لزوم توسعه تربيت بدني
اصل سوم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران به دليل اهميت مقوله تربيت بدني و ورزش در زندگي روزمره مردم، بر لزوم توسعه آن در بين آحاد مردم تأكيد كرده است، به گونه اي كه براي گسترش ورزش، تشكيلاتي شامل: سازمان تربيت بدني، كميته ملي المپيك، فدراسيون ها و هيأت ورزشي، تربيت بدني وزارتخانه هاي آموزش و پرورش، علوم، تحقيقات و فناوري، كار و امور اجتماعي، نيروهاي مسلح و … شكل گرفته اند. از جمله مهمترين وظايف اين تشكيلات ورزشي، فراگير كردن ورزش و ايجاد زمينه لازم براي تحقق برنامه «ورزش براي همه» است.
تاريخچه فوتبال در ايران
تاريخ شروع فوتبال در ايران ، به حدود يك قرن پيش باز مي گردد يعني زمانيكه يك گروه انگليسي براي اكتشاف نفت در جنوب ايران عازم كشورمان شد. پس از حفر اولين چاه نفت در” مسجد سليمان” به سال 1908، فوتبال به شكل جدي در اين شهر دنبال گرديد.
چندي بعد همين اتفاق در” بوشهر” افتاد. شهروندان انگليسي در اوقات فراغت با هيجان رودروي تيم هاي محلي كشورمان مي ايستادند والبته اين رقابت ها بيشترحالت تفريحي داشت. فوتبال به تدريج در شهرهاي ديگرايران ازجمله بندرانزلي و بندرعباس در يك زمان حساس و تعيين كننده مطرح شد. قبل از شروع جنگ جهاني اول(1914) فوتبال در مدرسه آلماني ها بازي مي شد ، اما بعد از خاتمه جنگ، كالج آمريكايي ها در تهران پيگيراين ورزش شد. همچنين مسابقاتي بين اعضاي سفارتخانه هاي اروپايي در ايران پايه ريزي و دنبال گرديد. گسترش منظم فوتبال در ادامه ، مرزهاي شهرهايي چون آبادان و مشهد را نيز در نورديد و جوانان بيشتري را به سوي اين رشته ورزشي جلب كرد.
اولين تيم فوتبال
در پايان دوره قاجاريه(1919) براي قدرداني از كوشش هاي برادران سردارخان كه تحصيل كرده بلژيك بودند و در امر بسط و گسترش فوتبال نقش داشتند، يك تيم تشكيل شد. بازيكنان معروف آن تيم” برادران مفتاح”،” اكبر توفان”،” پان اسدالله”، “رضا والي كلانتري”، “هراند گالوستيان” و” گاليك هاراتونيان” بودند.
نخستين رقابت هاي داخلي
“ابوالفضل صدري” رئيس سازمان وقت ورزش، تشكيل تيم هاي آزاد در تهران را تشويق و ترغيب كرد و حتي براي برندگان رقابت هاي داخلي جوايزي تعيين نمود. تيمي به نام تهران كه اعضاي آن از بازيكنان رشته هاي ورزشي مختلف جمع آوري شده بودند، موفق به فتح نخستين دوره رقابت هاي داخلي فوتبال شد، با بازيكناني چون” برادران سردارخان”، “اكبر توفان “، “حيدري”،” كريم زند” و” مفتاح”.
چندي بعد” حسين صديقاني” كه براي ادامه تحصيلات عاليه به تركيه رفته بود، به تيم فنر باغچه اين كشور و سپس” راپيدوين اتريش” ملحق شد. او پس از بازگشت به ايران، موسس يك تيم در شهر مقدس مشهد شد . صديقاني از جمله اولين كساني بود كه دراروپا با فوتبال مدرن و نوين آشنا شده بود. حضور او در فوتبال ايران مصادف شد با انتقال تجربه و دانش روز فوتبال جهان به جوانان علاقمندي كه تشنه يادگيري صحيح اين رشته ورزشي بودند.
اولين ديدار برون مرزي
تيم منتخب اتحاديه كارگران تحت عنوان تيم تهران اولين سفر برون مرزي كه جنبه غير رسمي داشت را به” بادكوبه” انجام داد. البته حاصل 3 بازي فوتباليست هاي آن موقع كشورمان، 3 شكست پياپي با نتايج 4 بر يك ، 3 بر صفرو 2 بر صفر بود.
درسپتامبر1941، تيم ملي فوتبال ايران اولين بازي رسمي خود را در برابر افغانستان و در كابل برگزار كرد، مسابقه اي كه به تساوي بدون گل انجاميد. اساس تشكيل نخستين تيم ملي رسمي كشورمان به سال 1940 باز مي گردد. بين سالهاي تشكيل نخستين تيم ملي رسمي كشورمان به سال 1941و 1963 ، ملي پوشان كشورمان فقط در سال 1951( بازي هاي آسيايي دهلي نو) به مرحله فينال دور نخست رقابت ها راه يافتند و اين تنها موفقيت تيم ملي در طول اين سالها محسوب مي شد.
