حشرات: تيرانوزها، ديكتي پوتيرها، پسوكوتيرها، ايزوپترها، كوله ئوستپرها و ديپترها هستند. علائمي كه نشاندهنده وجود حشرات است:1. خود حشره اعم از زنده يا مرده در دورههاي تكاملي مختلفي (تخم، شفيره و پوستهاي انداخته شده) ۲. مدفوع ۳. حشرات چوبخوار كه كپههاي ريزي از پودر چوب و وسايل چوبي از خود به جا ميگذارند.
تيره تيزانورها : ماهي نقرهاي در مرحله شفيرهاي و به هنگام بلوغ بيشترين خسارت را وارد ميكنند.
تيره ديكتي بوتيرها : مثل بلاتها و سوسكها در مرحله شفيرهاي و بلوغ حداكثر آسيب را ميرساند.
تيره پسوكوپترها : شپش کتاب
تيره كوله اوپترها : (تغذيه منشا گياهي) آنوبي ئيدها ليكنيدها لارو و حشره بيشترين آسيب را ميرساند.
مثل وريلت، درمستياها، پتي نيداها.
تيره ايزوپترها : موريانه (موريانههاي كارگر)
تيره ديپترها : مگسها
جوندگان : موشهاي صحرايي يا خانگی
كرم كتاب : به لارو صد و شصت نوع سوسك اطلاق مي‌شود كه در سراسر جهان پراكندهاند. اين لاروها و سوسكهاي بالغ معمولاً به نظر نميآيند. مگر اينكه نهانگاهشان ويران گردد.
بيد : قهوه‌اي رنگ است پارچه و پوست گوساله را كه به عنوان روكش جلد كتاب به كار رفته ميخورند (طي تحقيقاتي مشخص شده كه پوست بز در مقابل بيد مصونيت دارد)
آسيبها : حفظ وحراست از گوهر گرانبهاي موجود در كتابخانهها و مخازن و سپردن آن به دست آيندگان از جمله وظائف خطير يك كتابدار يا آرشيويست مي‌باشد. بنابر اين آرشيويست يا كتابدار ميبايد پيرامون مسائل حفظ و نگهداري به دانش عميقي دست يابد تا راهگشاي بسياري از مسائل موجود در اين مراكز باشد. به منظور دستيابي به اين منظور نخست به آسيبهاي مربوطه ميپردازيم:
حشرات : كه به گروه بندپايان تعلق دارند نه تنها كتابهاي چاپي را به صورت تفاله درآورده و با رنگين نمودن صفحات كتابها سبب از بين رفتن اسناد با ارزش ميشوند بلكه بر روي اشخاص مرتبط با اسناد آلوده نيز تأثير منفي به جا ميگذارند. در جايي كه مردم با سوسكها، حشرات و موريانهها در تماس مي‌باشند امكان گزيدگي، تماس با فضولات و ادرار، آلودگي غذا و ايجاد آلرژي و حساسيت وجود دارد.
آفت‌كشهاي شايع مصرفي در ايران و تأثير آنها بر توليد مثل
هومن صدري اردكان1، محمود اعرابي2 و امير ثروتی 2
عضو هيئت علمي گروه غدد وتوليد مثل پژوهشكده ابن سینا
دانشجوي سال پنجم پزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتی
امروزه بروز ناباروري و مشكلات فردي و اجتماعي ناشي از آن، به عنوان يكي از مسايل مهم مبتلا به زوجها – علي‌رغم پيشرفتهاي تشخيصي و درماني – مطرح مي‌باشد. براساس تحقيقات انجام شده 15% زوجها علي‌رغم تمايل خود، فرزند ندارند و 10% آنها نيز كمتر از تعداد دلخواه خود فرزند دارند. با اين حال علت 75% ناباروري مردان و 70% موارد سقطهاي خودبخودي، همچنان ناشناخته است و سالانه يك ميليارد دلار هزينه صرف درمان موارد ناباروري مي‌شود.
