتروموتور		8	2600000	20800
10	بالابر چهار متري با الكتروموتور		2	2400000	4800
11	سيلو كيسه گيري		2	1500000	3000
12	قپان		1	3500000	3500
13	اسكلت بندي و تخته كوبي		–	16500000	16500
14	تابلو برق و كنتور همراه با كابل كشي و خازن		–	48000000	48000
15	نصب و راه اندازي		–	7000000	7000
		جمع كل		259600 هزار ريال

تاسيسات :

عنوان	شرح	مشخصات فني	هزينه (هزار ريال)
برق رساني	امتياز،برق رساني و كابل كشي و تابلو	100آمپر 3 فاز	50000
آب رساني	حفره هاي نيمه عميق لوله كشي تانكر (هوائي)		20000
سوخت رساني	منبع ذخيره گازوئيل 10000ليتري	به ظرفيت 10000ليتر	1500
وسايل سرما و گرمايش	2عدد كولر 1عدد آبگرمكن 1عدد بخاري مشعل دار 2عدد فن و 2 عدد بخاري	كولر 4000 و بخاري 10000مشعل 60گالني و فن 5/0 متري	5000
وسايل حفاظتي و ايمني	3 عدد سيلندر گاز	3عدد كپسول 11 كيلوئي	1000
ساير
		جمع كل	77500

وسايل حمل و نقل داخل و خارج از محل طرح

(منظور كليه وسايل حمل و نقل داخل و خارج كارخانه از قبيل ليفتراك،جراثقال ماشين سواري و…است.)

رديف	شرح وسايل	كشور سازنده	مشخصات فني		تعداد	قيمت واحد(ريال)	قيمت كل (هزار ريال)
			مدل	ظرفيت
1	وانت بار سايپا	ايران	77	5/2 تن	1	70000000	70000
						جمع كل	70000ريال

آب .برق و سوخت مصرفي

شرح	واحد		مصرف روزانه	مصرف سالانه	هزينه واحد	هزينه كل (هزار ريال)
آب مصرفي		متر مكعب	–	–	–	–
برق مصرفي		كيلو وات ساعت	600	115200	100	11520
سوخت مصرفي	گازوئيل	ليتر		60	12000	–
	نفت	ليتر	–	–	–	–
	بنزين	ليتر	20	4800	200	960
					جمع كل	13080

برآورد هزينه نگهداري و تعميرات

شرح	ارزش دارائي (1000ريال)	درصد	هزينه تعميرات ساليانه (هزار ريال)
محوطه سازي	13000	2	260
ساختمان	180250	2	3605
ماشين الات و تجهيزات	259600	5	12980
تاسيسات	77500	10	7750
وسايل حمل و نقل	70000	10	7000
		جمع كل	31595

برآورد حقوق ودستمزد و نيروي انساني

رديف	نيروي انساني مورد نياز	تخصيص و ميزان تحصيلات	تعداد(نفر)	متوسط حقوق ماهيانه	حقوق ساليانه (ريال)	جمع حقوق (هزار ريال)
1	توليدي اپراتور	ميكانيك با تجربه در بكار گيري ماشين	1	450000	7560000	7560
2	كارگر ساده	ابتدايي	2	350000	5880000	11760
3	غير توليدي سرپرست	ديپلم	1	2500000	9400000	9400
4	نگهبان و آبدارچي	ابتدايي	1	350000	8580000	5880
					جمع كل	34600

تبصره:

حقوق سالانه 8/16 ماهانه محاسبه مي گردد (12 حقوق ، يكماه مرخصي، يكماه پاداش )        

 (20درصد حق بيمه سهم كارفرما)

جمع نيروي انساني مورد نياز 5 نفر در يك سيفت و با 180 روزگاري در سال مي باشد.

مواد اوليه و بسته بندي :

مواد اوليه كارخانه شاليكوبي شامل شلتوك مي باشد. معمولا برنجكاران منطقه و گاهي سلف خرها شلتوك برداشت شده از مزارع را جهت پوست گيري و سفيد كردن و تميز كردن به صورت كارمزدي در اختيار كارخانه قرار مي دهند و پس از اتمام عمليات شاليكوبي محصول آنرا كه برنج سفيد شده و سبوس نرم مي باشد تحويل مي گيرند و بابت اين عمليات وجهي را كه در حال حاضر حدود 220-1800 ريال به ازاء هر كيلو شلنوك نوسان دارد را به كارخانه مي دهند.

