خلاصه مديريتي
پس از ظهور فناوري، سال گذشته براي اولين بار اقتصاد جهاني درشرايط ديجيتالي قرارگرفته بود. درسال 2004 ميزان هزينه فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT)، نشان دهنده تجديد رونق در بازارهاي توسعه يافته بود، و رشد سريع بازارهاي اتصال، دسترسي شهروندان و سازمانها به ارتباطات صوتي و داده‌ها، ادامه يافت.
به هرحال گرايش به اقتصاد اينترنتي باجديت ادامه داردو سرمايه‌گذاري در زيرساختهاي تجارت الكترونيكي، نرم‌افزار و سيستم‌ها با جديت دنبال ميشود. مديريت امنيت اينترنت بطور فزاينده‌اي اهميت پيدا كرده است. بسترسازي الكترونيكي علاوه بر اتصال و دسترسي به عوامل بيشتري نياز دارد.
اين مهم كه كشورها همچون گذشته به توسعه پهناي باند وسيع اينترنت وابسته‌اند، نشان‌دهنده پرداخت سهم “نسل آينده” است. كشورهاي شمال- شرق آسيا، اسكانديناوي و امريكاي شمالي كه پهناي باند وسيع را به عنوان اولويت توسعه ملي مورد توجه قرار داده‌اند، اكنون پيشروان همگرايي هستند. اين بازارهاي همگرا ارايه‌كنندگان خدمات مخابرات، اينترنت وتلويزيون دوسويه بهمراه نوآوري‌هاي چندرسانه‌اي مي‌باشند وروز‌به‌روزتوسعه مي‌يابند.
هنگامي كه شهروندان و شركتها در سطح وسيعي از اينترنت استفاده مي‌كنند، كشورها مصمم به ايجاد صنايع ICT پيشرفته و پايدار مي‌شوند. پيش‌بيني ما براين است كه بيشتر زيرساختهاي ICT داراي چرخه‌اي متعادل خواهند بود. هرچه شهروندان يك كشور بيشتر به اينترنت متصل باشند، استفاده فزاينده آنها، عاملان بيشتري را به اقتصاد كشور براي ساخت فناوري ها وكسب و كار براي بكارگيري اينترنت، منتقل مي‌نمايد. به اين ترتيب كشورها به دليل اينكه شهروندان و شركتهاي آنها online مي‌باشند و نيز به علت رشد جهشي در كسب و كارهاي با فناوري پر هزينه، رقابتي‌تر مي‌شوند.
به همين جهت، رتبه‌بندي بسترسازي الكترونيكي، تراكم مخابرات و زيرساخت رايانه را اندازه‌گيري مي‌نمايد و آن را با حداكثر وزن با تمام عوامل موثر در بسترسازي تطبيق مي دهد. با معيارهاي بكار گرفته شده، زيرساخت‌ها كامل ميشود. درگزارش امسال ضريب اهميت پهناي باند وسيع (ثابت و سيار)افزايش يافته است، به همين جهت بسياري از پيشروان بسترسازي الكترونيكي (شامل امريكا) در رتبه‌بندي، ارتقاء يافته‌اند. همچنين اندازه‌گيري برخي از جنبه‌هاي ديگر اتصال مانند امنيت سرورهاي اينترنت و سهم هزينه ICT از GDP اصلاح شده است. براي اندازه‌گيري تاثير زيرساختهاي مخابراتي در اقتصاد ديجيتالي يك كشور، معيارهاي كيفي نوآوري و كارآفريني لحاظ شده است.
مقدمه
از سال 2000، واحد اطلاعات اكونوميست، سالانه رتبه‌بندي بسترسازي الكترونيكي را در مورد اقتصادهاي بزرگ دنيا منتشر مي‌كند. اخيراً 65 كشور از نظر توانايي توسعه و حمايت تجارت الكترونيكي و فناوري اطلاعات و ارتباطات ارزيابي شده‌اند. بسترسازي الكترونيكي يك كشور، اساساً معياري از محيط تجارت الكترونيكي بوده و مجموعه‌اي از عواملي است كه مشخص‌كننده چگونگي پذيرش فرصت‌هاي اينترنتي در يك بازار مي‌باشد. اين رتبه‌بندي به دولتها اجازه مي‌دهد تا موفقيت راهكارهاي فناوري خود را در مقابل ساير كشورها اندازه‌گيري نمايند. همچنين شركتهايي را كه مايلند با داشتن نماي كلي از سرمايه‌گذاري‌هاي دنيا، سرمايه‌گذاري نمايند، كمك و راهنمايي مي‌نمايد.
قريب به يكصد معيار كمي و كيفي در شش گروه متمايز رتبه‌بندي شده‌اند. اين معيارها بخش هاي مختلف توسعه اقتصادي، سياسي، اجتماعي و همچنين فناوري يك كشور را ارزيابي مي‌نمايند. تجارت الكترونيكي به عنوان يك اصل بنيادي در اين رتبه‌بندي، كانون اين رده‌بندي بود. و گسترش پذيرش مبادلات الكترونيكي و كارايي آنها، نياز به محيط حمايتي كامل دارد. بسترسازي الكترونيكي صرفاً تعداد سرورهاي رايانه‌ها، وب‌سايت‌ها و تلفن‌هاي همراه در يك كشور نيست (هرچند بخش اصلي رتبه‌بندي را شكل مي‌دهند)، بلكه توانايي شهروندان در بكارگيري ماهرانه فناوري، شفافيت تجارت، نظام‌حقوقي وميزان گستردگي تشويق دولت براي استفاده از فناوريهاي الكترونيكي از بخش‌هاي مهم رتبه‌بندي محسوب ميشود. (تعريف هرمعيار وشاخص‌هاي مربوط براي اندازه‌گيري آنها، درپيوست اين گزارش تحت عنوان متدولوژي و معيارهاي رتبه‌بندي كشورها آمده است).
با توجه به سرعت فناوري اطلاعات و قدرت آن، لازم است متدولوژي و تعاريف، پيوسته به روز شده تا رتبه‌بندي به صورت معيارهاي مرتبط با بسترسازي الكترونيكي باقي بماند. بنابراين در سال 2005، متدولوژي رتبه‌بندي دستخوش تغييرات عمده شده است.
در رتبه‌بندي امسال، معيارهايي كه اقتصاد ديجيتالي را به روشني نشان نمي‌دادند، حذف شده‌اند و بسياري از معيارها، به منظور افزايش ضريب اهميت در تعيين بسترسازي الكترونيكي، بازبيني شده است.
اين معيارها شامل دسترسي به پهناي باند و امنيت اينترنت است كه سرعت و امنيت اتصال به اينترنت را فراهم نموده و عامل كيفي و كليدي براي تجارت الكترونيكي مي‌باشند. شاخص‌هاي جديدي مانند ضريب نفوذ دسترسي عمومي به ارتباطات بي‌سيم (با اين باور كه اتصال به اينترنت نبايد فقط سيار بلكه فراگير باشد) افزوده شده است. ابزارهاي نو و دقيقي براي اندازه‌گيري عملكرد در برخي معيارها منظور شده كه شامل امنيت اينترنت، سهم مخارج ICT ازGDP و تحصيلات مي‌باشد.
در اين رتبه‌بندي و رتبه‌بندي قبلي، واحد اطلاعات اكونوميست با موسسه ارزش تجاري IBM ، مغز متفكر خدمات مشاوره‌اي تجاري IBM ، همكاري نموده و طراحي مدل‌هاي رتبه‌بندي را بعهده داشته‌اند. واحد اطلاعات اكونوميست، مسئوليت كامل رتبه‌بندي و محتوي اين گزارش را بعهده دارد.
چرخش مجدد
تغيير ضريب اهميت برخي شاخص‌هاي رده‌بندي امسال موجب برخي تغييرات شد. برتري دانمارك در زيرساخت و نوآوري، باعث شده تا موقعيت خودرا به عنوان برترين كه از سال 2004 كسب نموده، حفظ نمايد. اما امريكا، كه سال گذشته به علت توسعه پهناي باند از ساير پيشروان جهاني عقب مانده بود و به رتبه ششم تنزل كرده بود، به رتبه دوم صعود كرد. نه تنها پذيرش پهناي باند موجب پيشرفت امريكا شده بلكه اين كشور موقعيت خودرا به عنوان پيشرو جهاني در ضريب نفوذ سرور اينترنت ايمن و هزينه ICT، حفظ نموده است. سوئيس به دليل رشد پايدار در پهناي باند وسيع شامل WiFi، (يكي از ردهبنديهاي جديد اتصال كه امسال معرفي شد) و سرمايه‌گذاري ايمن در ICT، به رتبه چهارم صعود كرده است.
سايركشورهاي اروپاي غربي امسال به علت سرعت زياد پيشرفت ICT درساير كشورها، براي مثال امريكا، سوييس، هنگ‌كنگ (ششم) و استراليا (دهم) و نه به دليل عقب‌ماندگي كشورهاي اروپايي، برخي از رتبه‌هاي خودرا از دست داده‌اند.اصلاحات ما در مدل، موجب نمايان شدن برخي از ضعف‌هاي اين كشورها شده است. براي مثال، امسال انگلستان از رتبه دوم در سال 2004 به رتبه پنجم تنزل كرد. اين كشور از سطح بالايي از اتصال برخوردار است و دولت اقدامات اساسي براي دستيابي به اهداف جامعه اطلاعاتي انجام داده است، اما تحصيلات از حوزه‌هايي است كه انگلستان نسبت به معيارهاي جديد، ضعيف‌تر است. نروژ كه امسال به رتبه نهم تنزل كرده، در زيرساخت ICT يك پيشرو جهاني است، اما بر خلاف ساير كشورهاي اسكانديناوي در رديف ده كشور برتر، از داراييهاي فيزيكي درجهت داراييهاي مالكيت معنوي استفاده ننموده است. همانگونه كه تنزل كره جنوبي به رتبه هجدهم به معناي عدم نوآوري اين كشور در ICT نيست. سرمايه‌گذاري سرانه اين كشور در IT ، پايين بوده و سرمايه‌گذاري در زيرساخت امنيت به اندازه ساير پيشروان بسترسازي الكترونيكي در اولويت اين كشور نبوده است.
قراردادن تمام بخش‌ها در كنار يكديگر
دربرخي كشورها، تجارت الكترونيكي نقش مهمي ايفا مي‌كند، اما نه به اندازه‌اي كه بخش‌هايي از اقتصاد را دگرگون نمايد. بطور كلي، هند (چهل و نهم) و چين (پنجاه و چهارم) قريب به يك سوم سرمايه‌گذاري ICT جهان را صرف مي‌كنند و هر دو كشور بخش بسيار زيادي از سرمايه‌گذاري مستقيم را جذب مي‌كنند. مهارتهاي ICT هند كه نيازهاي صنايع را تامين مي‌كند و صنعت گسترده توليد فناوري درچين، هردو براي اقتصاد ICT جهان، اساسي مي‌باشند. هنوز دو كشور در حال تنزل در مجموع بسترسازي الكترونيكي هستند (هند در سال 2005 سه درجه، چين دو درجه) و اين امر عمدتاً به دليل ميلياردها دلار سرمايه گذاري در ICT و درآمد كم در مقايسه با كل اقتصاد است. در چين پهناي باند وسيع 22 مگابايت است. اين كشور دومين پايگاه بزرگ اشتراك اينترنت پر سرعت است كه حتي 2درصد ضريب نفوذ جمعيت را در بر نمي‌گيرد.