مطالعات اخير نشاندهنده تغيير شاخصهاي باروري در چند دهه اخير مي‌باشد؛ به عنوان مثال حجم مايع مني و شاخص sperm count در دهه 1990 نسبت به 1960 ميلادي كاهش قابل توجهي پيدا كرده است. بروز اين مساله منجر به جلب توجه بسياري از محققان به تأثير عوامل محيطي در آن شده است و در اين ميان آفت‌كشها و سموم شيميايي با توجه به استفاده وسيع آنها در كشاورزي و منازل، عامل مؤثري در ناباروري مي‌باشند؛ به طوري كه ميزان ناباروري در مردان كشاورز يا شاغل در صنايع توليد كننده آفت‌كشها 10 برابر بيشتر از جامعه نرمال بوده و ميزان سقط جنين به علت نقايض مادرزادي در مادران مجاور مزارع كشاورزي مصرف كننده اين مواد 40 تا 120% افزايش داشته است. اين مساله مي‌تواند ناشي از تغييرات هورموني وابسته به آفت‌كشها و نيز واكنشهاي خود ايمني ناشي از توليد آنتي‌باديهاي خطرناك باشد. براساس آمارهاي كشوري، مقدار آفت‌كشهاي مصرفي در سال زراعي 81-80 در ايران مجموعاً بالغ بر 23000 تن تخمين زده مي‌شود كه حدود 80% آن را حشره‌كشها و علف‌كشها و 20% باقيمانده را به ترتيب قارچ‌كشها، كنه‌كشها، نماتودكشها و موش‌كشها تشكيل مي‌دهند. در اين ميان مصرف سالانه حشره‌كشهايي همچون اندوسولفان و ديازينون، علف‌كشهايي مثل آترازين و سيانازين و قارچ‌كشهايي همچون بنوميل از سطح بالايي برخوردار است. بررسي تحقيقات انجام شده درباره اثرات آفت‌كشهاي ذكر شده نشان دهنده تأثير عمده آنها بر شاخصهاي تعداد و مورفولوژي اسپرمها و سلولهاي توليد كننده تستوسترون از يك سو و بروز موارد سقط خودبخودي، مشكلات قاعدگي و تخمك‌گذاري و بروز نقصهاي ژنتيكي در فرزندان مي‌باشد. توجه به اين مساله به عنوان عامل مؤثر بر توليد مثل مي‌تواند به كاهش مصرف بي رويه آفت‌كشها و رعايت نكات ايمني و حفاظتي منجر گردد.
اين مقاله با معرفي آفت‌كشهاي شايع مصرفي در ايران و بررسي اثرات آنها بر توليد مثل، راهكارهای مناسب براي پيشگيري از اثرات سوء اين مواد و با ايجاد آگاهي در پژوهشگران، زمينه انجام تحقيقات و مطالعات توصيفي و كلينيكي درباره اثرات آفت‌كشهاي شايع مصرفي در كشور بر توليد مثل در حيوان و انسان را فراهم مي‌نمايد.
قيمت سم ساقه خوار برنج چهار برابر شد
مدير جهاد كشاورزي شهرستان بابل به نگراني شالي كاران نسبت به گراني سموم كشاورزي اشاره كرد و گفت: امسال به دليل حذف يارانه سموم كشاورزي قيمت سم ” گرانول ” براي مبارزه با كرم ساقه‌خوار برنج نسبت به سال گذشته چهار برابرشد.
“عزيزالله شهيدي فر” قيمت يك كيسه سم گرانول ۲۵كيلوگرمي را ۲۸۰هزار ريال اعلام كرد و گفت: قيمت اين سم پارسال ۷۵هزار ريال بود. وي گفت: هر كيسه ۲۵كيلوگرمي اين نوع سم براي يك هكتار اراضي شاليكاري مصرف مي‌شود..
وي بر مبارزه بيولوژيك با آفات برنج تاكيد كرد و گفت: امسال دو ميليون و ۵۰۰هزار زنبور “تريكوگراما” كه در مبارزه با آفات نقش دارد، در اين شهرستان توليد شد. وي يادآورشد:سال گذشته در يازده هزار هكتار از اراضي شاليزاري شهرستان بابل مبارزه بيولوژيك عليه آفات انجام شده است كه امسال با رهاسازي بيشتر زنبورها در اراضي، ارتقاي كيفيت كار نيز مورد تاكيد است.
حشره بی‌بال با توانایی پرواز
دانشمندان با كشف یك مورچه بی بال كه می تواند پرواز كند، اعلام كردند كه این حشره تنها موجود بی بالی است كه تاكنون با توانایی پرواز كنترل شده در دنیا شناخته شده است. به گزارش ایرنا، محققان موسسه اسمیت سونیان در واشنگتن دی.سی، توانایی پرواز گلایدر مانند این مورچه را به هنگام انجام تحقیقات در یك جنگل بارانی مناطق گرمسیری در پاناما كشف كردند.
