نام علمي و مقدمه : P.U.L تنها گونه از ميان 11 جنس پسته است كه توليد دانه هاي خوراكي مي نمايد ـ مليت آن آسياي غربي و صغير بوده و گونه هاي وحشي آن نيز موجود مي باشد در نواحي گرم و خشك اين نواحي پسته معرفي شده به اروپا در دوره كليسا (ابتداي مسيحيت ) سرويس اكتشافات گياهي USDA معرفي كننده پسته بود به امريكا در سال 1890 و پسته معرفي شده به كاليفرنيا در 1904 در ايستگاه شناخت گياهان چيكو .
درخت پسته درختي دو پايه است بنابراين باغستان هاي پسته بايستي شامل درصد مناسبي از نر و ماده باشند ( 1: 8 در باغستان هاي قديمي و حتي نسبت 1/25 در باغستان هاي جوان مطابق گفته كال سن 1995) .
در حال حاضر در صنعت كاليفرنيا نسبت يك نر به يك ماده اعمال مي شود كه در آن نر موجودي ذره بيني است گر چه موجودات ذره بيني غير از (peters) نيز آزمون شده اند. اعتماد داشتن صرفاً روي موجودات ذره بيني و صرف همه پتانسيل روي آن ممكن است مصيبتي براي صنعت باشد در هنگام مواجهه با آلودگي ها و بيماريها ـ و تلاشها براي ارزيابي گونه هايي از موجودات مناسب و گسترش موجودات ذره بيني جديد راهي است كه پارفيت آنرا در 1995 ميلادي امتحان نموده است لازم بذكر است كه تعدادي عامل محدود كننده نيز در عمل وجود دارند از جمله ساقه هاي زير زميني بطور مثال ورتيكولوم تولرانت انيتي جريما غلبه يافت به دو نوع پسته اتلانتيكا و انيتي جريما بطور فزاينده اي وقتي دو نوع پسته فوق الذكر در كاليفرنيا كشت شده بود ( گزارش از كروگر و فرگوسن ) مسئله اصلي در مورد پسته براي پسته كاران تمايل شديد بعلت گونه هاي كم هزينه مي باشد .
شاخصه هاي مرغوبيت و محدوديت ها
در تقسيم بندي پسته از ميان آن دسته اي كه در گروه تجاري دسته بندي شده اند يك جنبه اصلي آن است كه فاقد آلودگي باشند اين نه تنها در جلا و شفافيت پسته نقش مهمي دارد بلكه شاخصه مهمي است در گسترش عوامل آلوده كننده و ظهور حشرات موذي قبل از به بار نشستن محصول ( توضيحات بيشتر در قسمتهاي ديگر همچنين شرح زير) . معيار مرغوبيت دانه شامل بافتي پر چين و سفت كه (اثر فيدبكي منفي با خشك كردن غير كافي بعد از جمع آوري يا ذخيره بمدت زياد دارد ) ، شيريني ، طعم و مزه روغني و فاقد رانسيد شدن (تندي روغن) مي باشد (كاور 1982) .
دانه ها محتواي روغن فراوان هستند (حدود 5/4 وزن) و نيز پروتئين فراوان حدود 30 % كل وزن ملكولي قند بكار رفته در دانه ها حدود 4ـ3 % است و قندهايي از قبيل فروكتوز و گلوكز اوليه قندهاي تبديل شونده حدود 10 درصد كل قند را تشكيل مي دهند
شاخصه هاي بلوغ از لحاظ باغباني
دانه پسته جزو دانه هاي آلويي (شفتي) محسوب مي شود شامل يك اگزوكارپ سخت كه مزوكارپ آبدار (گوشتي) را در ميان گرفته عليرغم سفتي اگزوكارپ نسبتاً نازك است و در واقع پوشاننده قسمت خوراكي ميوه است . ايده آل ترين موقع برداشت محصول موقعي است كه تجمعي از چربي و قند داخل هسته وجود دارد كه اين كاملاً در تطابق با زمان دو نيم نشده است پوسته دو نيم شده قابل مشاهده نيست بدليل اينكه پوشش گوشتي مزوكاپ پوسته دانه را مي پوشاند هر چند علايم بلوغ مي تواند مشاهده شود و در تغيير رنگ اگزوكارپ كه سبز است وقتي دانه نابالغ است و سپس برنگ قرمز و يا عاجي در مي آيد در زمان رسيدن كامل فعاليت در ناحيه بريده شده بين دانه ها و تيره پشت است (معيار كاهش قابل اندازه گيري قدرت جابجايي ميوه است ) همچنين نشان دهنده نوع بلوغ است . در زمان بلوغ كامل دانه با پوسته اش بيرون مي زند از پوسته وقتي فشار وارد آمده بوسيله انگشت مياني و شست اعمال شود در قسمت انتهايي پوسته (فرگوسن 1995) ـ دانه ها در حالت بلوغ كامل طبقه بندي و نمره گذاري مي شوند با همياري كه قبلاً شرح آن رفت كه تجمع كاملي از چربي و قندهاي ساده است .