بسياري ازكشورهاي دنيا، داراي عوامل بسترسازي الكترونيكي مي‌باشند اما مجموع بخش‌هاي آنها، پيشرو الكترونيكي محسوب نمي‌شوند. براي مثال پيشروان منطقه‌اي در اروپاي مركزي و شرقي (استوني رتبه 26) و امريكاي لاتين (شيلي رتبه 31)، در تواناييهاي اصلي خود امتيازهاي بالاتري نسبت به ميانگين جهاني دارند. براي مثال در دولت الكترونيكي و خدمات online استوني و شفافيت و زيرساخت حقوقي، شيلي برتري دارند، هرچند هنوز به دليل ضريب نفوذ پايين زيرساخت‌ها و كندي در پذيرش تجارت الكترونيكي در رده‌هاي پايين اندازه‌گيري قرار دارند.
جدول (1): رتبه‌بندي بسترسازي الكترونيكي، 2005- مناطق دنيا
| رتبه 2005 | منطقه | امتياز بسترسازي الكترونيكي
(از 10)* |
| 1 | امريكاي شمالي | 38/8 |
| 2 | اروپاي غربي | 87/7 |
| 3 | آسيا-اقيانوسيه | 60/5 |
| 4 | اروپاي مركزي و شرقي | 85/4 |
| 5 | امريكاي لاتين | 74/4 |
| 6 | خاورميانه و امريكا | 42/4 |
* امتياز هر منطقه بستگي به امتيازات بسترسازي الكترونيكي براي كشورهاي هر منطقه دارد.
مطمئناً تغيير مقررات، باعث تنزل رتبه بسياري از اقتصادهاي دنيا ميشود. افريقاي جنوبي علي رغم شكست در تقويت رقابت در بازار خطوط ثابت كه بطور جدي به پهناي باند وسيع و توسعه خدمات online آسيب رساند، براي حفظ موقعيت خود در رتبه سي و دوم رده‌بندي امسال، خوب عمل نمود.
اينكه كشورهاي با بسترسازي الكترونيكي كمتر، هرگز پيشرفت نخواهند كرد، و يا قادر به بسترسازي الكترونيكي به شيوه خود نمي‌باشند درست نيست. همانگونه كه در گزارش سال گذشته پيشنهاد نموديم واين امر هرروز به اثبات رسيده، كشورهايي مانند هند از فرصت‌هاي تجارت جهاني وعرضه فناوري اطلاعات (IT) به قيمت كمتر منتفع ميشود. با توجه به روند جهاني، به اعتقاد ما تمام بخش‌ها (زيرساخت، امنيت، شفافيت، نوآوري و مهارت) مي‌بايست به درستي با هم هماهنگ شوند تا بسترسازي الكترونيكي را تضمين نمايند. به نظر مي‌رسد كشورهاي طالب بسترسازي الكترونيكي، درسال 2005 اين موضوع را دريافته‌اند.
جدول (2): رتبه‌بندي كشورها در زمينه بسترسازي الكترونيكي، 2005
| رتبه2005 (از 65) | رتبه 2004 | كشور | امتياز 2005(از 10)* | امتياز 2004 | |
| 1 | 1 | دانمارك | 74/8 | 28/8 | |
| 2 | 6 | امريكا | 73/8 | 04/8 | |
| 3 | 3 | سوئد | 64/8 | 25/8 | |
| 4 | 10 | سوييس | 62/8 | 96/7 | |
| 5 | 2 | انگلستان | 54/8 | 27/8 | |
| 6 | 9 | هنگ كنگ | 32/8 | 97/7 | |
| 6 | 5 | فنلاند | 32/8 | 08/8 | |
| 8 | 8 | هلند | 28/8 | 00/8 | |
| 9 | 4 | نروژ | 27/8 | 11/8 | |
| 10 | 12 | استراليا | 22/8 | 88/7 | |
| 11 | 7 | سنگاپور | 18/8 | 02/8 | |
| 12 | 11 | كانادا | 03/8 | 92/7 | |
| 12 | 13 | آلمان | 03/8 | 83/7 | |
| 14 | 12 | اطريش | 01/8 | 68/7 | |
| 15 | 16 | ايرلند | 98/7 | 45/7 | |
| 16 | 19 | نيوزيلند | 82/7 | 33/7 | |
| 17 | 17 | بلژيك | 71/7 | 41/7 | |
| 18 | 14 | كره جنوبي | 66/7 | 73/7 | |
| 19 | 18 | فرانسه | 61/7 | 34/7 | |
| 20 | 22 | اسراييل | 45/7 | 06/7 | |
| 21 | 25 | ژاپن | 42/7 | 86/6 | |
| 22 | 20 | تايوان | 13/7 | 32/7 | |
| 23 | 21 | اسپانيا | 08/7 | 20/7 | |
| 24 | 23 | ايتاليا | 95/6 | 05/7 | |
| 25 | 24 | پرتغال | 90/6 | 01/7 | |
| 26 | 26 | استوني | 32/6 | 54/6 | |
| 27 | 31 | اسلووني | 22/6 | 06/6 | |
| 28 | 27 | يونان | 19/6 | 47/6 | |
| 29 | 27 | جمهوري چك | 09/6 | 47/6 | |
| 30 | 30 | مجارستان | 07/6 | 22/6 | |
| 31 | 29 | شيلي | 97/5 | 35/6 | |
| 32 | 36 | لهستان | 53/5 | 41/5 | |
| 32 | 32 | آفريقاي جنوبي | 53/5 | 79/5 | |
| رتبه 2005 (از65) | رتبه 2004 | كشور | امتياز 2005(از 10)* | امتياز 2004 | |
| 34 | (tie)39 | اسلوواك | 51/5 | 33/5 | |
| 35 | 33 | مالزي | 43/5 | 61/5 | |
| 36 | (tie)39 | مكزيك | 21/5 | 33/5 | |
| 37 | 34 | لتوني | 11/5 | 60/5 | |
| 38 | 35 | برزيل | 07/5 | 56/5 | |
| 39 | 37 | آرژانتين | 05/5 | 38/5 | |
| 40 | 38 | ليتواني | 04/5 | 35/5 | |
| 41 | موجود نيست | جاماييكا** | 82/4 | n/a | |
| 42 | 42 | بلغارستان | 68/4 | 71/4 | |
| 43 | 45 | تركيه | 58/4 | 51/4 | |
| 44 | 43 | تايلند | 56/4 | 69/4 | |
| 45 | 44 | ونزوئلا | 53/4 | 53/4 | |
| 46 | 48 | عربستان سعودي | 38/4 | 38/4 | |
| 47 | 50 | روماني | 19/4 | 23/4 | |
| 48 | 41 | كلمبيا | 18/4 | 76/4 | |
| 49 | 46 | هند | 17/4 | 45/4 | |
| 50 | 47 | پرو | 07/4 | 44/4 | |
| 51 | 49 | فيليپين | 03/4 | 35/4 | |
| 52 | 55 | روسيه | 98/3 | 74/4 | |
| 53 | 51 | مصر | 90/3 | 08/4 | |
| 54 | 52 | چين | 85/3 | 96/3 | |
| 55 | 56 | اكوادور | 83/3 | 70/3 | |
| 56 | 52 | سريلانكا | 80/3 | 96/3 | |
| 57 | 54 | اوكراين | 51/3 | 79/3 | |
| 58 | 58 | نيجريه | 46/3 | 44/3 | |
| 59 | 57 | ايران | 08/3 | 68/3 | |
| 60 | 59 | اندونزي | 07/3 | 39/3 | |
| 61 | 60 | ويتنام | 06/3 | 35/3 | |
| 62 | 63 | قزاقزستان | 97/2 | 60/2 | |
| 63 | 61 | الجزاير | 94/2 | 63/2 | |
| 64 | 62 | پاكستان | 93/2 | 61/2 | |
| 65 | 64 | آذربايجان | 72/2 | 43/2 | |
*تفاوت‌هاي اساسي بين امتيازات سال 2004 و 2005 مربوط به تغييرات متدولوژي است.
جاماييكا امسال رتبه‌بندي شده و درسال 2004 رتبه‌بندي نشده بود.
بررسي‌هاي منطقه‌اي
اروپاي غربي: نماي كلي منطقه
به كمك اجراي سياستهاي پويا و وجود زيرساخت كامل IT، كشورهاي اروپاي غربي امسال از ده كشور پيشرو در رتبه‌بندي جهاني، هفت جايگاه را به خود اختصاص داده‌اند.
اين منطقه به خصوص در شاخص‌هاي اتصال جهش‌هاي خوبي داشته است، بطوريكه بيشتر جمعيت منطقه به اينترنت دسترسي دارند . در پايان سال 2004 نزديك به نيمي از خانوارهاي اروپاي غربي كه به اينترنت دسترسي داشتند از پهناي باند وسيع استفاده مي‌كردند. برآورد شده كه پايگاه مشتركين نسبت به سال 2003، 61درصد رشد نموده و به 38 ميليون خانوار رسيده است. موسسه تحقيقاتي فارستر(Forrester) برآورد نموده كه تا سال 2010 تقريباً نيمي از خانوارها در اروپاي غربي (حدود 72 ميليون) مشترك پهناي باند وسيع خواهند بود.
در گزارش سال 2004، ما از اتحاديه اروپايي (EU)و دولتهاي ملي براي هماهنگي خوب و بالاي آنها در توسعه و گسترش “جوامع اطلاعاتي”[1] قدرداني نموديم. چنين راهكارهايي، دامنه فعاليت الكترونيكي از خدمات مخابراتي تا دولت الكترونيكي را پوشش مي‌دهد. در اروپا، برخي از راهكارها بيش از حد جاه طلبانه است و اجراي آنها اغلب فقط يك آرزو است. اما ساير مناطق از چنين اعتقادات فرا ملي براي ارتقاء بسترسازي الكترونيكي برخوردار نيستند.
چارچوب راهكار ICT “برنامه اروپاي الكترونيكي”[2]، در اتحاديه اروپا، خدمات ارزشمند ديگري به صورت عرضه بهترين رويه ها به كشورهاي عضو ارايه مي‌نمايد.