به نوشته نشریه علمی «نیچر»، دانشمندان هنگامی كه یك مورچه كارگر متعلق به سایبان یا چتر جنگل را از بالای یك درخت پرتاب كردند دریافتند كه این حشره با دقت غیرقابل باوری بر روی همان درخت فرود آمد. آنان دریافتند این حشرات هنگام افتادن از درخت و پیش از شروع یك سقوط هدایت شده با شیب تند، پاهای عقب خود را در جهت تنه درخت به سرعت می چرخانند.
عفونت‌هاى ويروسى ناشى از بندپايان و جوندگان:
ويروس‌هاى ناشى از بندپايان و جوندگان از طريق ناقل‌هاى مختلفى منتقل مى‌شوند. سندرم‌ها و ويروس‌هاى اصلى اين گروه که در انسان ايجاد بيمارى مى‌کنند در جدول (سندرم‌ها و ويروس‌هاى اصلى منتقل‌شونده از طريق بندپايان و جوندگان) آورده شده‌اند.
مورچه هاي گرسنه آمازون يك تله فايبرگلاسي براي كسب غذا می سازند:
استفاده از تله هاي ساخته شده بوسيله گونه اي مورچه كوچك ، او را قادر مي سازد تا طعمه هاي بسيار درشت تر از خود را به دام اندازد و سپس آن را قطعه قطعه كند.
اين مورچه ها كه “دسيمارتيكولاتوس” (Allomerus decemarticulatus) نام دارندو روي گياهي به نام هيرتلا فيزوفورا(( Hirtella physophora زندگي مي كند ، ساختماني شبيه به شان عسل در جايي خارج از پيكر گياه ميزبان مي سازند. اين ساختار بافته شده از رشته هاي بشدت در هم تنيده، همان كمينگاه است.
مورچه هاي كارگر درون حفرات متعدد دام مي نشينند و با دهان باز تا نشستن ملخ ها ، پروانه ها يا ديگر طعمه ها صير مي كنند . همينكه حشره نگون بخت روي سطح تله نشست با سرعت زيادي هريك از مورچه هاطعمه را مي قاپند .هرمورچه كه دستي ،پايي ياشاخكي از طعمه را گرفته است آنقدر آن را به طرف خود مي كشد كه عملا طعمه امكان تكان خوردن را ندارد . كار به همين جا تمام نمي شود ! مورچه هاي ديگر كلني كه آزادند خود را به طعمه اسير مي رسانند و با نيش زدن و گاز گرفتن طعمه را فلج مي كنند.
” ژروم اوريول ” از دانشگاه تولوز فرانسه مي گويد :اين اولين باري است كه گزارش مي شود مورچه ها قادر به ساختن كمينگاه براي به اسارت گرفتن طعمه خود مي باشند. وي مي گويد طعمه در لحظات اوليه با سرعت زيادي قاپيده مي شود اما سرعت عمل مورچه ها در ادامه عمليت كند تر مي شود . نهايتا پيكر شكار بطور كامل به محل زندگي مورچه ها برده مي شود و يا اينكه در همانجا تكه تكه شده و هر مورچه اي قسمتي از آن را منتقل مي كند . به هر حال عذا در لانه مصرف مي شود جايكه مورچه هاي جوان و بچه ها هم حضور دارند.
سالك پس از مالاريا مهمترين بيماري منتقله توسط بندپايان است:
سالك يا ليشمانيوز جلدي بيماري مشترك بين انسان و برخي از حيوانات است در ايران به صورت آندميك وجود دارد و اهميت اين بيماري بدليل وجود زخم پوستي نسبتا طولاني حدود 2 تا 6 ماه است. به گزارش سرويس «بهداشت و درمان» خبرگزاري دانشجويان ايران، مركز بهداشت استان مركزي اعلام كرد:
اين بيماري توسط گزش پشه خاكي ماده از مخازن آلوده به مخازن سالم منتقل مي‌شود و اولين علامت آن در محل گزش پشه يك برآمدگي قرمز رنگ بوده كه بدون درد و خارش است و پس از چند هفته تا چند ماه به صورت زخم برجسته و باز همراه با ترشح زرد يا شيري رنگ در مي‌آيد و روي آن را دلمه‌اي كثيف و قهوه‌اي رنگ مي‌پوشاند.
بهترين راه پيشگيري از بيماري سالك آموزش عموم مردم و ارتقاي سطح آگاهي آنها در خصوص استفاده از پشه‌بند، توري ريز بافت، دفع صحيح زباله، اجتناب از رفتن به مكانهاي آلوده و يا ترك آن قبل غروب آفتاب مي‌باشد. يكي از بيماريهاي شايع و جوي كشورمان بوده و بعد از مالاريا مهمترين بيماري منتقله توسط بندپايان است.