برداشت محصول نبايستي به تأخير بيفتد از زمان بلوغ چون باعث افزايش زيان خواهد شد توسط آفت هايي مثل كرم نارنجي ، پرندگان ، قارچها (مخصوصاً اسپروژيلاس فلايووس ) و نيز تغييرات آب و هوايي ناشي از فصل مثل باد و باران اگر چه تاخير برداشت مي تواند منتهي شود به جلاي پوسته چون تركيبات فعلي تجزيه مي شوند (تركيبات فنل بوفور در بافتهاي پوسته يافت مي شوند) . وقتي دانه هاي برداشت شده درجه بندي شده و رطوبت نسبي معادل 50 ـ 40 درصد دارند . درختان تكان داده مي شوند توسط دست براي درختان جوان و روش مكانيكي براي درختان بالغ و دانه هاي ريخته مي شوند روي پارچه هاي غير قابل نفوذ تا از تماس با خاك و آلودگيهاي احتمالي جلوگيري بعمل آيد ـ تاخير بين انبار كردن و ديگر فروريها بايستي بحداقل برسد چون اين مشكلات حادتري را باعث خواهد شد كه از طريق تجزيه پوسته آلودگي به ديگر بافتهاي پوسته سرايت مي كند . مسائلي كه از يك تاخير در جمع آوري محصول ايجاد مي شود و در مراحل پوست كردن و خشك كردن آن مي تواند كاهش يابد در صورتيكه دماي نگهداري صفر درجه باشد و در 70% RH< در صورتيكه از پوسته آلودگي نداشته باشد. در طي فرآيند جدا سازي پوسته برگها و ساير مواد اضافي توسط جريان بار قوي حذف مي شوند سپس در داخل تانكي غوطه ور مي شوند و عمل خشك كردن تا رسيدن به رطوبت 7-5 درصد ادامه مي يابد اكثر جاهاي بزرگ اكنون استفاده مي كنند از روش دو مرحله اي كه طي آن در مرحله اول با حركت هواي داغ و رطوبت به 13-12 درصد رسيده و در مرحله دوم طي زمان 48-24 ساعت دماي 49 درجه سانتيگراد اعمال مي شود (فرگوسن 1995) .
درجه بندي اندازه و بسته بندي
درجات بر اساس ميوه ، درجه خشكي ، عدم حضور مواد خارجي و جداسازي آلودگيهاي ايجاد شده توسط حشرات و كپك درجه بندي مي شوند ـ براي محصول پوسته دار معيار درجه بندي اضافي بايستي بدون حضور قطعات پوسته ، پوسته هاي فاقد پيچ خوردگي و ساير مواد اضافي چسبيده به پوسته و بدون حضور پسته هاي بدون مغز و خالي باشد اين تعاريف بطور مفصل تحت Email:http …… بصورت كامل بحث شده اند.