جدول (3): رتبه‌بندي كشورها در زمينه بسترسازي الكترونيكي ، 2005-منطقه اروپاي غربي
| رتبه 2005 در منطقه | رتبه 2004 در منطقه | كشور | رتبه از 65 كشور | امتياز (از 10) |
| 1 | 1 | دانمارك | 1 | 74/8 |
| 2 | 3 | سوئد | 3 | 64/8 |
| 3 | 7 | سوييس | 4 | 62/8 |
| 4 | 2 | انگلستان | 5 | 54/8 |
| 5 | 5 | فنلاند | 6 | 32/8 |
| 6 | 6 | هلند | 8 | 28/8 |
| 7 | 4 | نروژ | 9 | 27/8 |
| 8 | 8 | آلمان | 12 | 03/8 |
| 9 | 9 | اطريش | 14 | 01/8 |
| 10 | 10 | ايرلند | 15 | 98/7 |
| 11 | 11 | بلژيك | 17 | 71/7 |
| 12 | 12 | فرانسه | 19 | 61/7 |
| 13 | 13 | اسپانيا | 23 | 08/7 |
| 14 | 14 | ايتاليا | 24 | 95/6 |
| 15 | 15 | پرتغال | 25 | 90/6 |
| 16 | 16 | يونان | 28 | 19/6 |
برخي كشورهاي منطقه از سال گذشته به آرامي در رده‌بندي تنزل كردند، اما كشورهاي اسكانديناوي هنوز درميان پيشروان بسترسازي الكترونيكي شاخص بوده و باز هم از ده كشور پيشرو در رتبه‌بندي، چهار كشور از اسكانديناوي قرار دارد. اين تنزل در نتيجه ضعف آنها و بيشتر به علت بهبود وضعيت ساير كشورها مانند امريكا و سوييس است. دانمارك ، سوئد، فنلاند و تا اندازه اي نروژ در زمينه اتصال مانند ضريب نفوذ تلفن همراه، استفاده از اينترنت و رايانه شخصي در رديف بهترين كشورهاي برتر هستند وسپس كره جنوبي در پذيرش پهناي باند وسيع قرار دارد. دانمارك و سوئد داراي استانداردهاي شناخته شده و طراحان اجراي دولت الكترونيكي مي باشند.
انگلستان، رتبه دوم در رده‌بندي جهاني سال 2004، امسال سه رتبه تنزل كرد كه عمدتاً به دليل بهبود وضعيت كشورهاي امريكا و سوئيس و افزايش مجموع امتياز اين كشورها بوده است. انگلستان به ويژه در بخش مسئوليت دولت در راهكارهاي حمايتي از دولت الكترونيكي و پهناي باند وسيع همچنان پيشرو در توسعه ICT است.به هر حال، بر اساس اصلاحات متدولوژي رتبه‌بندي ما، عملكرد اين دولت در برخي ازمعيارهاي بسترسازي الكترونيكي نسبت به گذشته چندان درخشان نيست. اين امر شامل سطح تحصيلات بوده كه از طريق سالهاي تحصيل محاسبه شده و نسبت به ساير كشورهاي اروپاي غربي پايين‌تر است.
كشور سوييس صعود كرد
سال گذشته، سوييس در مقايسه با كشورهاي اسكانديناوي، كارايي كمتري داشت و رويكرد اين كشور به توسعه تجارت الكترونيكي غير متمركز بود. امسال، به هرحال ، تاكيد ما بر نسل آينده زيرساخت‌ها، امنيت و سرمايه‌گذاري ICT موجب شده كه سوييس شش رتبه صعود نمايد و به رتبه چهارم برسد. نيروي كار بسيار ماهر سوئيس و افزايش هزينه ICT باعث افزايش نوآوري خدمات و توليدات شركتها در صنعت اين كشور شده است.هرچند تلاش‌هاي پراكنده لوپ [3]محلي در مقايسه با ساير كشورهاي اروپايي، كندتر است، با اين حال يك شركت صنعتي كابل قوي تلويزيون براي شركت مخابراتي “سوييس كام”[4]اجازه استفاده از امكانات خود را براي تحويل اينترنت و خدمات صوتي به منازل صادر نموده است.
چنين رقابتي موجب رشد سالم پذيرش پهناي باند وسيع طي دو سال گذشته شده است و نوآوري را دراين بخش، تشويق نموده است. “سوييس كام” براي مثال، در ميان پيشرفته ترين شركتهاي شبكه WiFi بي‌سيم و خدمات دنيا قرار دارد و اولين شركت مخابراتي اروپايي است كه IPTV (تلويزيون اينترنتي) در منازل ارايه مي‌نمايد.
سطح بالاي بسترسازي الكترونيكي در سوييس شامل رونق بازار خريد online است كه پيشروان تجارت الكترونيكي جهان مانند eBay را به تاسيس يك مركز online دراين كشور هدايت نموده است. ايجاد مراكز WiFi در فضاهاي عمومي سوييس براي مثال در راه آهن ملي و بكارگيري اينترنت توسط دولت براي راي‌گيري در انتخابات فدرال درماه سپتامبر 2004 كه اولين نمونه چنين راي‌گيري ملي دردنيا است، از ديگر شواهد برخورداري اين كشور از سطح بالاي بسترسازي الكترونيكي است.
نوآوري در كشورهاي اسكانديناوي
نروژ(رتبه نهم درسال 2004)، با نزديك به 16 درصد ضريب نفوذ درميان پيشروان پهناي باند وسيع در اروپا، قرار دارد. از هر ده نروژي، هشت نفر داراي تلفن همراه مي‌باشند كه همواره در حال افزايش است. علي رغم عملكرد قوي اين كشور در حوزه اتصال ، امسال نروژ در رتبه‌بندي چهار رتبه تنزل كرد. يكي از دلايل اين كاهش، ارزيابي جديد در نوآوري‌هاي كشورها است (اندازه‌گيري تعداد اختراعات ثبت شده توسط شهروندان).
بر خلاف برخي از همتايان اسكانديناوي، نروژ حمايت‌هاي معنوي چشمگيري براي توليد و نوآوري فناوري به عمل نياورده است. فنلاند (رتبه ششم)، مركز نوكيا[5]، پيشرو جهاني در توسعه مبتكرانه توليدات ارتباطات سيار، در رتبه‌بندي امسال از نروژ پيشي گرفت. توليدات دانمارك در زمينه‌هاي ICT مانند توسعه نرم‌افزار، ارتباطات تصويري و سيار و همچنين در زمينه رونق بيوتكنولوژي، نوآوري‌هاي چشمگيري داشته است . نوآوري در دانمارك به اين كشور كمك نموده تا سطح بسترسازي الكترونيكي خود را حفظ نمايد.
ايرلند علاوه بر توليدات، در بكارگيري ICT پيشرفت نموده است
ايرلند(رتبه پانزدهم) بزرگترين صادركننده نرم افزار در جهان است و به علت وجود بزرگترين شركتهاي ICT جهان در اين كشور مانند Dell، Google و Intel ، از موقعيت ويژه‌اي در اروپا برخوردار است. اوايل امسال، Yahoo اعلام نمود كه براي استقرار پايگاه عمليات اروپايي خود در ايرلند برنامه‌ريزي نموده تا از ساير دفاتر اروپايي خود در لندن حمايت كند. وجود نيروي كار بسيار ماهر IT، نقش دولت را بعنوان عامل اصلي در خدمات جهاني IT و بازار تامين منابع از خارج، تقويت نموده است.
پيشرو بودن اين كشور به عنوان مركز توليدات ICT، موجب سانسور ميزان دسترسي جمعيت كشور به IT نشده است. اما به نظر مي‌رسد كه اين وضعيت ، با دسترسي هرچه بيشتر شهروندان به خدمات اينترنت و رايانه‌هاي شخصي تغيير خواهد كرد. در نيمه اول سال 2004، تعداد اشتراك پهناي باند وسيع در ايرلند، 119 درصد افزايش جهشي داشت، هرچند اين كشور هنوز از نظر ضريب نفوذ، از ساير كشورهاي اروپايي عقب‌تر است. به هر حال دسترسي آسان‌تر به اينترنت، به رشد تجارت الكترونيكي كمك مي‌كند. براساس اعلام بانك ايرلند، در سال 2004، تعداد شركتهاي كوچك استفاده كننده از خدمات Online دو برابر شد، درحاليكه 80 درصد از مشتريان عمده آنها اخيراً به صورت Online با بانك ارتباط دارند. منافع حاصل از رشد امكان دسترسي به اينترنت به ساير حوزه‌هاي فعاليتهاي ديجيتالي سرريز ميشود.
اروپاي مركزي و شرقي: نماي كلي منطقه
در اروپاي مركزي و شرقي همچون منطقه آسيا-اقيانوسيه، تفاوت زيادي در سطوح بسترسازي الكترونيكي وجود دارد. در اولين سطح اين منطقه، بازارهاي ديجيتالي به سرعت درحال رشد مانند اسلووني، حوزه بالتيك (استوني، لتوني، ليتواني)، جمهوري چك، لهستان، مجارستان و اسلوواك قرار دارند. درانتهاي سطوح، كشورهايي مانند آذربايجان و قزاقستان قرار دارند كه طي 14 سالي كه از شوروي سابق جدا شده‌اند، پيشرفت كمي در گسترش توسعه ICT داشته‌اند، حتي كشورهاي اولين سطح اين منطقه نيز كاملاً از نظر شاخص‌هاي مهم بسترسازي الكترونيكي، از اروپاي غربي عقب مانده‌ترند كه اين امر به علت ضريب نفوذ اينترنت با پهناي باند وسيع و كم عرض و همچنين رايانه‌هاي شخصي و ساير زيرساختهاي ديجيتالي است. رايانه، سواد ديجيتالي و توسعه چارچوب حقوقي از حوزه‌هايي هستند كه بيشتر كشورهاي منطقه نسبت به معيارهاي اتحاديه اروپايي، ضعيف عمل نموده‌اند.
همچنين، اتصال در هشت عضو جديد اتحاديه اروپايي و كشورهاي روماني و بلغارستان كه نامزد الحاق به اتحاديه اروپايي در سال 2007 مي‌باشند، از مقررات و سياستهاي مخابراتي هماهنگ با اتحاديه اروپايي برخوردارند. علي‌رغم كندي درپذيرش پهناي باند وسيع، اشتراك تلفن همراه دركشورهايي مانند استوني، اسلووني و جمهوري چك به شدت افزايش يافته و اين كشورها، (POTS) [6]خدمات قديمي تلفن عادي را (ابزار اوليه ارتباط صوتي براي شهروندان) به سرعت پشت‌سر گذاشته‌اند.ميزان ضريب نفوذ تلفن همراه در اين كشورها از بسياري از كشورهاي اروپاي غربي پيشي گرفته است.
تلاش براي ورود به اتحاديه اروپايي و اجراي راهكارهاي جامعه اطلاعاتي طي پنج سال گذشته، گستره بازار ICT را فرا گرفته است. براساس موسسه تحقيقاتي IDC، لهستان كه چهار رتبه در رتبه‌بندي امسال افزايش يافته، درسال 2004 رشد بازار فناوري اطلاعات خود را شامل سخت‌افزار و نرم‌افزار IT و خدمات، 11درصد به ثبت رسانده است، درحاليكه اين رشد در جمهوري چك و مجارستان 9 درصد بود. اين سطوح در مقايسه با ميانگين رشد بازار IT در اروپاي غربي درسال 2004، 4 درصد بود، از رشد خوبي برخوردار بوده است.