مواد بسته بندي :

در اين طرح كيسه گوني ميباشد كه تامين آن بعهده صاحبان شالي بوده وهزينه اي بابت آن در طرح در نظر گرفته نمي شود .

برآورد هزينه ثابت

هزينه هاي سرمايه اي

شرح		مبلغ (هزار ريال)
ساختمان سازي		180250
زمين		30000
محوطه سازي		13000
تاسيسات		77500
ماشين آلات و تجهيزات		259600
وسايل حمل و نقل		70000
وسايل پيش بيني شده (2% اقلام بالا)		12647
وسايل دفتري (10% هزينه ساختمان اداري)		2025
	جمع كل	645022

هزينه هاي قابل از بهره برداري

شرح		مبلغ (هزار ريال)
هزينه هاي تهيه طرح، مشاور، اخذ مجوز،حق ثبت قراردادهاي بانكي (2% هزينه هاي سرمايه اي		12900
هزينه آموزش پرسنل (1% كل حقوق سالانه)		346
هزينه هاي راه اندازي (15 روز هزينه هاي  آب و برق وسوخت ، حقوق و دستمزد)		1987
	جمع كل	15233

((هزينه هاي قبل از بهره بردارزي +هزينه هاي سرمايه اي )=سرمايه ثابت))

هزار ريال 660255=15233+645022    =سرمايه ثابت

برآورد سرمايه در گردش

عنوان	شرح		مبلغ (هزار ريال)
مواد اوليه وبسته بندي	2 ماه مواد اوليه و بسته بندي		—–
تنخواه گردان	15 روز هزينه هاي آب و برق و سوخت و تعميرات		5766
حقوق ودستمزد	4 ماه هزينه هاي حقوق و دستمزد		1860
		جمع كل	7626

نحوه سرمايه گذاري

شرح	سهم متقاضي			تسهيلات بانكي		جمع (هزار ريال)
	مبلغ (هزار ريال)	درصد		مبلغ (هزار ريال)	درصد
سرمايه ثابت	99038		15	561217	85	660255
سرمايه در گردش	1144		15	16482	85	7626
جمع كل سرمايه گذاري	100182			567699		667881

برآورد هزينه استهلاك

شرح	ارزش دارايي(هزار ريال)		درصد	هزينه استهلاك (ساليانه (هزار ريال)
ماشين آلات و تجهيزات	259600		10	25960
محوطه سازي	13000		5	650
ساختمان	180250		5	9012
تاسيسات	77500		10	7750
پيش بيني نشده	12647		10	1265
وسايل دفتري	2025		20	405
وسايل حمل و نقل	70000		10	70000
		جمع كل		52042

هزينه هاي كاركرد ساليانه

شرح		مبلغ (هزار ريال)
هزينه مواد اوليه بسته بندي		–
هزينه انرژي(سوخت، اب و برق)		13080
هزينه تعميرات و نگهداري		31595
هزينه تسهيلات مالي (5% مقدار وام)		28385
هزينه استهلاك		52042
هزينه حقوق و دستمزد		34600
هزينه پيش بيني نشده توليد (2درصد اقلام بالا)		1585
هزينه استهلاك قبل از بهره برداري (10درصد هزينه هاي قبل از بهره برداري		1523
هزينه بيمه كارخانه (دو درهزار سرمايه ثابت)		1320
هزينه اداري و فروش (1% اقلام بالا)		809
	جمع كل	164939

جمه هزيه هاي توليد سالانه ميزان توليد ساليانه

قيمت تمام شده محصول :

110=9/109=                             =                                           =   قيمت تمام شده واحد محصول

قيمت فروش محصول :

(قيمت فروش محصول بر اساس متوسط قيمت كالاي مشابه در بازار در نظر گرفته شود.)