طريقه برخورد و مبارزه با حشرات و جانوارن موذي را بيان کنيد؟
حشرات، در انتقال بسياري از بيماريها نقش عمده اي را دارند. براي مبارزه با مگس و پشه بايد محلهاي تکثير و تخم گذاري آنها را از بين برد. اين امر، امکان پذير نيست مگر با تميز نگاه داشتن محيط زندگي و جمع آوري به موقع زباله ها و فضولات و موادي که اين حشرات، علاقه دارند روي آنها تخمک گذاري کنند. بايد با پوشاندن مواد غذايي و استفاده از اسم مناسب، محل را سم پاشي نمايند. جمع آوري خرده هاي غذا و شستشوي به موقع آشپزخانه، از تکثير اين حشرات جلوگيري مي نمايد.
آنها جمعيت حشرات را كنترل مي كنند
اشاره: محيط زيست داراي بخش هاي متعددي است كه يكي از آنها محيط زيست طبيعي است. محيط زيست طبيعي به واقع به مطالعه جانوران و گياهان و در حقيقت تنوع زيستي مي پردازد. امروزه توجه به حيات وحش و تنوع زيستي در ميان كشورهاي دنيا رو به افزايش است. مشاهده حيات وحش و تنوع زيستي در دنيا امروزه يكي از منابع درآمد بسياري از كشورها مي باشد كه گاه اين درآمدها معادل با درآمد كشور ما از فروش نفت است. اين روزها توجه به حيات وحش و ساخت فيلم هاي گوناگون درباره چگونگي زندگي موجودات زنده رواج يافته و مردم دنيا علاقه زيادي به اين موضوعات نشان مي دهند.
با حفاظت از تنوع زيستي بر روي كره زمين در واقع اطلاعات ارزشمندي از ژن ها را كه طي گذشت ميليون ها سال به دست آمده اند حفظ كرده ايم. انسان قادر بوده با بهره گيري از اين اطلاعات ژنتيك بسياري از مشكلات خود را حل كند. از اين قبيل مي توان به مواردي از جمله ساخت هواپيما از روي مطالعه ساختار بدن پرندگان و نحوه پرواز آنها، اختراع رادار، مبارزه با بيماري ها و توليد و افزايش مواد غذايي اشاره كرد.
اما بيشتر مردم توجهشان بيشتر جلب آن دسته از موجودات زنده اي است كه داراي جثه درشت تري هستند، از قبيل پستانداران بزرگ، پرندگان، درختان بزرگ و از اين قبيل. ولي بايد يادآوري كنيم كه تنوع زيستي خزندگان و دوزيستان را نيز شامل مي شود و اين دسته از جانداران اهميت فوق العاده اي از نظر طبيعي دارند. در اين مقاله زندگي و نقش مارمولك ها (سوسمارها) به عنوان بخشي از خزندگان در چرخه زيست بررسي شده است.
مارمولك ها، اين موجودات زيبا، دوست داشتني و مفيد، عضوي از رده خزندگان بوده كه قدمتشان به ميليون ها سال پيش برمي گردد. عده اي از مردم بر اين عقيده اند كه چون مارمولك ها داراي دست و پا هستند نبايد آنها را جزو خزندگان از جمله مارها دانست ولي آنها داراي دست ها و پاهاي كوچكي بوده و اغلب در زمان راه رفتن شكمشان بر روي زمين كشيده مي شود و دانشمندان طي مطالعاتي كه روي تكامل و ژنتيك اين موجودات داشته اند، آنها را جزو خزندگان قرار داده اند البته برخي حيوانات وجود دارند كه اغلب مردم آنها را با مارمولك ها اشتباه مي گيرند.