جدول(4): رتبه‌بندي كشورها در زمينه بسترسازي الكترونيكي، 2005-منطقه اروپاي مركزي و شرقي
| امتياز بسترسازي الكترونيكي (از 10) | رتبه از 65 كشور | كشور | رتبه 2004
در منطقه |
رتبه 2005 درمنطقه |
| 32/6 | 26 | استوني | 1 | 1 |
| 22/6 | 27 | اسلووني | 4 | 2 |
| 09/6 | 29 | جمهوري چك | 2 | 3 |
| 07/6 | 30 | مجارستان | 3 | 4 |
| 53/5 | 32 | لهستان | 6 | 5 |
| 51/5 | 34 | اسلوواك | 8 | 6 |
| 11/5 | 37 | لتوني | 5 | 7 |
| 04/5 | 40 | ليتواني | 7 | 8 |
| 68/4 | 42 | بلغارستان | 9 | 9 |
| 19/4 | 47 | روماني | 10 | 10 |
| 98/3 | 52 | روسيه | 12 | 11 |
| 51/3 | 57 | اوكراين | 11 | 12 |
| 97/2 | 62 | قزاقستان | 13 | 13 |
| 72/2 | 65 | آذربايجان | 14 | 14 |
فعاليتهاي دولت الكترونيكي
چند عضو جديد اتحاديه اروپا در منطقه، رويه‌هايي كارآمد را بكار بسته‌اند. پيشرو بودن استوني در بسترسازي الكترونيكي در منطقه (رتبه 26) فقط مربوط به عملكرد خوب در بخش اتصال نيست بلكه توسعه فوق‌العاده دولت الكترونيكي است. راهكارهايي مانند برنامه كابينه الكترونيكي كه براي هدايت تصميم‌گيريهاي كلان دولت در سال 2001 به وجود آمد، با يك سيستم اسنادي شبكه‌اي، كمك بزرگي به بهبود كارايي اداري نموده است. درميان ساير كشورها، اسلووني، جمهوري چك و لهستان با گمرك الكترونيكي، سيستم ماليات الكترونيكي و پورتال‌هاي خريد، تجارت online را آسان‌تر نموده‌اند. علي‌رغم زيرساخت ضعيف IT در روماني، اين كشور از سوي اتحاديه اروپايي و تحليل‌گران (مانند واحد اطلاعات اكونوميست) براي تلاش‌ها و هماهنگي خوب جهت استقرار سكوهاي فني براي خدمات دولت الكترونيكي (هرچند هنوز از سوي شهروندان و شركتها مورد استقبال قرار نگرفته) مورد تمجيد قرار گرفته است.
پيشرفت جمهوري چك
جمهوري چك (رتبه 29) همراه با ساير كشورهاي اروپاي غربي درزمينه هزينه ICT و ضريب نفوذ تلفن همراه حركت مي‌كند، براساس پيش‌بيني موسسه European Information Technology Observatory، حجم بازار ICT اين كشور به 8/6 ميليارد يورو درسال گذشته رسيد كه از ايرلند (رتبه 15) با حجم 2/6 ميليارد يورو، بيشتر است. اين رشد به علت طراحي راهكارهاي قوي دولت براي افزايش توسعه تجارت الكترونيكي است. براي مثال در جبهه دولت الكترونيكي و برنامه الكترونيكي به نام E-Trziste اين كشور موفقيت خوبي در بازار الكترونيكي عمليات تداركات دولت به دست آورد. ضريب نفوذ تلفن همراه از 100 درصد گذشته است. رشد پهناي باند وسيع به علت عدم رقابت موثر در بازارهاي دسترسي داخلي (اپراتور فعلي Cesky Telecom) عقب مانده است. اخيراً اين كشور خدمات ADSL[7] را درسال 2003، مدتها بعد از همتايان خود در مجارستان و لهستان اجرا نموده است. بر اساس نظر تحليل‌گران بازار مخابرات (Pyramid Research)، انتظار مي‌رود ضريب نفوذ باند در اين كشور، با افزايش گستردگي ADSL و وجود خدمات اينترنت رقابتي، ظرف دوسال آينده، حدود 8درصد تا سال 2007 افزايش يابد.
كمك نوآوري و ابداع به رشد كند تجارت الكترونيكي
اتحاديه اروپايي اخيراً معيارهاي جامعه اطلاعاتي اروپاي مركزي و شرقي را منتشر نمود كه نشان مي‌دهد بطور ميانگين، فقط ده درصد از كاربران اينترنت در منطقه واقعاًٌ خريد online انجام داده‌اند. تقلب در كارت اعتباري يا ترس از آن، يكي از موانع رشد تجارت الكترونيكي است، و بسياري از كشورها توسط حرفه‌اي‌هاي تجارت الكترونيكي به عنوان منابع كلاهبرداري در كارت اعتباري شناخته شده‌اند. به هرحال نوآوري محلي به حل مسئله كمك مي‌كند و ضريب نفوذ بسيار كم كارت اعتباري منطقه را افزايش مي‌دهد. مديريت تقلب در نرم‌افزار در مجارستان (رتبه 30) گسترش يافته، پيشرو اين امر بانك OTP صادركننده كارت‌هاي اعتباري است كه سال‌ها به مشتريان اجازه مي‌داد تا به عنوان پيام تاييد در زمان استفاده از كارت اعتباري خود SMS دريافت دارند.
اين نرم افزار اكنون از سوي بانكها در سراسر منطقه مورد استفاده قرار دارد و با استفاده از كارت‌هاي اعتباري در بازارهايي مانند مجارستان، لهستان (رتبه 32) و اسلوواكي (رتبه 34)، از اعتبار برخوردار شده است. راه حل مديريت تقلب براساس SMS از مثال‌هاي نادر براي بهترين رويه بسترسازي الكترونيكي است كه آن را به خارج از منطقه صادر مي‌نمايد. مستر كارت [8] چنين خدماتي را به مشتريان خود در اروپاي غربي و حتي آسيا و امريكاي شمالي ارايه مي‌نمايد.
منطقه امريكا: نماي كلي منطقه
فاصله بين بسترسازي الكترونيكي آمريكاي شمالي و امريكاي لاتين بسيار زياد است. بيست و نه رتبه در رده‌بندي، دو پيشرو را در هر منطقه جدا مي‌كند، امريكا (رتبه 2) و شيلي (رتبه 31). آمريكا امسال به رتبه دوم صعود كرده، كه عمدتاً به علت عملكرد آن در پهناي باند وسيع دسترسي به اينترنت است. به علت رشد ساير كشورها، كانادا (رتبه 12) يك رتبه تنزل كرده است. به استثناي مكزيك (رتبه 36)، تمام كشورهاي امريكاي لاتين مشمول رده‌بندي، امسال تنزل كرده‌اند. تداوم شكاف ديجيتالي بين شمال و جنوب، ريشه در مسايل بسياري (عدم برابري درآمد، فقدان زيرساخت و فناوري دانش محور نوپا) دارد كه كشورهاي امريكاي لاتين را از توسعه اقتصادي باز مي‌دارد.
كشورهاي امريكاي لاتين سعي مي‌كنند از طريق هزينه‌هاي بالاي فناوري و اجراي سياستهاي دولتي، بكارگيري IT را هرچه بيشتر توسعه داده و شكاف راكمتر كنند. در كشورهايي مانند شيلي، برزيل (رتبه 38)، مكزيك و آرژانتين (رتبه 39) كاربران اينترنت و تلفن همراه به شدت افزايش يافته است. به هرحال، فقط در شيلي، ضريب نفوذ پهناي باند از 3 درصد تجاوز مي‌كند و ميانگين امريكاي لاتين در پايان سال 2004، كمتر از 1 درصد بوده است. بالعكس، در امريكاي شمالي، IT بخشي از ساختار بازرگاني و فعاليتهاي روزمره شده است. بررسي انجام شده توسط موسسه Mobile Media Monitor نشان مي‌دهد كه كاربران تلفن همراه در ايالات متحده امريكا از داده‌هاي تلفن همراه پيشرفته و خدمات محتوايي بهره مي‌گيرند. براي مثال درسال 2004، سهم مشتركين بي‌سيم در امريكا از بكارگيري دستگاههاي تلفن همراه براي دسترسي به اينترنت 12درصد افزايش يافته است.
جدول(5): رتبه‌بندي كشورها در زمينه بسترسازي الكترونيكي، 2005-منطقه امريكا
| امتياز بسترسازي الكترونيكي (از 10) | رتبه از 65 كشور | كشور | رتبه‌بندي2004 در منطقه | رتبه‌بندي 2005 در منطقه |
| امريكاي شمالي | ||||
| 73/8 | 2 | امريكا | 1 | 1 |
| 03/8 | 12 | كانادا | 2 | 2 |
| امريكاي لاتين | ||||
| 97/5 | 31 | شيلي | 1 | 1 |
| 21/5 | 36 | مكزيك | 4 | 2 |
| 07/5 | 38 | برزيل | 2 | 3 |
| 05/5 | 39 | آرژانتين | 3 | 4 |
| 53/4 | 45 | ونزوئلا | 6 | 5 |
| 18/4 | 48 | كلمبيا | 5 | 6 |
| 07/4 | 50 | پرو | 7 | 7 |
| 83/3 | 55 | اكوادور | 8 | 8 |
| حوزه كاراييب | ||||
| 82/4 | 41 | جاماييكا | n/a | 1 |
پذيرش پهناي باند وسيع
پس از يك شروع كند، سرانجام دسترسي به پهناي باند وسيع در امريكا افزايش يافته است. براساس اطلاعات كميسيون ارتباطات فدرال امريكا، تعداد اتصالات پهناي باند وسيع در ژوئن سال گذشته به 32 مگابايت رسيده كه 38 درصد نسبت به سال 2003 افزايش يافته است. اين امر صرفاً به علت قيمت‌هاي پايين ناشي از رقابت بين ارايه‌كنندگان خطوط مشتركين ديجيتالي و كابلي است.
كانادا در اين حوزه با كندي حركت مي‌كند. به واسطه راهكارهاي دولت، ضريب نفوذ پهناي باند وسيع جمعيت كشور در پايان سال 2004 به 17درصد رسيد كه يكي از بالاترين سطوح در دنيا مي‌باشد. اكنون دولت كانادا در نظر دارد اينترنت را فراگير نموده و اين كشور اخيراً اعلام كرد كه با اجراي پروژه‌اي ملي به ارزش 155 ميليون دلار كانادا، 52 گروه از مشتركين را از طريق ماهواره به پهناي باند وسيع متصل مي‌نمايد.
در امريكاي لاتين تداوم موانع موجود بر سر راه توسعه ICT شامل پراكندگي زيرساختهاي مخابراتي و پايين بودن نرخ مالكيت رايانه‌هاي شخصي، مانع از اتصال پهناي باند وسيع در منطقه ميشود. اتصالات پهناي باند وسيع در شيلي سال گذشته 51 درصد افزايش يافت، اما نرخ دسترسي در اين كشور و منطقه همچنان بالا است. براساس اعلام موسسه Pyramid Research، 4 درصد از خانوارهاي امريكاي لاتين تا پايان سال 2005 به اتصال با پهناي باند وسيع دسترسي خواهند داشت.