محاسبه نقطه سربه سر

شرح هزينه	هزينه متغير		هزينه ثابت		هزينه كل
	مقدار	درصد	مقدار	درصد
مواد اوليه و بسته بندي	–	100	–	–	–
حقوق و دستمزد	12110	35	22490	65
هزينه ، انرژي(اب ،برق، سوخت)	10464	80	2616	20	13080
تعميرات و نگهداري	25276	80	6319	20	31595
استهلاك	—-	—–	52042	100	52042
اداري و فروش	809	100	—–	—–	809
استهلاك قبل از بهره برداري	—-	—–	1523	100	1523
هزينه تسهيلات مالي	—–	—–	28385	100	28385
بيمه كارخانه	—-	——	1320	100	1320
پيش بيني نشده	1347	85	238	15	1585
جمع هزينه هاي توليدي	50006		114933		164939

فروش كل معادل :30000=ريال300000000=200/1500

درصد فروش در نقطه سربه سر:

114933 50006-300000

هزينه ثابت هزينه متغير                –فروش كل

9/45%=100*                                   =

فرايند انتخابي توليد كالا (Prcoess flow sheet)

برنامه زمانبندي اجراي طرح:

ماه	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
دريافت مجوزهاي مختلف	*
تهيه زمين		*
تهيه نقشه هاي اجرايي			*
تامين آب			*
تامين برق و سوخت رساني			*	*
تامين منابع مالي
عمليات ساختماني			*	*	*	*
خريد ماشين الات						*	*
آموزش پرسنل						*	*
تامين مواد اوليه							*	*
نصب ماشين الات								*	*
بهره برداري آزمايشي										*	*

شماي عمومي ساختمانهاي طرح:

مقياس

سود و زيان ويژه :

(جمع هزينه هاي توليدي –(فروش كل )=سود و زياد ويژه

هزار ريال 135061=164939-300000

ارزش افزوده خالص و ناخالص و نسبتهاي آن :

=ارزش افزوده ناخالص

(انرژي )+(تعميرات و نگهداري )+(مواد اوليه و بسته بندي )-(فروش كل)

هزار ريال 255325=(13080+31595+0)-300000

=ارزش افزوده خالص

(استهلاك قبل از بهره برداري )+(استهلاك)-(ارزش افزوده ناخالص)=

هزار ريال  201760=(1523+52042)-255325

255325 300000

ارزش افزوده ناخالص فروش كل

85%=100*                                            =                                =   نسبت افزوده ناخالص به فروش

نسبت افزوده خالص به فروش كل:

ارزش افزوده ناخالص فروش كل

201760 300000

67%=100*                                  =                                           =   نسبت افزوده خالص به فروش

نسبت افزوده خالص به سرمايه گذاري كل:

ارزش افزوده خالص كل

201760 667881

2/30%=100*                                       =                                     =  نسبت افزوده خالص به فروش

سرمايه ثابت سرانه :

660255 5

سرمايه ثابت تعداد پرسنل

هزار ريال     132051   =                            =                            =   سرمايه ثابت سران

كل سرمايه گذاري سرانه:

667881 5

كل سرمايه گذاري تعداد پرسنل

هزار ريال 133576=                                =                                    = كل سرمايه گذاري سرانه

نرخ بازدهي سرمايه:

هزينه تسهيلات مالي +سود و زياد ويژه كل سرمايه گذاري

28385+135061 667881

4/25%=                                                =

دوره برگشت سرمايه :  

667881 1523+52042+28385+135061

توضيحات :

با توجه به اينكه كل سرمايه گذاري طرح 667881 هزار ريال ميباشد در طول مدت 3 سال كل سرمايه گذاري برگشت داده مي شود.

جدول پيش بيني عملكرد سود وزيان طرح:

		80%	90%	100%	100%	100%
		سال اول	سال دوم	سال سوم	سال چهارم	سال پنجم
فروش كل		240000	270000	300000	300000	300000
تعديل فروش		1200	1350	1500	1500	1500
فروش ناخالص		238800	268650	298500	298500	298500

هزينه هاي توليد :

		سال اول	سال دوم	سال سوم	سال چهارم	سال پنجم
حقوق و دستمزد		27680	31140	34600	34600	34600
انرژي		10464	11772	13080	13080	13080
تعميرات و نگهداري		25276	28435	31595	31595	31595
ملزومات اداري		1620	1822	2025	2025	2025
پيش بيني نشده		1268	1426	1585	1585	1585
استهلاك دارائي هاي ثابت		52042	52042	52042	52042	52042
جمع هزينه هاي توليد		118350	126637	134927	134927	134927
بهاي تمام شده		118350	126637	134927	134927	134927
سود ناويژه		120450	142013	163573	163573	163573

هزينه هاي عملياتي                  

(ارقام به هزار ريال مي باشد)

		80%	90%	100%	100%	100%
		سال اول	سال دوم	سال سوم	سال چهارم	سال پنجم
هزينه هاي عملياتي و فروش		2388	2686	2985	2985	2985
جمع هزينه هاي عملياتي		2388	2686	2985	2985	2985
سود عملياتي		118062	139327	160588	160588	160588