پوسته هاي لكه دار و آلوده باعث شكستن پوسته در قسمت ترك خورده شده و نهايتاً بدو نيم مي شود و همين زمينه ساز آلودگي هاي ايجاد شده توسط حشرات و كپكها مي شود ، پيرسون و گروهي ديگر در سال هاي 1999 ـ 1996 بشرح در مورد سيستم هاي ماشيني مشاهده گر پرداخته اند كه ممكن است مفيد بنظر برسد در صورت دانه در مرحله بخار دادن بطوريكه در نهايت محصول كاهش آلودگي كمتري از خود نشان مي دهد به ترك همزمان در پوسته معمولاً باعث چسبيدن از محل نفوذ آب يا هوا مي شود عدم حضور رخنه بافتي بين دو قسمت مشتق شده پريكارپ هسته مانع از اين مي شود كه پوسته رخنه دار بدون شكاف پوسته اي سخت بنظر برسد دچار بيماري و آفت است
شرايط ذخيره مطلوب
پس از فرآيند خشك شدن (طبق بالا) دانه ها در دماي 20 درجه مي توانند قرار بگيرند با (RH=65-70 % ) تا مدت يكسال پسته كمتر مستعد رانسيد شدن است (رانسيد شدن فرايندي است كه طي آن اكسيداسيون اسيدهاي چرب چند تايي غير اشباع صورت مي گيرد ) نسبت بادام و خصوصاً گردوي امريكايي و نارگيل ـ اقلام ذكر شده حاوي چربي فراوان هستند اما نارگيل و گردو مقادير وافري از PUFA شكل روغن نسبت به پسته موجودمي باشد .
ديدگاههاي كنترل هوا
در شرايط مساعد وقتي دماي هوا حدود 20 درجه است ذخيره تحت شرايط Co2 بالاست و اكسيژن تا حد 5/0 درصد كاهش مي يابد و در دماي كم 10 ـ 0 درجه ثبات مطلوب بيشتر خواهد بود و كنترل حشرات سهل الوصول تر است ـ بسته بندي واكيوم يا افزودن N2 به پاكت سودمندي را بيشتر خواهد كرد.
حساسيت به سردي : پسته به سردي حساسيت ندارد و حتي دماهاي زير صفر را مي تواند تحمل كند.
توليد اتيلن و ميزان حساسيت
محصول پسته اتيلني خيلي كم است هر چند مدركي دال بر اتيلن مي تواند روي كيفيت دانه موثر باشد موجود نيست .
اختلالات فيزيولوژيكي
رانسيد شدن و تباهي پوسته در بخش قبلي شرح داده سپتامبرمسائل فيزيولوژيكي
توسعه اي كه حاصلش رسيدن به بلوغ كامل است مخصوصاً موثر است در تداوم كيفيت دانه . دانه ها هنگاميكه دچار ترك شده اند باعث خسارت هاي توليدي اساسي مي شوند . هنگاميكه دو نيمه شدن وابسته به بلوغ است با دير كردن در آبياري تاخيري در فصل رشد بوجود مي آيد (نيمه آگوست تا سپتامبر) و يا ثابت نگذاشتن مقدار بور كافي (كه معادل ppm 120 به ازاي وزن برگ خشك است ) پس از برداشت محصول خشكي زودرس ، شكاف در دانه ها و توسعه شكاف را تسهيل مي نمايد (فريمن فرگوسن 1995) .
دانه هاي خالي حاصل مي شوند وقتي رويان توسعه أي ندارد و اين حاصل مي شود توسط توسعه قشري بافت هاي تخمداني بدون اينكه باروري موفقيت آميز باشد ـ گسترش پوكي دانه در طي فصل نيز اتفاق مي افتد و تسريع مي شود بعنوان نتيجه أي از عدم توانايي درخت در توسعه كافي جهت كامل شدن دانه بندي ـ مقدار بور غير كافي و استرس آبي نيز همچنين باعث خالي شدن ساختار دانه مي شوند (فريمن فرگوسن 1995) . تغيير قيمت پسته بصورت متناوب و شكل ساختاري محصول پسته از جمله خالي بودن دانه و يا كامل بودن آن باعث مي شود كه وجود يا عدم وجود پسته را در يك سال رقم بزند ـ مطالعات نشان مي دهند كه پوكي ديده مي شود در سالهاي بي توليد و وجود دانه هاي خرد شده معمول تر است در سالهاي محصول ده ـ البته بار دهي زياد در سالهاي محصول ده ديده مي شود و اين فشردگي زيادي روي قسمتهاي تحليل رفته مي گذارند .