پهناي باند وسيع به همراه صدا
گسترش دسترسي به پهناي باند وسيع در امريكا، كه خدمات پهناي باند وسيع زياد را به خانه‌ها تحويل مي‌دهد، تقاضاهايي را براي خدمات و توليدات جديد الكترونيكي از جمله لاتاري اينترنتي، سرگرمي‌هاي پويا و خدمات رسانه‌اي ديجيتالي، به وجود آورده است. بازار خدمات VoIP[9] (صدا در پروتكل اينترنت)، به علت وجود پهناي باند وسيع و فراگير، پيشرفت زيادي نموده است. براساس اعلام بنگاه تحقيقاتي Yankee Group، ميزان كاربران VoIP در سال گذشته با رشد بسيار سريع نزديك به يك ميليون نفر رسيد. تعداد اين كاربران در پايان سال 2003، 131 هزار نفر بود. پيش‌بيني شده است كه تا پايان سال 2008، اين بازار به 5/17 ميليون خانوار امريكايي خدمت‌رساني نمايد. رشد VoIP نه تنها وعده كاهش هزينه‌هاي مكالمات محلي و بين‌المللي را مي‌دهد، بلكه درجه رقابتي بازار صدا را نيز تغيير مي‌دهد و عواملي مانند شركت Vonage و سايرين، قفل بزرگ مخابرات را (صداي تلفن ثابت) را باز مي‌كنند.
برزيل: شريك تجاري برون سپاري[10] براي شركتهاي چند مليتي امريكا
شركتهاي خدماتIT در برزيل به علت رشد گروههاي حرفه‌اي IT، براي چند مليتي‌ها در منطقه‌هاي نزديك به عنوان عامل قوي برون سپاري به شمار مي‌روند. ارايه‌كنندگان خدمات IT در امريكا به عنوان بخشي از توسعه منطقه‌اي عمليات خود، به صورت گسترده در اين كشور سرمايه‌گذاري نموده‌اند. تقاضا براي چنين خدماتي ناشي از شركتهاي چند مليتي است كه از برون سپاري براي عمليات پشتيباني IT در سطح منطقه‌اي يا جهاني، منتفع مي‌شوند. رشد برون سپاري از تشويق خدمات IT در كشورهاي ديگر منطقه است، همچنانكه برزيل ممكن است در مقايسه منطقه‌اي و عدم وجود مهارتهاي زبان اسپانيايي، نياز به عمليات پشتيباني منطقه‌اي داشته باشد.
دولتها متفاوت عمل مي‌كند
تاكيد هرچه بيشتر دولت بر سياستهاي IT موجب چهار درجه ارتقاء مكزيك در رده‌بندي امسال شده است. پروژه دولتي مكزيك الكترونيكي، 3200 مركز تجمع با كيوسك دسترسي عمومي به اينترنت در سراسر كشور به وجود آورده است. رشد كافي‌نت‌ها، دسترسي به اينترنت و رايانه و خدمات پيشرفته اينترنت از سوي ارايه كنندگان خدمات موجب بهبود اتصال شده است. قانون‌گزاران در آرژانتين اخيراً قانوني را با هدف توسعه صنعت نرم‌افزار محلي و وعده ايجاد محيط ثابت مالياتي ظرف ده سال آينده، از تصويب گذرانده‌اند، برنامه مشابهي در اروگوئه به اجرا درآمده كه توليدكنندگان نرم‌افزار را از پرداخت ماليات بردرآمد معاف نموده است.
جاماييكا به رتبه‌بندي مي‌پيوندد
جاماييكا (رتبه 41) كه امسال براي اولين بار در رتبه‌بندي قرار گرفته، مسير خود را در رشد تجارت الكترونيكي علي‌رغم موانع بزرگ طي مي‌كند. از جمله اين موانع، عدم سرمايه‌گذاري در زمينه ICT است كه ناشي از پراكندگي زيرساختهاي اينترنت است. تلاش‌هاي انجام شده براي آزادسازي صنعت مخابرات محلي درسال 2000 موجب رشد بازار تلفن همراه شد كه اكنون با ضريب نفوذ 67 درصد به خود مي‌بالد. ضريب نفوذ اينترنت تقريباً از سال 2000، زير 25 درصد باقي مانده است. اما رشد اينترنت به علت هزينه‌هاي بالا، به كندي صورت مي‌گيرد. براساس اطلاعات دفتر مقررات خدمات، هزينه اشتراك پهناي باند وسيع، ماهانه 90 دلار است، در حاليكه اين نرخ در آسيا 12 دلار درماه است. گروهي به نام Jamaica Network Access Point اعلام نموده‌اند كه به عاملان اجازه خواهند داد تا در هزينه‌هاي بالاسري شريك شده و نرخ‌هاي اتصال شبكه‌ها را كاهش خواهند داد. با استقرار اين طرح، نرخ‌هاي خدمات مخابرات كاهش مي‌يابد.
آسيا-اقيانوسيه: نماي كلي منطقه
منطقه آسيا-اقيانوسيه شامل كشورهايي است كه در رده‌هاي مختلف پلكان تكامل بسترسازي الكترونيكي قرار دارند. بخشي از اين موضوع به علت اختلاف زياد در سطوح توسعه اقتصادي است، اما عدم وجود يك قدرت هماهنگ كننده مانند “كميسيون اروپا” براي پيشبرد توسعه ديجيتالي درمنطقه، يكي از عوامل اين تفاوت در بسترسازي الكترونيكي كشورها است، در حاليكه امتيازات بالاي اتصال در هنگ‌كنگ (رتبه 6)، استراليا (رتبه 10) و سنگاپور (رتبه 11) مجموع رده‌بندي منطقه را افزايش مي‌دهد، نوآوري در توليدات و خدمات در كره‌جنوبي (رتبه 18) و ژاپن (رتبه 21) نيز آن را تقويت مي‌كند. منطقه همچنين داراي مجريان ضعيف در سطح بسترسازي الكترونيكي مانند چين (رتبه 54) و هند (رتبه 59) است. هرچند اين كشورها از مشكلات اصلي جهان در اقتصاد ICT به شمار مي‌روند و علي‌رغم رده‌بندي پايين، داراي بزرگترين و سريعترين ميزان رشد مصرف‌كنندگان و توليدكنندگان فناوري مي‌باشند.
در رده‌بندي بسترسازي الكترونيكي هنگ‌كنگ درميان كشورهاي آسيا-اقيانوسيه برتر است. اين كشور امتياز خوبي در توسعه تجارت الكترونيكي و ارتقاء محيط سياستي و حقوقي كه رشد سالم صنعتي را حمايت مي‌كند، به دست آورده است. عوامل مخابرات هنگ‌كنگ در حوزه تلفن همراه برترند و در خدمات نسل سوم تلفن همراه، پيشرفت نموده، هرچند ژاپن در اين زمينه پيشرو است.
انتظار مي‌رود عرضه گسترده خدمات و تلفن‌هاي همراه پيشرفته موجب سرعت بخشيدن به استقبال از بازارهاي نسل سوم شامل كره‌جنوبي، هنگ‌كنگ و استراليا (رتبه 10) شود، در حاليكه اين امر در كشورهايي مانند تايوان (رتبه 22)، چين و ويتنام (رتبه 61) در مراحل اوليه باقي مانده است.
جدول(6): رتبه‌بندي كشورها در زمينه بسترسازي الكترونيكي، 2005-منطقه آسيا-اقيانوسيه
| امتياز بسترسازي الكترونيكي (از 10) | رتبه از 65 كشور | كشور | رتبه 2004
در منطقه |
رتبه 2005 درمنطقه |
| 32/8 | 6 | هنگ‌كنگ | 2 | 1 |
| 22/8 | 10 | استراليا | 3 | 2 |
| 18/8 | 11 | سنگاپور | 1 | 3 |
| 82/7 | 16 | نيوزيلند | 5 | 4 |
| 66/7 | 18 | كره‌جنوبي | 4 | 5 |
| 42/7 | 21 | ژاپن | 7 | 6 |
| 13/7 | 22 | تايوان | 6 | 7 |
| 43/5 | 35 | مالزي | 8 | 8 |
| 56/4 | 44 | تايلند | 9 | 9 |
| 17/4 | 49 | هند | 10 | 10 |
| 03/4 | 51 | فيليپين | 11 | 11 |
| 85/3 | 54 | چين | 12 | 12 |
| 80/3 | 56 | سريلانكا | 12 | 13 |
| 07/3 | 60 | اندونزي | 14 | 14 |
| 06/3 | 61 | ويتنام | 15 | 15 |
| 93/2 | 64 | پاكستان | 16 | 16 |
بعد از يك افت در رده‌بندي سال گذشته، استراليا امسال دو رتبه افزايش يافته است، بخشي از اين افزايش، به دليل سرعت بخشيدن به رشد پهناي باند وسيع ناشي از جنگ دستمزد در سال 2004 در اپراتور ملي Telstra است. نيوزيلند (رتبه 16) نيز در رده‌بندي امسال ارتقاء يافته است. ارتقاء اين كشور از رتبه نوزدهم در سال 2004 عمدتاً به دليل عملكرد خوب در زمينه سرمايه‌گذاري ICT، امنيت الكترونيكي، كارآفريني و تحصيل بوده است. معيارهايي كه در متدولوژي جديد امتيازدهي، اصلاح و يا بازبيني شده است.
ژاپن به سوي امنيت گام برمي‌دارد
رشد شتابان بازار IT در ژاپن، تهديدهاي جديدي به شكل تقلب و ساير جرائم اينترنتي به همراه آورده و راهكارهاي دولت بر ارتقاء امنيت IT متمركز شده است. قانون حمايت از اطلاعات شخصي كه از آوريل 2005 لازم الاجرا شده، اخيراً سرمايه‌گذاري درتوليدات امنيت شبكه را افزايش داده است. اين قانون شامل تقاضاهاي جدي و جديد از شركتها براي امنيت داده‌هاي مشتري از آسيب و دسترسي غيرمجاز است و موجي از توسعه توليدات امنيت شبكه را بوجود آورده است. به اين ترتيب، بازاري براي سازماندهي خدمات مديريت امنيت ايجاد شده و يكپارچه‌كنندگان سيستم‌ها براي تامين سرمايه‌گذاري به فروشندگان توليدات امنيت ملحق شده‌اند.براي مثال مشاركت به وجود آمده بين “خدمات و سيستم‌هاي هيتاچي”[11] توليدكننده پيشرو و “پروتگو نت وركز”[12] توليدكننده وسايل كاهش تهديدهاي شركتها است. ژاپن با چهار رتبه افزايش، امسال به رتبه بيست و يكم رسيده است كه به دليل رشد بازار امنيت شبكه است.
نوآوري نرم‌افزار در نيوزيلند
يكي از دلايلي كه نيوزيلند در رده‌بندي امسال از رتبه نوزدهم به شانزدهم ارتقاء يافت، وجود صادركنندگان كليدي نرم‌افزار و ساير محصولات و خدمات IT است. اين كشور به عنوان مبتكر در توليدات مناسب بازار و همچنين موفقيت در عرضه اولين نرم‌افزار جهاني (Dental) توسط يك شركت محلي به نام
Software of Excellence International شناخته شده است. شركتهاي خدمات امنيت شبكه در نيوزيلند، به شركتهاي اروپايي وامريكايي خدمات هشداردهنده “پيش آگاهي” قبل از شروع كار روزانه ارايه مي‌كنند. شركتهاي امنيت الكترونيكي محلي مانند Endace Measurement System ، Keyghost و EMS Global موفقيت‌هاي چشمگيري در سالهاي اخير به دست آورده‌اند و در برخي موارد با دنبال كردن مشتريان خود در سراسر جهان و تحكيم مشاركت با ارايه‌كنندگان خدمات محلي، به رشد بازارهاي صادراتي خود ادامه مي‌دهند.