هزينه هاي غير عملياتي

		سال اول	سال دوم	سال سوم	سال چهارم	سال پنجم
بيمه		1320	1320	1320	1320	1320
هزينه تسهيلات بند مدت		28385	22708	17031	11354	5677
استهلاك هزينه هاي قبل از بهره برداري		1523	1523	1523	1523	1523
جمع هزينه هاي غير عملياتي		31228	25551	19874	14197	8520
سود وزيان ويژه		86834	113776	140714	146391	152068
سود ويژه پس از كسر سود سهام		86834	113776	140714	146391	152068
سود سهام		——	—–	——	——-	——
سود سنواتي تراز نامه سال قبل		—-	86834	200610	341324	487715
سود نقل به تراز نامه انباشته		86834	200610	341324	487715	639783

جدول پيش بيني گردش وجوه نقدي طرح:

	سال اجرا	سال اول	سال دوم	سال سوم	سال چهارم	سال پنجم
منابع:
سود و زيان ويژه	—-	86834	113776	140714	146391	152068
استهلاك دارائيهاي ثابت	—-	52042	52042	52052	52042	52042
استهلاك هزينه هاي قبل از بهره برداري	—-	1523	1523	1523	1523	1523
جمع منابع حاصل از عمليات	—-	140399	170341	194279	199956	205633
سرمايه	100182	30055
تسهيلات مالي بلند مدت	567699
جمع منابع	667881	170454	170341	194279	199956	205633
مصارف
هزينه هاي سرمايه اي	645022
هزينه هاي قبل از بهره برداري	15233
سرمايه در گردش	—–	7626	2364	2363

(ارقام به هزار ريال)

سرويس	——	4057	4283	4508	4508	4508
تنخواه گردان	—–	——	——	—–	——-	——-

بازپرداخت

كمك مالي بانك	—–	—–	113540	113540	113540	113540
پرداخت
سود سهام	—-	—-	—–	——	——	—–
جمع مصارف	660255	7626	115904	115903	113540	113540
مازاد	7626	162828	54437	78276	78376	92093
مازاد انباشته	7626	170454	224891	303267	389683	481776

جدول پيش بين ترازنامه طرح:

دارائيها

دارائيهاي جاري:

  75%      85%       90%      100%    100%         100%

	سال اجرا	سال اول	سال دوم	سال سوم	سال چهارم	سال پنجم
نقد و بانك	——	6101	6063	7626	7626	7626
مواد اوليه	——-	——-	——	——-	——-	——-
كالاي ساخته شده در جريان توليد
مازاد انباشته	7626	170454	224891	303267	389683	48776
جمع دارائيهاي جاري	7626	176555	230954	310893	397309	56402

ساير دارائيها:

هزينه هاي قبل از بهره برداري	سال اجرا	سال اول	سال دوم	سال سوم	سال چهارم	سال پنجم
	15233	15233	15233	15233	15233	15233

دارائيهاي ثابت:

	سال اجرا	سال اول	سال دوم	سال سوم	سال چهارم	سال پنجم
سرمايه ثابت	660255	660255	660255	660255	660255	660255
كسر شود ذخيره استهلاك	——	52042	104084	156126	208168	260210
خالص دارائي هاي ثابت	660255	608213	556171	504129	452087	400045
جمع كل دارائي هاي	68314	800001	822358	830255	864629	471680

بدهيها و حقوق صاحبان سهام :

بدهيهاي جاري:

	سال اجرا	سال اول	سال دوم	سال سوم	سال چهارم	سال پنجم
سود سهام	—–	——-	——-	——–	——-	——-
حصه جاري تسهيلات بانكي	——-	113540	1135040	1135040	1135040	1135040
جمع بدهيهاي جاري	——-	113540	1135040	1135040	1135040	1135040

بدهيهاي بلند مدت :

	سال اجرا	سال اول	سال دوم	سال سوم	سال چهارم	سال پنجم
تسهيلات مالي	567699	454159	340619	227079	113539	—-
سرمايه	100182	100182	100182	100182	100182	—–
مانده سود	—–	86834	200610	341324	487715	—–
جمع حقوق صاحبان سهام	100182	187016	300792	441506	587897	—–
جمع كل بدهيها	667881	354715	754951	782125	814977	—–