ازسال 1960 اولين دوره مسابقات باشگاهي ايران شكل گرفت و در طي سالهاي 1962 تا 1970، تدريجاً فوتبال ايران قوي تر شد و در صحنه هاي بين المللي چهره موفق تري از خود نشان داد. حضور در مرحله يك چهارم نهايي المپيك توكيو(1964)، قهرماني در بازي هاي آسيايي( 1968) فتح جام باشگاه هاي آسيا توسط استقلال تهران(1970) از جمله مواردي بود كه رشد توانايي هاي فوتبال ايراني را تاييد مي كرد.
دومين دوره مسابقات ليگ سراسري كشورمان در سال 1968 شروع و 11 سال ادامه داشت( تا سال 1978) .
پس از پيروزي انقلاب اسلامي در سال 1979 و تغييراتي كه در ساختار اجرايي و امور اداري فدراسيون فوتبال رخ داد، براي مدتي رقابت هاي باشگاهي سراسري به تعويق افتاد. اين امر تا شروع ليگ قدس كه در آن تيم هاي منتخب استان هاي كشور حضور داشتند، ادامه يافت. از سال 1989 دوباره بازي هاي باشگاهي و اين بار تحت عنوان ليگ آزادگان راه اندازي شد و اين براي كشوري كه هشت سال (1980 تا 1988) درگير جنگ با عراق بود يك افتخار بزرگ به حساب مي آمد.
ساختار تشكيلاتي سازمان تربيت بدني
· آقاي سپ بلاتر، رئيس فيفا؛
· آقاي ميشل زن روفينن، دبير كل فيفا؛
· آقاي پيتر ولاپان، دبير كل كنفدراسيون فوتبال آسيا؛
· آقاي مهندس هاشمي‌طبا، رئيس سازمان تربيت بدني و كميته ملي المپيك و معاون رئيس جمهور؛
· آقاي دكتر آقامحمدي، دبير كل همايش، رئيس شوراي مركزي اتحاديه باشگاهها و قائم مقام سازمان صدا و سيما؛
· آقاي مهندس صفائي فراهاني، رئيس فدراسيون فوتبال ج. ا. ا. و نماينده مجلس شوراي اسلامي؛
· آقاي دكتر مهاجراني، رئيس سازمان گفتگوي تمدن‌ها؛
· آقاي افشارزاده، دبير كل كميته ملي المپيك؛
· آقاي مهندس فائقي، معاون فني و امور فدراسيون‌هاي سازمان تربيت بدني؛
· آقاي سيد امير حسيني، نائب رئيس كميته ملي المپيك و معاون فرهنگي و آموزشي سازمان تربيت بدني؛
· آقاي درخشان، معاون برنامه‌ريزي و امور مجلس سازمان تربيت بدني؛
AFC چيست؟
كنفدراسيون فوتبال آسيا برنامه‌هاي خود را براي برگزاري رقابتهاي جديدي تحت عنوان challenge cup با هدف كمك به رشد فوتبال در آسيا اعلام مي كند. اين مسابقات كه از سال 2006 آغاز خواهد شد شامل 17 تيم ملي كشورهاي مختلف مي‌شود كه هر دوسال يكبار به ميزباني يكي از اين كشورها برگزار خواهد شد. فلسطين، افغانستان، بوتان، تاجيكستان، نپال، قرقيزستان، پاكستان، سريلانكا، برونئي، تيمور شرقي، لائوس، فيليپين، كامبوج، چين تايپه، گوآم، ماكائو و مغولستان كشورهايي هستند كه براي اين مسابقات انتخاب شده‌اند و انتظار بر اين است تا در نتيجه اين رقابتها فوتبال در آنها توسعه يابد.
محمد بن همام رئيس كنفدراسيون فوتبال آسيا بيان مي دارد 17 كشور نام برده نياز به زمان مناسب براي رسيدن به سطح كشورهاي برتر آسيا دارند. اميد است كه اين مسابقات آگاهي نسبت به فوتبال را در آنها افزايش داده و شرايط رشد اين ورزش را تسريع كند.براي اين كشورها حضور در مرحله نهايي مسابقات جام ملتهاي آسيا هم اينك به صورت يك روياي دست نيافتني درآمده است، اما با حضور در مسابقات « چلنج كاپ » آنها از شانس بهتري براي موفقيت و افزايش استانداردهاي فوتبال و علاقه‌مندي در كشورهاي خود برخوردار خواهند شد. بن همام تصريح كرد: در واقع هيچ نوع مسابقه انتخابي در اين بازيها وجود ندارد و تيمها مستقيما به آن راه مي‌يابند. براساس استانداردهاي خود اين تيمها ممكن است كاهش يافته يا به تدريج تغيير يابند، اما مسابقات « چلنج كاپ» كماكان ادامه خواهد يافت.