كشش زياد در چين
چين از ژاپن پيشي گرفته و مقام دوم را در جهان پس از آمريكا با ثبت 22 مگابايت در خطوط پهناي باند وسيع (ژاپن 2/17 مگابايت) به دست آورده است. با رشد پذيرش پهناي باند در حدود 8 درصد در ماه و علي‌رغم ضريب نفوذ بسيار پايين، بازار بالقوه چين همچنان گسترده است.
نرخ پايين هزينه‌هاي نيروي كار موجب شده تا چين براي شركتهاي دنيا، كانون توليد باشد. سال گذشته، شركتهايي مانند سامسونگ Samsung Electronics ، Hynix and Siemens اعلام نمودند كه درنظر دارند بخش تحقيق و توسعه خود و توليدات بيشتري را به چين منتقل نمايند. اما كشش زياد بازار داخلي ممكن است تقاضا براي نيروي كار ارزان را تحت‌الشعاع قرار دهد.
به هرحال، سرمايه گذاري در توليد، به عنوان يك نكته قديمي براي ورود به موضوع كيفي نمودن قراردادهاي زيرساخت چين مطرح است. پتانسيل بازار، شركت مخابرات هنگ‌كنگ (PCCW) را تشويق نموده تا يك ميليارد دلار هنگ‌كنگ در سرمايه‌گذاري‌هاي مشترك بي‌سيم در اين كشور سرمايه‌گذاري نمايد.
كره‌جنوبي، پيشرو بعدي در پهناي باند وسيع
كره‌جنوبي پيشرفته‌ترين بازار دسترسي پهناي باند وسيع در جهان است و از نظر مجموع اتصال، در بين پيشروان قرار دارد. از اوايل سال 2005، 75درصد از خانوارهاي كره‌جنوبي حدود چهار برابر تعداد امريكاي‌شمالي، مشترك خدمات پهناي باند وسيع بوده‌اند. اين كشور همچنين از رشد سريع بازار سرگرمي‌ها و خريد online برخوردار است كه اكنون نزديك به 12درصد از كل خرده‌فروشي كشور را تشكيل مي‌دهد. به هرحال، كره‌جنوبي چهار رتبه در رده‌بندي بسترسازي الكترونيكي امسال، تنزل يافته است. علت اصلي آن، اصلاح متدولوژي امتيازات است كه ضعف‌هاي تجهيزات بسترسازي الكترونيكي در كره‌جنوبي را آشكار نموده است. براي مثال، ما تاكيد بيشتري بر جنبه‌هاي كارآفريني داشته‌ايم كه كره‌جنوبي حتي نسبت به بسياري از همسايگان منطقه‌اي خود و نه كشورهاي اروپايي و امريكاي شمالي، در اين زمينه چندان موفق نبوده است. اصلاح متدولوژي، منجر به ارزيابي مجدد مجموع هزينه ICT اين كشور شده و كمبودهايي را در امنيت شبكه آشكار نموده است.
نشانه‌هايي دال بر نزديك شدن بازار پهناي باند وسيع كره‌جنوبي به حد اشباع وجود دارد كه از جمله كاهش سودناخالص و نرخ رشد مشتركين است. عاملان با تغيير تمركز به سوي خدمات پهناي باند وسيع به اين موضوع عكس‌العمل نشان مي‌دهند.
براي مثال، KT در نظر دارد “ارايه كننده ارتباطات پهناي باند وسيع” شده و به مشتريان ارتباطات پهناي باند وسيع با كيفيت و با سرعت زياد، خدماتي مانند انتقال فايل و ارتباطات ويديويي فرد به فرد ارايه نمايد. اين تغيير در راهبرد به هدايت سرمايه‌گذاري در سطح فناوريهاي پيشرو و خاص همچون شبكه‌هاي خانگي منجر شده و شبكه‌هاي بي‌سيم نهايتاً به همگرايي و ارتباط وسايل “هوشمند” در خانه‌ها مي‌انجامد.
مخابرات SK، LG، KT و ساير شركتهاي كره‌جنوبي اين جبهه جديد را راهي براي تقويت بازارهاي پهناي باند وسيع مي‌دانند. وزارت اطلاعات و ارتباطات، 880 ميليارد “ون”[13] براي توسعه شبكه‌هاي خانگي اختصاص داده است. اگر اين افزايش در هزينه ICT به اجرا درآيد، كره‌جنوبي برخي از زمينه‌هاي بسترسازي الكترونيكي خودرا با سرعت خاصي دوباره به دست خواهد آورد.
خاورميانه و افريقا: نماي كلي منطقه
علي‌رغم رشد زياد بيشتر كشورها در منطقه، نرخ اتصال، كه بيشترين ارزش را در امتيازات دارد، هنوز از ساير مناطق خيلي عقب‌تر است. خاورميانه و افريقا اخيراً يك ميليون مشترك پهناي باند وسيع دارند كه در مقايسه با 53 ميليون در آسيا و 42 ميليون در كشورهاي امريكايي، مقدار ناچيزي است. پايين بودن سطح سرمايه‌گذاري و منابع محدود مالي، دلايل اوليه كندي توسعه در اين منطقه است. وجود بودجه‌هاي دولتي و خصوصي بدون توسعه زيرساخت‌ها، حتي فناوريهاي گسترده موجود را براي پذيرش فراگير، بسيار پرهزينه مي‌نمايد.
اما گام‌هاي آهسته توسعه در منطقه، آگاه‌سازي گسترده در مورد اهميت ICT در ميان شركتها و دولتها را تاييد نمي‌كند. در افريقاي جنوبي (رتبه 32)، صاحبان شركتهاي محلي روزانه 4/1 ساعت صرف دسترسي و پاسخ به e-mail مي‌كنند، ميانگين بين‌المللي براي اين زمان، 5/1 ساعت است. در نيجريه (رتبه 58)، بانكها و موسسات آموزشي شروع به انجام مبادلات online نموده‌اند، يك بانك نيجريه‌اي FSG International از سال 2003، برپايه پلات فرم شبكه اقدام به ايجاد رابط كاربر گرافيكي نموده و امور خرده‌فروشي و عمليات بانكي مشترك را بين 35 مركز و شعبه خود هماهنگ مي‌نمايد.
ضريب نفوذ خيلي پايين اينترنت (بر اساس اعلام موسسه تحقيقاتي Pyramid Research، 1/0درصد در پايان سال 2004 در نيجريه) مانع از رشد چنين راهكارهايي ميشود اما نشانه‌هاي مثبتي نيز وجود دارد، در اوايل امسال، يك شركت ماهواره‌اي وابسته به امريكا، Intelsat شروع به ارايه خدمات اتصال پرسرعت در افريقا نمود. اين اقدام، تلاشي براي آوردن پهناي باند وسيع به منطقه بود. برخي دولتها، گام‌هاي بلندي براي واردكردن رقابت بيشتر در بازارهاي مخابراتي خود برداشته‌اند. رشد خدمات تلفن همراه از همه بيشتر است. Pyramid Research پيش بيني نموده كه ضريب نفوذ تلفن همراه جمعيت منطقه از 12درصد در سال 2004 به حدود 15درصد در پايان سال 2005 برسد و اين افزايش از سطح ضريب نفوذ در آسيا، اروپا و امريكاي شمالي فراتر است، اما احتمالاً در خاورميانه و افريقا، بيشتر از تلفن همراه براي تجارت استفاده مي‌كنند تا فناوريهاي اينترنت.
جدول(7): رتبه‌بندي كشورها در زمينه بسترسازي الكترونيكي،2005 – منطقه خاورميانه و افريقا
| امتياز بسترسازي الكترونيكي (از 10) | رتبه از 65 كشور | كشور | رتبه 2004
در منطقه |
رتبه 2005 درمنطقه |
| 45/7 | 20 | اسرائيل | 1 | 1 |
| 53/5 | 32 | افريقاي‌جنوبي | 2 | 2 |
| 58/4 | 43 | تركيه | 3 | 3 |
| 38/4 | 46 | عربستان سعودي | 4 | 4 |
| 90/3 | 53 | مصر | 5 | 5 |
| 46/3 | 58 | نيجريه | 7 | 6 |
| 08/3 | 59 | ايران | 6 | 7 |
| 94/2 | 63 | الجزاير | 8 | 8 |
جنبه‌هاي مثبت و منفي پهناي باند وسيع در اسرائيل
وجود محيط تجاري ثابت و قيمت‌هاي پايين رايانه‌هاي شخصي و خدمات اينترنت موجب شده تا اسرائيل، منطقه را به سوي توسعه بازارهاي تجارت الكترونيكي و ICT هدايت نمايد. ضريب نفوذ پهناي باند وسيع در اين كشور در سال 2004، 15درصد بود كه از بازارهاي پهناي باند وسيع در ژاپن و سوئد بيشتر است و جزء ده كشور برتر دنياست. رشد سريع اينترنت پرسرعت بر صنايع داخلي مانند رسانه‌ها تاثير گذاشته است. براساس تحقيق موسسه Targel Group Index، روزنامه روزانه اسرائيل طي چندسال گذشته، به علت روي آوردن مردم به منابع اطلاعاتي جديد در اينترنت، متضرر شده‌اند.
آزادسازي به عربستان سعودي و تركيه كمك مي‌كند
تلاش‌ها براي آزادسازي بازارهاي مخابرات در تركيه و عربستان سعودي سال گذشته ادامه يافت. عربستان سعودي مجوز جديدي به منظور اپراتوري تلفن همراه براي Etisalat از امارات عربي متحده صادر نموده و مخابرات عربستان نيز به كاهش پيش‌پرداخت‌ها و هزينه‌ها اقدام نموده است. همچنين اين كشور پيش‌پرداخت‌هاي خدمات را كنترل مي‌نمايد زيرا بر دسترسي به فناوريهاي تلفن همراه بيشتر از روش‌هاي معمول تاثير مي‌گذارد.
براساس اعلام موسسه Pyramid Research، انتظار عمومي از ورود يك عامل جديد به بخش تلفن همراه موجب شد تا تعداد مشتركين از 7 ميليون نفر در پايان سال 2003 به 9 ميليون نفر درپايان سال 2004 برسد و در سال بعد انتظار مي‌رود اين رشد 20 درصد يا بيشتر باشد. در تركيه شركت دولتي مخابرات Turk Telecom ، بيش از 55 درصد از سهام شركت را به بخش خصوصي واگذار نمود و اين يكي از حركت‌هاي تركيه به عنوان بخشي از تلاش اين كشور براي عضويت در اتحاديه اروپايي است كه مذاكرات آن از اكتبر سال جاري آغاز خواهد شد.