يكي از اين جانوران سمندرها بوده كه در رده دوزيستان قرار دارند. سمندرها همان موجوداتي هستند كه شب هاي عيد در آكواريوم فروشي ها به فروش مي رسند. از لحاظ ظاهري سمندرها با مارمولك ها(سوسمارها) تفاوت هايي دارند كه به دو مورد از آنها اشاره مي كنم. سطح بدن مارمولك ها از صفحات زبري به نام پولك پوشيده شده است در حالي كه سمندرها سطح بدنشان فاقد پولك بوده و هميشه مرطوب است. تفاوت دوم وجود ناخن در انتهاي انگشت ها است كه برخلاف مارمولك ها، سمندرها فاقد ناخن مي باشند. از آنجايي كه مارمولك ها بيرون از محيط هاي آبي زندگي مي كنند(بر خلاف سمندرها) لذا پولك هاي آنها نقش مهمي را بازي كرده و از تبخير آب بدن جلوگيري مي كند. نقش ديگري كه پولك ها دارند اين است كه به عنوان سلول هاي خورشيدي عمل كرده و انرژي گرفته شده از خورشيد را به سلول هاي عصبي منتقل مي كنند. اين فرايند در برخي گونه ها مانند آگاماها و سوسمارهاي خاردم باعث تحريك غده هيپوفيز و در نهايت تحريك غده پينه آل(چشم سوم) شده و باعث ايجاد تغيير رنگ در پوست آنها مي شود. حيوان ديگري كه معمولا از جانب مردم با مارمولك ها اشتباه گرفته مي شود تمساح ها و كروكوديل ها هستند. نام ديگر مارمولك ، سوسمار مي باشد كه مردم به اشتباه اين واژه را براي تمساح به كار مي برند.
مارمولك ها در دنيا از اندازه ۲ سانتي متر (گكوهاي پلنگي) تا حدود ۵/۳ متر(اژدهاي كومودو) ديده مي شوند و نبايد مارمولك هايي مانند اژدهاي كومودو را كه داراي اندازه درشتي هستند با تمساح و كروكوديل اشتباه گرفت.
سوسمارها به مانند ساير خزندگان موجوداتي خونسرد هستند. اين بدان معني است كه دماي بدن آنها تابع درجه حرارت محيط بوده و با هر تغييري در درجه حرارت محيط اطراف تغيير مي كند. لذا در درجه حرارت هاي پايين به ويژه در پاييز و زمستان به خواب زمستاني و در روزهاي گرم تابستان به خواب تابستاني فرو مي روند. تقريبا مي توان گفت سوسمارها در همه جاي ايران پراكندگي دارند. از بيابان هاي پست با زمين هاي داغ گرفته تا مناطق مرطوب و جنگلي شمال، سواحل درياي خزر و خليج فارس و درياي عمان، ارتفاعات كوه هاي البرز و زاگرس و مناطق مسكوني بيشتر سوسمارها حشره خوارند و بسته به اندازه و جثه شان از بندپايان و گاهي جوندگان تغذيه مي كنند. بعضي از مارمولك هايي كه روي ديوار خانه ها ديده مي شوند آنها به قصد شكار بندپاياني از قبيل عنكبوت ها، رتيل ها و حشراتي كه دور نور لامپ ها جمع شده اند به آنجا مي آيند.
ارزش اكولوژيك مارمولك ها از آنجايي كه مارمولك ها از بندپايان تغذيه مي كنند، بنابر اين يكي از فاكتورهاي طبيعي كنترل كننده جمعيت بندپايان به حساب مي آيند. در نتيجه از لحاظ اكولوژيكي در هرم انرژي داراي ارزش بالايي هستند. انسان با از بين بردن مارمولك ها از چرخه طبيعت به واقع يكي از فاكتورهاي اصلي را حذف خواهد كرد. امروزه متخصصان علوم كشاورزي و محيط زيست به اين نتيجه رسيده اند كه ديگر از سموم آفت كش براي مبارزه با حشرات آفت استفاده نكنند زيرا اين سموم آثار مخربي را بر محيط زيست وارد كرده و هر چند سال يك بار بايد نوع سم به كار رفته را به علت ايجاد مصونيت در آفات تعويض كرد و سم هاي قوي تري را به كار برد. اين امر خود به مراتب آثار وارد بر محيط زيست را بيشتر خواهد كرد. از اين رو بشر به فكر پرورش و استفاده از انواع مختلفي از بندپايان، مارمولك ها و پرندگاني مانند جغد به قصد مبارزه با آفات مزارع افتاده است. اين روش مبارزه كه امروزه در بسياري از كشورها رواج پيدا كرده تحت عنوان مبارزه بيولوژيك نام گرفته است. همان طور كه ذكر شد، مارمولك ها با كنترل جمعيت حشرات، بشر را در جهت برداشت محصول بيشتر و سالم تر از زمين ياري مي كنند.
