مفهوم فن آوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) چيست؟

فن آوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) وسيله اي براي ذخيره سازي، پردازش و ارائه اطلاعات است كه به صورت الكترونيكي و مبتني بر تعدادي  رسانه     مي باشد. كامپيوترها وآلات ميكروالكترونيك همه روزه به اشكال متنوعي دروسايل، به كاربرده مي شوند. با اين حال  انواع فن آوري دخيل در تعليم و تربيت بر انتقال محتوا و اطلاعات به منظور پشتيباني فرآيندهاي رسمي يادگيري متمركز هستند.
عمدتاً استفاده از ICT براستفادة آن در كامپيوترها خلاصه مي شود.البته هميشه اينطور نيست و اكنون بسياري از آنها توانايي چند رسانه اي دارند و سخت افزارو نرم افزارهاي مرتبط را به كار مي گيرند. سخت افزار شامل قطعات جانبي از قبيل چاپگرها، دستگاهDVD و اسكنرها مي باشد، در حاليكه نرم افزار شامل مجموعه هايي است كه  ويرايش، واژه پردازي، كارهاي گرافيكي، بانكهاي اطلاعاتي و ارائه كنفرانسها را آسان مي كنند. از بعد ارتباطي، ICT ارتباط شبكه اي كامپيوترها را فراهم مي كندكه خود امكان دسترسي به دامنه  وسيعي از نرم افزارها و اطلاعات را افزايش مي دهد و همچنين ارتباط در محدوده سازمانها و دسترسي به اينترنت و ايميل(پست الكترونيكي) را مهيا مي سازد. اينترنت همچنين در سازوكارهاي  ديگري همچون تلويزيون ديجيتالي، تلفنهاو بازيهاي اينترنتي قابل دستيابي است.
 
چرا ICT براي كودكان مهم است ؟
ICT  نقشي روزافزون در زندگي مردم ايفا كرده است و دولتها هدف « دسترسي جهاني» به اينترنت را تا سال 2005 تدوين كرده اند. اين خود جنبه اي از  تعليم و تربيت براي سن پس از  16 سالگي است و مدارسي برنامه ريزي شده اند كه تا آخر 2005 به اينترنت دسترسي داشته باشند. ICT همچنين درحال تبديل به جنبه اي مهم در بخش اشتغال است و ابزاري براي مشاركت شهروندان در ارايه خدمات بيشتر و بيشتر، به نحويكه محصولات و خدمات توسط واسطه هاي الكترونيكي قابل دسترسي مي شوند.
كودكان احتمالاً بيم و ترس كمتري از اينترنت دارند تا بزرگسالان،  و بدين ترتيب مي توانند سريعتر با نحوة بهره برداري از فن آوري تطابق بيابند. بنابراين‌اگر اينترنت به خوبي مديريت بشود، مي تواند ابزار مناسب و جذابي براي آموزش و يادگيري باشد.

چرا ICT در مدارس استفاده مي شود؟
مدارس از ICT استفاده مي كنند تا بعد جديدي را به فرآيند يادگيري بيافزايند و همچنين باعث افزايش ارتباط ميان خانه و مدرسه بشوند.
بعضي مدارس از سايت اينترنتي خودشان استفاده مي كنند تا منابع يادگيري را به صورت پيوسته(On Line) مهيا سازند. همچنين با توانايي ICT، بعضي مدارس قادرند با ارايه  اطلاعات به والدين درباره حضور و غياب، پيشرفت‌و ديگر اطلاعات مدرسه جامعي مهيا سازند.
تحقيقات نشان داده است كه به احتمال زياد دانش آموزان از ICT براي انجام تكاليفشان درخانه استفاده مي كنند. فوايد ICT در تعليم و تربيت و جنبه هاي گسترده زندگي اجتماعي موجب شده تا مدارس بيشتر كوشش كنند تا دانش آموزان قابليت استفاده از ICT را فرا بگيرند.
از ديدگاه يادگيري، ‌استفاده موثر از ICT مي تواند به فوايدي در قالب :
·             انگيزش بالاتر
·            اعتماد به نفس بيشتر
·            سئوال پرسيدن بهتر
·            ترفيع قابليت كار با اطلاعات
·            بهبود مهارتهاي ارتباطي و اجتماعي
منجر شود.
·            ترفيع يادگيري مستقل و پيشرفت در آن
·            بهبود ارايه مطالب
·            ايجاد قابليت هاي حل مسئله
·            بهبود « زمان انجام كار »
خصوصاً، ICT مي تواند كودكان را به انجام موارد زير قادرسازد :
·            تركيب لغت ها و تصاوير براي توليديك كار« حرفه اي »
·            انجام كارها تلاش كمتر
·            آزمايش و ارائه ايده هايشان به روشهاي مختلف براي مخاطبان گوناگون
·            كاوش سكانسهاي موزيك وسرايش قطعات خودشان
·            بررسي واعمال تغييرات در مدلهاي كامپيوتري
·            ذخيره و كاربري مقادير بزرگ اطلاعات به راههاي مختلف
·            انجام سريع و آسان كارهايي كه بدون بهره گيري از ICT زمان زيادي مي برد.
·            استفاده از شبيه سازي براي تجربه مواردي كه تجربه آنها در زندگي واقعي بسيار دشوار يا خطرناك خواهد بود.
·     كنترل ادوات با روشن يا خاموش كردن موتورها، زنگ اخبارها و چراغها، يا با برنامه ريزي كردن آنها به نحوي كه نسبت تغييرات به نور يا حرارت واكنش نشان دهند
·            ارتباط از راه دوربا ديگران.
 