تقاضا براي محيط امن شبكه
تجارت الكترونيكي به آرامي در افريقا شكل مي‌گيرد. شركت پست كنيا از فناوري ماهواره براي ارتباط بين حدود 500 دفتر پستي درسراسر كشور استفاده مي‌نمايد. اين شركت اميدوار است كه خدمات تحويل سنتي را بهبود بخشيده و خدمات نويني مانند انتقال پول، پست دوگانه و تجارت الكترونيكي را ارايه نمايد. اما توسعه بيشتر در منطقه، تشويق راهكارهاي تجارت الكترونيكي، توجه دولت و شركتها به امنيت الكترونيكي را مي‌طلبد. درتحقيق اخيري كه توسط موسسه Cyber Source در “نيجريه” انجام شده است، اين كشور از نظر ريسك تقلب، از بيشترين ميزان ريسك در تجارت الكترونيكي در جهان برخوردار است. نيجريه به عنوان پايگاه عمليات تقلب‌هاي پيشرفته مالي كه اغلب از طريق e-mail انجام ميشود و به توطئه طرح “419” معروف است، از شهرت خوبي برخوردار نيست. دولتها در سراسر منطقه، بايستي تلاش‌هايي براي فراهم نمودن محيط امن براي گسترش تجارت الكترونيكي بعمل آورند.
نتيجه‌گيري : بسترسازي الكترونيكي به معناي به تنهايي حركت كردن نيست
اينترنت عمل كردن به وعده خود را آغاز نموده است: اتصال تمام دنيا و ارتباط شركتها و شهروندان با يكديگر و هدايت جهاني تجارت با سرعت و كارايي. بسترسازي الكترونيكي به درستي به عنوان توانمند كننده جهاني‌شدن شناخته شده است ، هرچند هنوز روابط به شكل فزاينده‌اي مكالمه‌اي است و منابع خدمات ديجيتالي و پشتيباني در برخي از گوشه‌هاي دنيا پديد آمده تا به افزايش بسترسازي الكترونيكي كشورها كمك نمايد. بسترسازي الكترونيكي داخلي هنوز مهم است و تركيب زيرساختهاي محكم ICT و ساختار مقررات شفاف موجب افزايش قدرت اقتصادهاي ديجيتالي داخلي ميشود. Silicon Valley در امريكا تنها مركز بازرگاني با فناوري پيشرفته نيست و سوئيس و دانمارك در تمام ردهبنديهاي بسترسازي الكترونيكي از امتيازات بالايي برخوردارند كه به ترتيب در خدماتIT و صنايع بيوتكنولوژي آنان را پيشرو جهاني نموده است. بسترسازي الكترونيكي در داخل به اقتصادهاي ملي امكان مي‌دهد تا به تشويق توسعه صنايع منحصر به فردي كه تعيين كننده موفقيت اقتصادي بلندمدت آنان است، بپردازند. شايد بزرگترين منفعت اقتصادي ICT، قابليت كمك به شهروندان و شركتها براي اجراي فرآيندها با كارايي بيشتر در هر جاي دنيا باشد. رايانه‌ها، نرم‌افزار و فناوري شبكه، ابزارهايي براي كارگران ماهر با مزيت‌هاي هزينه‌اي[14] در بازارها است تا فرآيندهاي پشتيباني كارگر بر و مديريت داده‌ها در شركتهاي كشورهاي توسعه يافته را كنترل نمايند. به اين ترتيب به كشورهاي دريافت كننده كمك مي‌نمايد تا از حركت زيرساخت‌ها و خدمات خود اطمينان حاصل كنند.
به اين ترتيب، رقابت ديجيتالي يك كشور نمي‌تواند به تنهايي توسعه يابد. آنكتاد[15] پيش بيني نموده كه امسال نزديك به 600 ميليارد دلار حجم برون سپاري در صنعت IT خواهد بود و حدوداً هريك دلار آن ازسمت “ثروتمندان ديجيتالي” به سوي “فقراي ديجيتالي” جاري خواهد شد. تجارت الكترونيكي در كشورهاي غني با يك درجه كمتر يا بيشتر، به كارگران ديجيتالي در ساير كشورها وابسته است. بنابراين، بسترسازي الكترونيكي چندان بستگي به پيروزي بر ساير كشورها ندارد بلكه موفقيت آن بستگي به مشاركت با ساير كشورها دارد.
پيوست1: تعريف متدولوژي و رده‌بندي
متدولوژي رتبه‌بندي بسترسازي الكترونيكي واحد اطلاعات اكونوميست، چندوجهي بوده و به سرعت به روز ميشود. اين متدولوژي نشان‌دهنده عوامل مختلف اجتماعي، اقتصادي و فناوري است كه بر تجارت الكترونيكي تاثير مي‌گذارد. در سال 2005 نيز مدل رده‌بندي شامل حدود يكصد معيار متمايز كمي و كيفي است كه توسط تحليل‌گران كشوري در واحد اطلاعات اكونوميست امتيازبندي شده و در شش رده سازماندهي شده است و براساس درجه اهميت آنها مانند عوامل تاثيرگذار، ارزيابي شده‌اند. تغييرات شامل معيارهاي رده‌بندي جديد، عوامل جانبي و يا معيارهاي مجدداً ارزيابي شده، توسط گروه تحليل‌گران واحد اطلاعات اكونوميست به مديريت تحقيقات جهاني فناوري انجام شده است.
در ميان منابع اصلي داده‌ها واحد اطلاعات اكونوميست، Pyramid Research، بانك جهاني و WITSA[16] قرار دارند. اين ارزيابي‌ها توسط اقتصاددانان ارشد ما بازبيني مي‌شوند.شش رده‌بندي (ارزش آنها در مدل) و معيارها بشرح زير است:
- اتصال و زير ساخت فناوري (سهم در مجموع امتيازات 25%)
اتصال، ميزان دسترسي شهروندان و بنگاه‌هاي اقتصادي به خدمات تلفن ثابت و همراه، رايانه‌هاي شخصي و اينترنت است. با تغييرات سريع در توسعه دسترسي به فناوري، اين رده‌بندي در سال 2005 تنظيم شده است. به غير از امكانات، امنيت و خدمات قابل اعتماد اينترنت و مبادلات اينترنتي مسئله مهمي است، بنابراين ما امسال معيار “امنيت” را با اندازه‌هاي كمي ضريب نفوذ SSL[17] سرورهاي رمزگذاري شده در كشور، افزايش داده‌ايم. دو معيار جديد براي اندازه‌گيري دقيق‌تر ميزان دسترسي جمعيت به اينترنت (جغرافيايي و مالي) به وجود آمده است: ضريب نفوذ “مراكز”[18] بي‌سيم و امكانات اينترنت. ميزان امكانات اينترنت با درصد درآمد سرانه درماه براي دسترسي به اينترنت، اندازه‌گيري شده است. امسال درجه رده‌بندي اتصال با ضريب نفوذ پهناي باند وسيع خيلي بالاتر رفته است (20درصد)، كه نشان‌دهنده افزايش اهميت آن در توسعه ICT است. شاخص‌هاي اين معيار شامل پهناي باند كم‌عرض، پهناي باند وسيع، ضريب نفوذ تلفن همراه، ضريب نفوذ اينترنت، ضريب نفوذ رايانه شخصي، ضريب نفوذ مركز WiFi، امكانات اينترنت، امنيت زيرساخت اينترنت است.
- محيط تجاري (سهم در مجموع امتيازات 20%)
درارزيابي محيط تجاري عمومي، واحد اطلاعات اكونوميست 70 شاخص شامل معيارهايي چون قدرت اقتصادي، ثبات سياسي، مقررات، ماليات، سياستهاي رقابتي، بازار كار، كيفيت زيرساخت و باز بودن تجارت و سرمايه‌گذاري را پوشش مي‌دهد. رتبه‌بندي محيط تجاري، جذابيت قابل پيش‌بيني محيط تجاري عمومي را طي پنج سال آينده محاسبه مي‌نمايد. اين محاسبه به طور منظم به عنوان بخشي از پيش‌بيني‌هاي كشوري توسط واحد اطلاعات اكونوميست انجام ميشود. اين رتبه‌بندي، شاخص نسبي ارزشمندي از 60 اقتصاد مهم دنيا به سرمايه‌گذاران پيشنهاد نموده است.
- پذيرش تجارت الكترونيكي توسط مصرف‌كنندگان و بنگاهها (سهم در مجموع 20%)
رتبه‌بندي بسترسازي الكترونيكي، چگونگي‌گسترش‌رويه‌هاي تجارت‌الكترونيكي‌درهر‌كشور‌را ارزيابي مي‌نمايد. چه سهمي از تجارت خرده‌فروشي به صورت online انجام شده است؟ تا چه اندازه اينترنت براي پيشبرد و خودكار نمودن فرآيندهاي تجارت سنتي به كار مي‌رود؟ و شركتها چگونه در اين تلاش‌ها، با توسعه تداركات و سيستم پرداخت online، امكانات مالي و سرمايه‌گذاري دولت در ICT سهيم‌اند؟
شاخص هاي اين معيار شامل هزينه ملي در فناوري اطلاعات و ارتباطات به عنوان نسبتي از GDP، سطح توسعه تجارت الكترونيكي، ميزان تجارت online، كيفيت پشتيباني و سيستم‌هاي تحويل و امكانات مالي شركتها است.
- محيط قانوني و سياستي (سهم در مجموع امتيازات 15%)
توسعه تجارت الكترونيكي بستگي به چارچوب حقوقي يك كشور و قوانين حاكم بر اينترنت دارد. چگونگي سهولت ثبت يك شركت، چگونگي حمايت از داراييهاي شخصي به ويژه حق مالكيت معنوي كه سوء‌استفاده از آن به آساني مي‌تواند در عصر سرقت‌هاي ديجيتالي، جرم محسوب شود، مورد توجه قرار مي‌گيرند. دولت‌هايي كه از ايجاد محيط حقوقي اينترنت حمايت مي‌كنند، از امتياز بالايي برخوردارند و آنهايي كه كنترل جدي بر محتواي شبكه دارند، امتياز كمتري دارند.
شاخص‌هاي اين معيار شامل مجموع محيط سياسي، سياست حمايت از داراييهاي خصوصي، بينش دولت مبني بر پيشرفت‌هاي عصر ديجيتالي، حمايت مالي دولت از پروژه‌هاي زيرساخت اينترنت، كارايي چارچوب حقوقي سنتي، قوانين براي پوشش اينترنت، سطح كنترل و سهولت ثبت يك شركت جديد مي‌باشد.
- محيط اجتماعي و فرهنگي (سهم در مجموع امتيازات 5%)
سواد (كه با ميزان سالهاي تحصيل اندازه‌گيري شده) و بنيان‌هاي آموزشي از پيش شرط‌هاي بكارگيري خدمات اينترنت است. اما،اين رتبه‌بندي همچنين‌سواد الكترونيكي شامل تجربه استفاده از اينترنت و پذيرش آن و مهارتهاي فني نيروي كار را مورد ملاحظه قرار مي‌دهد. تجارت الكترونيكي ريسك‌پذير است و ثمره اين ريسك‌پذيري، خلق داراييهاي معنوي است. سياستگزاران اغلب از توسعه تجارت الكترونيكي به عنوان كاتاليزوري براي نوآوري استفاده مي‌كنند. به اين ترتيب، رده‌بندي امسال، براي اندازه‌گيري توانايي هركشور براي تقويت توليدات و صنايع از طريق ارزيابي سطوح كارآفريني و نوآوري، تلاش مي‌نمايد. اندازه‌گيري نوآوري هريك به عنوان معيارهاي جداگانه در رده‌بندي امسال ارزيابي شده‌اند. شاخص‌هاي اين معيار شامل سطح آموزش، سطح سواد اينترنتي، ميزان كارآفريني، مهارتهاي فني نيروي كار و ميزان نوآوري مي‌باشد.