آيا مارمولك ها سمي هستند؟ وجود سم در حيوانات نوعي وسيله دفاعي مي باشد و اين زماني است كه حركت در آن حيوان آرام بوده و جانور بخواهد به واسطه اين سم از جان خود دفاع كند. مانند برخي مارها. اگر به حركت در اين جانوران توجه كنيد خواهيد ديد كه آنها موجوداتي آرام هستند ولي موجودات غيرسمي مانند مارهاي غيرسمي اكثرا در زمان احساس خطر بلافاصله و با سرعت زياد فرار مي كنند. مارمولك ها نيز در زمان احساس خطر روش هاي متفاوتي را اعمال مي كنند كه عبارت است از: ۱- فرار: برخي مارمولك ها بلافاصله پس از احساس خطر به سرعت فرار مي كنند مانند اسكينك ها. اين مارمولك ها خيلي از لانه خود دور نمي شوند. ۲- برخي مارمولك ها مانند سوسمارهاي خاردم از دم خاردار خود براي دفاع از جانشان و دور كردن حيوان مهاجم استفاده مي كنند به نحوي كه بلافاصله داخل سوراخ خود فرار كرده و با حركت دادن دم تيغ دارشان و ايجاد ضربات محكم، جانور شكارچي و يا حتي انسان را از خود دور مي كنند و برخي مارمولك ها مانند بزمجه ها علاوه بر وارد كردن ضربات قوي توسط دم، گازهاي محكمي نيز مي گيرند. ۳- مكانيسم ديگري كه در اكثر مارمولك ها ديده مي شود قطع شدن دم به صورت ارادي است. دم برخي از مارمولك ها در زمان ايجاد تماس توسط دشمن به طور ارادي طي عمل انقباض ماهيچه هاي دم كنده مي شود. دم كنده شده به علت باقي ماندن خاصيت عصبي- عضلاني به طور موقت شروع به جنبيدن كرده و حواس جانور شكارچي را به خود جلب مي كند. در اين حين خود حيوان فرصت فرار مي يابد. مردم بر اين عقيده اند كه مارمولك ها دم خود را به اين علت جا مي گذارند تا موجود شكارچي آن را خورده و به واسطه وجود سم در آن(نظرات خرافي در مورد وجود سيانور يا تركيباتي از آن) بميرد. گاهي شاهد درج خبرهايي هستيم كه بيانگر افتادن يك مارمولك در ديگ غذا يا قوري چاي و مردن عده اي آدم بوده ايم. بايد گفت كه هيچ يك از اين اخبار پايه علمي ندارند. طبق مطالعات انجام شده توسط محققان خزنده شناس دانشگاه بركلي كاليفرنيا، آقايان پروفسور اندرسون و پروفسور پاپنفوس، و ويژه نامه چاپ شده توسط مجله رپتايلز مورخ آگوست سال ۲۰۰۲ اين قضيه به اثبات رسيده است كه هيچ مارمولكي داراي سم نيست و علت قطع شدن دم در آنها گمراه كردن جانور شكارچي است.
خدمت به انسان طي مطالعات به عمل آمده توسط مهندسين ژنتيك و متخصصين بيوتكنولوژي بر روي ژن ها و ساختار دم مارمولك ها احتمال اين مي رود كه بتوان اين خاصيت را (رشد مجدد يك عضو مانند دم در مارمولك ها) در مورد انسان هم اعمال كرد، بدين نحو كه فردي كه عضوي از بدنش مانند دست يا پا بر اثر يك سانحه قطع شده است بتواند دوباره آن را به دست آورد.همان طور كه ذكر شد، مارمولك ها يا سوسمارها از نظر اكولوژيكي داراي ارزش بالايي بوده و به دليل از بين رفتن آنها و برخي موجودات ديگر كه از بندپايان تغذيه مي كنند(مانند، خفاش) شاهد وجود جمعيت زيادي از حشرات اعم از سوسك ها و پشه ها در جوامع شهري هستيم. همچنين ديده مي شود كه جمعيتي بزرگ از ملخ ها كه آفت گياهان زراعي هستند به مزارع حمله كرده و محصولات را از بين مي برند. اگر جمعيت موجودات حشره خوار مانند مارمولك ها حفظ شود و هر شخصي به هر علتي از جمله خرافات و ذهنيات غلط اقدام به كشتن اين موجودات مفيد نكند، شايد ديگر جامعه بشري شاهد چنين پديده هايي نباشد و هر يك از افراد در محيط شهري به واسطه از بين رفتن يا كاهش جمعيت حشرات آلوده از بهداشت و سلامت فردي بيشتري برخوردار شود.