قابليت ICT چيست ؟
قابليت   ICTتنها قابليت به كارگيري گستره اي از عمليات مكانيكي نيست، بلكه  يادآورآنست كه كامپيوترها مي توانند به بهبود يا تكميل شماري از وظائف توسط كودك كمك كنند. كامپيوتر بايد به عنوان ابزاري كه نيل به اهداف را ميسر مي سازد مد نظر قراربگيرد. آموزش وپرورش ملي اظهار مي دارد كه :
« شاخص توانايي فن آوري اطلاعات، توانايي استفاده موثر از ابزار ICT و منابع اطلاعات براي تحليل، پردازش وارايه اين قبيل اطلاعات و مدلسازي، اندازه گيري و كنترل وقايع خارجي مي باشد.»
به ويژه كودكي كه توانايي ICT به دست آورده بايد بتواند :
·                   با اعتماد به نفس از توانايي ICT استفاده كند
·                   از منابع اطلاعات وابزار ICT براي حل مشكلات استفاده نمايد
·                   از ICT براي دستيابي به يادگيري در شماري زمينه ها استفاده كند
·                   كاربردهاي ICT را براي كار، زندگي و اجتماع بفهمد
·                   ICT مناسب را براي كار پيش روي خود انتخاب نمايد
·                   راه حلهايي را كه استفاده ICT مناسب خواهد بود  شناسايي كند
·                   قادربه اظهارنظردربارة استفاده از ICT مناسب و برتر باشد.
 
 ICT در مدارس چگونه استفاده مي شود؟
ICT به خوبي در آموزش و پرورش ملي جاي خود را بازكرده است و اينك استفاده آن تمام زمينه ها را در بر گرفته است. از دانش آموزان انتظار مي رود با گستره اي از فن آوري  آشنا باشند و مهارتهاي لازم را براي كاربري موثر آن دارا باشند. آنها مي بايد از موقعيتها و مزيتهايي كه ICT مي تواند مهيا سازد مطلع باشند. آنها همچنين بايد از موقعيتها و مزيتهايي كه ICT مي تواند براي حمايت يادگيري در ديگر محيطهاي تعليم و تربيتي ارايه مي دهد بهره ببرند.
آموزش و پرورش ملي تجربه هاي ICT و همچنين  دركي را كه يك كودك مي بايد دارا باشد تا توانايي ICT در او ايجاد شود، مدنظردارد.
اهداف قابل دستيابي و توانايي ICT شامل جنبه هاي زير مي شود:
·     كشف موضوعات و تبادل و مشاركت اطلاعات ؛ توانايي اقامه وجوابگويي به مشكلات از طريق جمع آوري، رديابي، ذخيره و تسلط بر داده ها .
·            رشد دادن ايده ها و محقق ساختن كارها، شامل كنترل و مدلسازي .
·            بازبيني، بهينه سازي، و ارزيابي كار درحين پيشرفت، تبادل، مشاركت و ارائه اطلاعات از طريق كلمات، اصوات وتصاوير .
·            به كارگيري ICT داخل وخارج مدرسه و عادت كردن به استفاده از ICT در زندگي روزمره .
اهداف يادگيري خاص وحق استفاده هاي دانش آموز از ICTدرسايت National Curriculum آمده است .
بنيان قابليتهاي ICT به طور كلي در حين مراحل اوليه زندگي تحصيلي كودك به او آموخته مي شود. آموزش وپرورش ملي، موقعيتها،تجارب و ادراكي را كه هر كودك مي بايد در مراحل كليدي داشته باشد برمي شمارد. همچنين خط مشي هايي را براي تأمين نيازهاي آموزش و پرورشي خاص آنان مهيا مي سازد.
همچنين مفيد است كه مدارس، « سياستي براي  استفاده از اينترنت» داشته باشند كه توسط دانش آموزو والدين او امضاءمي شود. چنين اوراقي، روشهايي را كه اينترنت مي بايد درمدرسه مورد استفاده قراربگيرد در برگرفته شامل تمهيداتي امنيتي باشد كه بهره گيري از اينترنت را براي اهداف تعليم وتربيتي مي داند و نه اهداف غير قابل قبول. براي اطلاعات بيشتر درباره اوراق « سياست استفاده از انيترنت» به سايتAcceptable uses of the Internet Information sheet و سايت  superhighway safety مراجعه نماييد.
 