6- پشتيباني خدمات الكترونيكي (سهم در مجموع امتيازات 5%)
هيچ تجارت يا صنعتي بدون پشتيباني خدمات وابسته نمي‌تواند كارايي داشته‌باشد. براي تجارت الكترونيكي اين امر شامل خدمات مشاوره‌اي، خدمات IT و راه‌حل‌هاي پشتيباني است. دراين رتبه‌بندي، استانداردهاي فناوري صنعتي براي سكوها و زبان برنامه‌ريزي، مورد توجه قرار مي‌گيرد.
شاخص‌هاي اين معيار شامل امكانات خدمات مشاوره‌اي تجارت الكترونيكي، خدمات پشتيباني فني، امكانات تداركات و دسترسي به استانداردهاي صنعتي پشتيباني براي سكوها و زبان‌هاي برنامه‌ريزي مي‌باشد.جدول شماره8 امتيازات هركشور را در مورد هريك از معيارهاي شش‌گانه فوق نشان مي‌دهد.
پيوست 2: امتيازات معيارهاي شش‌گانه بسترسازي الكترونيكي
جدول شماره8-امتيازات معيارهاي شش‌گانه بسترسازي الكترونيكي،2005
| خدمات الكترونيكي پشتيباني
5% |
محيط اجتماعي وفرهنگي
15% |
محيط حقوقي و سياسي
15% |
پذيرش EC توسط تجارو مصرف‌كنندگان
20% |
محيط تجاري
20% |
اتصال 25% |
مجموع امتياز
100% |
ارزش رده‌بندي | |||
| 25/9 | 60/9 | 65/8 | 85/8 | 58/8 | 20/8 | 74/8 | دانمارك | |||
| 00/10 | 20/9 | 41/8 | 80/9 | 57/8 | 65/7 | 73/8 | امريكا | |||
| 25/9 | 60/9 | 57/8 | 10/9 | 41/8 | 80/7 | 64/8 | سوئد | |||
| 25/9 | 20/9 | 23/8 | 90/8 | 51/8 | 25/8 | 62/8 | سوييس | |||
| 25/9 | 00/8 | 34/8 | 80/9 | 56/8 | 80/7 | 54/8 | انگلستان | |||
| 75/8 | 20/6 | 16/9 | 20/9 | 57/8 | 10/8 | 32/8 | هنگ‌كنگ | |||
| 25/9 | 80/8 | 50/8 | 85/8 | 57/8 | 10/7 | 32/8 | فنلاند | |||
| 25/9 | 20/8 | 37/8 | 65/8 | 62/8 | 50/7 | 28/8 | هلند | |||
| 25/9 | 00/8 | 35/8 | 10/9 | 21/8 | 55/7 | 27/8 | نروژ | |||
| 75/8 | 00/9 | 06/9 | 65/8 | 27/8 | 75/6 | 22/8 | استراليا | |||
| 75/8 | 60/6 | 74/8 | 05/9 | 62/8 | 65/7 | 18/8 | سنگاپور | |||
| 25/9 | 80/7 | 72/8 | 20/8 | 70/8 | 85/6 | 03/8 | كانادا | |||
| 25/9 | 60/8 | 09/8 | 10/9 | 23/8 | 40/6 | 03/8 | آلمان | |||
| 25/9 | 00/8 | 38/8 | 40/8 | 06/8 | 20/7 | 01/8 | اطريش | |||
| 00/9 | 00/8 | 57/8 | 80/8 | 48/8 | 35/6 | 98/7 | ايرلند | |||
| 50/8 | 60/8 | 62/8 | 20/8 | 25/8 | 10/6 | 82/7 | نيوزيلند | |||
| 25/9 | 60/7 | 82/7 | 40/8 | 26/8 | 40/6 | 71/7 | بلژيك | |||
| 50/8 | 20/8 | 14/8 | 60/7 | 32/7 | 20/7 | 66/7 | كره‌جنوبي | |||
| 75/8 | 60/7 | 05/8 | 00/8 | 24/8 | 30/6 | 61/7 | فرانسه | |||
| 75/8 | 00/8 | 24/7 | 40/7 | 67/7 | 85/6 | 45/7 | اسراييل | |||
| 00/8 | 60/7 | 27/7 | 00/8 | 34/7 | 90/6 | 42/7 | ژاپن | |||
| 75/7 | 00/6 | 46/7 | 10/7 | 15/8 | 70/6 | 13/7 | تايوان | |||
| 75/8 | 80/6 | 88/7 | 50/6 | 97/7 | 20/6 | 08/7 | اسپانيا | |||
| 75/8 | 00/7 | 87/7 | 40/6 | 39/7 | 10/6 | 95/6 | ايتاليا | |||
| 25/8 | 00/6 | 04/8 | 50/6 | 72/7 | 15/6 | 90/6 | پرتغال | |||
| 50/7 | 20/6 | 84/6 | 60/5 | 83/7 | 20/5 | 32/6 | استوني | |||
| 25/7 | 60/6 | 40/6 | 25/5 | 42/7 | 50/5 | 22/6 | اسلووني | |||
| 25/8 | 60/6 | 39/7 | 00/6 | 88/6 | 40/4 | 19/6 | يونان | |||
| 50/7 | 60/5 | 73/6 | 70/5 | 49/7 | 90/4 | 09/6 | جمهوري‌چك | |||
| 50/7 | 80/5 | 71/6 | 70/5 | 37/7 | 80/4 | 07/6 | مجارستان | |||
| 00/6 | 60/5 | 72/7 | 60/5 | 99/7 | 80/3 | 97/5 | شيلي | |||
| 25/7 | 60/5 | 43/6 | 50/4 | 34/7 | 00/4 | 53/5 | لهستان | |||
| 50/7 | 00/6 | 48/7 | 10/6 | 94/6 | 10/2 | 53/5 | آفريقاي‌جنوبي | |||
| 05/0 | 15/0 | 15/0 | 20/0 | 20/0 | 25/0 | ارزش رده‌بندي | ||||
| 00/7 | 20/6 | 18/6 | 50/4 | 98/6 | 05/4 | 51/5 | اسلوواك | |||
| 00/5 | 80/4 | 95/5 | 45/5 | 27/7 | 10/4 | 43/5 | مالزي | |||
| 00/6 | 20/5 | 98/6 | 50/4 | 97/6 | 15/3 | 21/5 | مكزيك | |||
| 00/7 | 60/5 | 89/5 | 65/3 | 21/7 | 45/3 | 11/5 | لتوني | |||
| 00/6 | 80/4 | 86/6 | 40/5 | 54/6 | 55/2 | 07/5 | برزيل | |||
| 00/6 | 20/5 | 49/6 | 30/5 | 95/5 | 00/3 | 05/5 | آرژانتين | |||
| 75/6 | 40/5 | 79/5 | 50/3 | 31/7 | 45/3 | 04/5 | ليتواني | |||
| 50/4 | 80/4 | 60/6 | 80/4 | 00/6 | 90/2 | 82/4 | جاماييكا | |||
| 75/5 | 80/4 | 47/5 | 30/3 | 44/6 | 60/3 | 68/4 | بلغارستان | |||
| 25/5 | 40/4 | 71/4 | 15/4 | 49/6 | 30/3 | 58/4 | تركيه | |||
| 25/4 | 00/4 | 06/6 | 45/3 | 96/6 | 05/3 | 56/4 | تايلند | |||
| 00/6 | 60/4 | 20/6 | 40/4 | 28/5 | 70/2 | 53/4 | ونزوئلا | |||
| 00/5 | 00/4 | 42/4 | 45/4 | 27/6 | 90/2 | 38/4 | عربستان‌سعودي | |||
| 75/5 | 80/4 | 44/5 | 25/2 | 25/6 | 65/2 | 19/4 | روماني | |||
| 00/5 | 60/3 | 90/5 | 70/3 | 07/6 | 20/2 | 18/4 | كلمبيا | |||
| 50/6 | 40/4 | 86/4 | 25/4 | 29/6 | 40/1 | 17/4 | هند | |||
| 50/5 | 00/4 | 29/6 | 30/3 | 84/5 | 70/1 | 07/4 | پرو | |||
| 25/4 | 80/4 | 50/4 | 90/2 | 51/6 | 15/2 | 03/4 | فيليپين | |||
| 75/4 | 00/5 | 05/4 | 00/2 | 16/6 | 00/3 | 98/3 | روسيه | |||
| 25/4 | 00/4 | 74/4 | 65/3 | 48/5 | 20/2 | 90/3 | مصر | |||
| 75/3 | 20/4 | 86/3 | 75/2 | 37/6 | 50/2 | 85/3 | چين | |||
| 50/4 | 20/4 | 63/5 | 00/3 | 42/5 | 80/1 | 83/3 | اكوادور | |||
| 75/3 | 20/4 | 81/4 | 35/3 | 19/6 | 40/1 | 80/3 | سريلانكا | |||
| 75/4 | 60/4 | 84/3 | 80/1 | 49/5 | 20/2 | 51/3 | اوكراين | |||
| 00/4 | 60/4 | 60/4 | 50/3 | 65/4 | 00/1 | 46/3 | نيجريه | |||
| 25/3 | 00/4 | 70/2 | 00/2 | 61/4 | 35/2 | 08/3 | ايران | |||
| 75/3 | 80/2 | 75/2 | 80/2 | 69/5 | 40/1 | 07/3 | اندونزي | |||
| 75/2 | 60/3 | 64/3 | 10/2 | 52/5 | 25/1 | 06/3 | ويتنام | |||
| 25/3 | 60/3 | 83/2 | 70/1 | 37/5 | 70/1 | 97/2 | قزاقزستان | |||
| 50/2 | 40/3 | 86/2 | 00/2 | 06/5 | 85/1 | 94/2 | الجزاير | |||
| 75/2 | 20/3 | 80/3 | 95/1 | 20/5 | 25/1 | 93/2 | پاكستان | |||
| 00/3 | 80/2 | 34/2 | 60/1 | 29/5 | 70/1 | آذربايجان | ||||
هرچند تلاش‌هاي زيادي براي اطمينان از دقت اين اطلاعات بعمل آمده، با اينحال، واحد اطلاعات اكونوميست با مسئوليت محدود و ساير حمايت كنندگان اين گزارش مسئوليت يا تعهدي درقبال اطمينان اشخاص به اين گزارش براي بهره‌گيري از اطلاعات، نظرات يا نتيجه‌گيري حاصل از آن را به عهده نخواهند داشت.
پی نوشتها:
[1] Information Socities
[2] eEurope Programme
[5] Nokia
[6] Plain Old Telephone Service
[7] Asymmetric Digital Subscriber Line
[8]Mastereard
[9]. Voice Over Internet Protocol
[10] Outsourcing
[11]. Hitachi Systems and Services
[12]. Protégo Networks
[13]. Won
[14]. Cost advantages
[15] . The United Nations Conference on Trade and Development
[16]. The Word Information Technology and Services Alliance
[17]. Secure Socket Layer
[18]. Hotspot