معضل حشرات
چندين نوع حشره بعنوان آلودگي پسته مي توانند باعث تحليل بخشهاي سطحي و بيروني يا كارپ شوند ـ اگر حشرات قادر به ايجاد سوراخ عميق در دانه باشند يا عامل پاتوژن قارچ باشد در اينصورت كل هسته از بين خواهد رفت ـ كرمهاي حلقوي نارنجي مثل آميلوسيد يك انگل اوليه است كه مشكلات عمده أي براي محصول ببار مي آورد استفاده از قبيل برومايد بصورت پاششي در كنترل اين كرمها در زمان برداشت محصول موثر است (هارد ستل 1986) اما استفاده از اين قارچ كش نيز توصيه نمي شود . آزمون هاي آزمايشگاهي از اين كرمها طي پروسه حياتي پسته نشان مي دهد كه مقدار كمي از اين حشرات طي فرآيند خشك كردن باقي مي مانند (جانسون 1996) ـ طرحها نشان مي دهند كه بقاي كرم تنها معضل و عامل تباهي نيست ولي پس از فرايند خشك شدن و با باروري حشره اثر دانه هاي ذخيره شده مانند دانه هايي هستند كه اصلاً وجود واقعي ندارند (جانسون 1992).
پاتولوژي (آسيب شناسي پس از برداشت)
چندين نوع قارچ قادرند باعث آلودگي پسته شوند (چه پوسته و چه هسته آن ) آلودگي اغلب مشروع مي شود و با ترك پوسته كه خود عاملي است براي نفوذ يكسري حشره همگون بال كه تغذيه شان از دانه بوده و همچنين يكسري بندپايان بيماريزا ـ آلترناريا و كلادوسپوريوم دو گونه كلني شكل هستند كه در ابتداي شكل گيري دانه بوجود مي آيند تاخير بارانهاي فصلي باعث كاهش فعاليت بوستريادوتيديا روي پوسته پسته و هسته مي شود (ميخائليديس 1995) .
رشد سريع كپك در مرحله ذخيره دانه نيز مي تواند اتفاق بيفتد ـ با اين وجود شرايط مناسب ذخيره (RH پايين و عدم حضور آب بين بافتي ) مشكلي جدي دانه را تهديد نمي كند ـ بزرگترين عامل و آفت پس از برداشت آسپروژيلوس فلاويوس است ـ خطر مخصوصاً آنجا جدي است كه قارچ توليد افلاتوكسين مي تواند بنمايد . همانطور كه در بحث آفات اوليه پسته گفته شد حذف دانه هاي آلوده راه موثري در جلوگيري از انتشار بيماري مي باشد (مطالعه روي كپك آسپرژيلوس در پسته كاليفرنيايي توسط روستر و ميخائيليديس در 1994 نشان داد كه دانه هاي شكسته 99 درصد افلاتوكسين يافت شده را و دانه هاي آلوده به كرمهاي بندي نيز تا حدود 84% آلوده به گونه هاي كپك اسپرژيلوس بوده اند ـ براي كاهش آلودگيهاي اوليه پيشنهاد مي شود كه كاهش بالقوه معضل آفلاتوكسين در سورت دانه هاي اوليه دقت بعمل آيد و اينكار با جداسازي و درجه بندي محصول امكانپذير است ـ در تئوري دانه هاي آلوده به افلاتوكسين مي توانند بر اساس رنگشان نيز جدا شوند اما استاليز اين عمل را كاري غير عملي مي دانند چون اينكار بستگي به درجه حساسيت جستجو كننده و نيز عدم ثبات فلوئورسانس در دانه هاي آلوده دارد ، بغرنج بودن مسئله جستجو در نمونه هاي مشاهده شده فقط براي يافتن عامل در نمونه كوچك اعتبار دارد.
قرنطينه صادرات
آلودگي به حشرات بالقوه امري مهم است ـ گاز دادن با قبيل برومايد يا فسفين استفاده مي شود براي آلودگي زدايي هر چند استفاده از اولي بخاطر مقاومت حشره به فسفين كم شده است (زتلر 1990) ـ گندزدايي جديد ديگري نيز كار اين خود را نشان داده اند كه انرژي طعم مي گذارند و به همين خاطر در آينده استفاده از گندزداهاي ترفيني اصولاً كار اين نخواهند داشت .