پيتر والاپان دبير كل AFC نيز از برنامه‌ريزي براي انجام مسابقات باشگاهي بين كشورهاي ياد شده در سال 2005 را انجام جام رياست جمهوري آسيا در بين كشورهاي برتر تقسيم بندي فوق بيان مي نمايد. كنفدراسيون فوتبال آسيا 45 كشور عضو خود را به 3 سطح مختلف تقسيم شده است و مسابقات باشگاهي براي هر رده در نظر گرفته شده است. 14 كشور برتر آسيا در غالب ليگ قهرمانان، 14 كشور تحت توسعه در جام AFC و 17 كشور باقيمانده در جام رياست جمهوري شركت خواهند كرد.
مردان سال فوتبال اروپا از آغاز تا اكنون:
سال : نام بازيكن……………… تيم بازيكن………. مليت بازيكن
1956: استنلي ماتيوس………… بلكپول………….. انگليس
1957: آلفردو دي استفانو……..رئال مادريد…….. اسپانيا
1958: ريموند كوپا……………. رئال مادريد…….. فرانسه
1959: آلفردو دي استفانو…….. رئال مادريد…….. اسپانيا
1960: لوييز سوارز…………… بارسلونا………… اسپانيا
1961: عمر سيووري………….. يوونتوس……….. ايتاليا
1962: ژوزف ماساپوست……… دوكلا پراگ…….. چكسلواكي
1963: لئو ياشين………………. دينامو مسكو…….. شوروي سابق
1964: دنيس لاو………………. منچستر يونايتد….. اسكاتلند
1965: اوزه بيو………………… بنفيكا…………….. پرتغال
1966: بابي چارلتون…………… منچستر يونايتد….. انگليس
1967: فلورين آلبرت………….. فرانس واروژ…… مجارستان
1968: جورج بست…………….. منچستر يونايتد….. ايرلند شمالي
1969: جاني ريورا…………….. ميلان…………….. ايتاليا
1970: گرد مولر ………………. بايرن مونيخ……… آلمان
1971: يوهان كرايف…………… آژاكس……………. هلند
1972: فرانس بكن باوئر………. بايرن مونيخ……… آلمان
1973: يوهان كرايف…………… آژاكس/ بارسلونا…. هلند
1974: يوهان كرايف…………… بارسلونا………….. هلند
1975: اولگ بلوخين…………… دينامو كيف………..شوروي سابق
1976: فرانس بكن باوئر……….. بايرن مونيخ……….آلمان
1977: آلن سيمونسن…………… مونشن گلادباخ……. دانمارك
1978: كوين كيگان……………… هامبورگ…………. انگليس
1979: كوين كيگان……………… هامبورگ…………. انگليس
1980: كارل هاينس رومينيگه.. بايرن مونيخ………. آلمان
1981: كارل هاينس رومينيگه.. بايرن مونيخ………. آلمان
1982: پائولو روسي…………….. يوونتوس…………. ايتاليا
1983: ميشل پلاتيني………….. يوونتوس…………. فرانسه
1984: ميشل پلاتيني……………. يوونتوس…………. فرانسه
1985: ميشل پلاتيني……………. يوونتوس…………. فرانسه
1986: ايگور بلانف……………… دينامو كيف………. شوروي سابق
1987: رود گوليت……………….. آيندهوون…………. هلند
1988: ماركو فان باستن………. ميلان…………….. هلند
1989: ماركو فان باستن……….. ميلان…………….. هلند
1990: لوتار ماتيوس…………….. اينتر……………… آلمان
1991: ژان پير پاپن……………… مارسي…………… فرانسه
1992: ماركو فان باستن……….. ميلان……………. هلند
1993: روبرتو باجو…………….. يوونتوس………… ايتاليا
1994: هريستو استويچكوف.. بارسلونا…………. بلغارستان
1995: ژرژوه آ………………….. پاري سن ژرمن/ ميلان….ليبريا
1996: ماتياس سامر……………… دورتمند………….. آلمان
1997: رونالدو……………………. بارسلونا/اينتر……. برزيل
1998: زين الدين زيدان……… يوونتوس…………. فرانسه
1999: ريوالدو……………………. بارسلونا………….. برزيل
2000: لوئيس فيگو……………. بارسلونا/رئال مادريد….پرتغال
2001: مايكل اوون……………… ليورپول………….. انگليس
2002: رونالدو……………………. اينتر/رئال مادريد.. برزيل
2003: پاول ندود………………… يوونتوس………… جمهوري چك
نكاتي چند درباره فهرست :
يوونتوس تنها باشگاهي است كه براي چهار سال پياپي(1982-1985) ميزبان توپ طلا اروپا بوده است.
يوونتوس با 8 بار معرفي بازيكن برتر اروپا بيشترين سهم در اين فهرست را دارا مي باشد و پس از آن تيم بارسلونا با 6 سهميه دوم است.
اولين بازيكني كه سه بار موفق به دريافت توپ طلا اروپا شد يوهان كرايف بود و ميشل پلاتيني تنها فردي است كه براي سه سال متوالي به اين افتخار نائل آمده است.
ژرژوه آ ليبريايي اولين بازيكن غير اروپايي برنده توپ طلا اروپا(1995) بود. به جز وي رونالدو (دوبار) و ريوالدو نيز به اين مهم دست يافته اند.