 چطور مي توانم به كودكم براي تقويت قابليتهاي ICT كمك نمايم ؟
راههاي زيادي وجود دارد كه مي توانيد به ايجاد قابليتهاي ICT در كودكان كمك كنيد كه در اينجا به  بعضي از آنها اشاره مي شود:
   ·    ببينيد ICT چگونه در تعليم و تربيت كودك شما جاي گرفته واهدافي براي فعاليتهاي ICT و همچنين تعليم و تربيتي او در نظر بگيرد.
        ·          مواد يادگرفتني الكترونيكي، ‌نرم افزارها ومنابع را متناسب با  اهداف تعيين شده بسنجيد.
        ·          به اينكه كودك شما با ICT چطور كار مي كند علاقه مند شويد و از او بخواهيد طريقة عمل آنرا به شما نشان دهد.
        ·          با كودك خود درباره كارهايي كه در مدرسه با ICT انجام مي دهد صحبت كنيد و آنرا با ICT در خانه پيوند بدهيد.
        ·          درباره راههاي ترغيب استفاده از كاربردهاي وسيع كامپيوتر فكر كنيد.
        ·          كامپيوتر را بخشي از زندگي خانوادگي خود قرار دهيد.
        ·          خودتان هم به دنبال يادگيري كامپيوتر و اگر لازم است براي ترقي مهارتهاي خود در كلاسهاي كامپيوتر ثبت نام كنيد.
   ·    از معلم فرزندتان بپرسيد ICT در مدرسه چگونه استفاده مي شود، چه كاربردها و مجموعه نرم افزارهايي استفاده مي شوند و شما چه مي توانيد بكنيد تا از ICT بهترين فوايد تعليم و تربيتي را ببريد.
پيش از خريد يا انتخاب ICT چه چيزهايي را بايد در نظر بگيرم ؟
   ·    اطمينان حاصل كنيد سخت افزارتان توانايي پشتيباني نيازهاي فعلي تان را دارد و براي اجراء برنامه هاي چند رسانه اي مناسب مي باشد.
        ·          ببينيد چه چيزهاي جانبي، همچون چاپگر، اسكنر را براي بهره وري هر چه بيشتر از اين فن آوري لازم داريد.
        ·          همة چيزهايي را كه لازم داريد تا كامپيوتر براي شما انجام بدهد فهرست كنيدو آنها را با بودجة خود قياس كنيد.
   ·    ببينيد آيا مشمول دريافت وام يا ديگر مزاياي دولتي، اعتبارات آموزش و پرورش محلي، مدرسه يا شركت هاي تجاري مي شويد و برآورد كنيد كه آيا اينها با بودجه شما مناسبت دارد يا خير.
        ·          هزينه اضافي دسترسي به اينترنت را نيز در نظر بگيريد .
        ·          مطمئن شويد كامپيوترشما براي انتقال كار ميان خانه و مدرسه مناسب است.
   ·    قيمت دستگاههاي مورد نظرتان را با نگاه كردن به يكي از مجلات خريد كامپيوتر در نظر بگيريد. همچنين پيش از خريد سعي كنيد طرز كار آنرا ببنيد و درباره اينكه آيا اين دستگاه قادر خواهد بود همه نرم افزارهايي كه شما قصد استفاده از آنها را داريد پشتيباني كند، سئوال كنيد. همچنين ضمانت نامه ها و خدماتي پس از فروش هر دستگاه را در نظر بگيريد.
هنگام انتخاب نرم افزار و سايت هاي اينترنتي براي فرزندم چه چيزهايي را بايد در نظر بگيرم؟
        ·          آيا براي نيازهاي كودك شما مناسب و مربوط است ؟
        ·          آيا استفاده از آن آسان است ؟
        ·          چگونه  يادگيري را بهبود خواهد بخشيد؟ و آيا مي تواند با تعليم و تربيت تركيب شود؟
        ·          آيا منابع اضافي را كه معمولاً مهيا نيستند فراهم مي سازد؟
        ·          آيا به حد كافي انعطاف پذير هست كه گستره اي از فعاليتها و توانائيها را پشتيباني كند؟
        ·          آيا باتجهيزات خانگي شما تطابق دارد؟
        ·          چطور مي تواند به ارتقاء مهارتهاي فكري وحل مسئله فرزند شما كمك كند؟
   ·    آيا يافتن منابع كيفيت بالا روي اينترنت مي تواند هزينه يادگيري را در خانه توجيه كند؟ سايت  Parents Information Network راهنمائي هاي خوبي براي يافتن منابع تعليم و تربيتي ارايه مي نمايد.
هرچند بايد به خاطر داشت كه هنگام خريد نرم افزار دلايل والدين براي انتخاب محصولات نسبت به معلمان متفاوت است و ممكن است جنبه هاي ارزشي متفاوتي داشته باشند؛ مثلاً استفاده روزمره از آن، تحقيقات نشان داده است كه در خانه، نوع ديگري از  ياديگري اتفاق مي افتد و لازم است كه در خانه  زمان و موقعيت ايجاد علايق ديگر به بچه ها داده شود. درعين حاليكه انتخاب موضوعات مناسب براي يادگيري مهم است لازم است منزل، محلي باشد براي آموزش و پرورش ملي. بعضي نرم افزارهاي بازي مي توانند براي رشد مهارتهايي همچون برنامه ريزي استراتژيك و مهارتهاي تصميم گيري سودمند باشند.
تعدادي از شركتها و سازمانها، از قبيل BBC و NTC محصولاتي آموزشي براي مخابره ديجيتالي تلويزيوني توليد مي كنند. البته بررسي مهيا و سودمند بودن چنين منابعي پيش از سرمايه گذاري روي آنان حائز اهميت مي باشد.
مدرسه فرزندتان مي تواند  مشاور آموزش و پرورشي خوبي درباره ICT باشد و بسياري مدارس منابع آموزش و پرورش مستقيم را  براي  والدين و همچنين فرزندان مهيا مي كنند. مشاوره با مدرسه درباره استفاده قابل قبول و مناسب بودن محتواي اينترنتي، سودمند است.

چطور مي توانم ايمني اينترنتي را براي فرزندم تضمين كنم ؟
شما به عنوان والدين فرزندتان، بايد از مباحث ايمني و حفاظتي گوناگون اينترنت مربوط به ICT مطلع باشيد، به ويژه فعاليتهاي پيوسته(On Line)، به موازات تمام محتواي آموزشي اينترنت، بخشهاي فراواني هم وجود دارند كه نمي خواهيد فرزندتان به آن دسترسي داشته باشد كه البته اين موضوع به ارزشها و رفتاري كه براي خانواده تان قايل هستيد بستگي دارد.حال اگر بخواهيد، درعين حال فرزندتان به صورت پيوسته(On Line) اين ارزشها را تجربه كند، بايد هوشيار باشيد به كجا مي رود، چه مي كند و خطرات احتمالي بر سر راه او كدامند؟ اين به معني بررسي مباحث پيرامون محتويات غير قابل قبول، تماسهاي نامناسب و نظارت نشده، ويروسهاي كامپيوتري و هك و رخنه كردن به كامپيوترهاي ديگران  مي باشد.
نرم افزار هاي نظارتي، فيلترها و طرز كارآنها را مي توان هم در مدرسه و هم در خانه  به كار گرفت تا احتمال دسترسي نامحدود به موضوعات اينترنتي، پست الكترونيكي(‌ايميل) و اطاقهاي گپ زني (چت رٌوم) كاهش بيابد.
اطلاعات جامعتر را در ارتباط با اين مباحث مي توانيد از  سايت superhighway safety به دست آوريد.