كمباينهاي امروزي ،ماشينهاي هستند كه در شرايط مختلف محصول ومزرعه به منظور برداشت كوبيدن ،جداكردن وتميز كردن تمام دانه ها به كار برده ميشوند .
كمباين ها را ميتوان به دو دسته مهم تقسيم بندي نمود : (1) كمباين خودرو و (2)كمباين هاي كششي . كمباين ها همچنين ممكن است به طريق زير هم تقسيم بندي شوند : (1) كمباين هاي متداول با سيستم استوانه كوبنده ( كوبنده)وكاه برها جدا كننده و(2) كمباينهاي دوار (كمباين هاي محوري ) كه در آنها براي كوبيدن وجدا كردن دانه وكاه، يك يا دو گردنده (روتور) به جاي استوانه كوبنده وكاه بر ها وجود دارد . مدلهاي مخصوص از كمباين براي برداشت محصولاتي چون برنج ،لوبياهاي خوراكي،ذرت،سوياوبذرعلفها وجود دارد،اين مدلها ،براساس وسايل مخصوصي كه در كمباين به كار ميرود،مشخص مي گر دند هدف اصلي استفاده از كمباين ،به دست آوردن دانه از حصول ،باحداقل دانه هاي صدمه ديده وحداقل تلفات است . به علاوه، دانه بايد به اندازه كافي تميز بوده ،اري از خرده كاه وبقاياي گياهي باشد. به منظور بر داشت محصول وبه دست آوردن دانه تمام كمباينها پنج عمل اصلي زير را انجام مي دهند :
- 1) برش وتغذيه (چيدن محصول سر پا ،كندن وجدا كردن بلال ذرت از ساقه ،يا بر داشتن نوار محصول از سطح مزرعه)
- 2) كوبيدن (جدا كردن تك تك دانه ها از قسمتهاي از گياه كه دانه ها را در برگرفته اند ).
- 3) جدا كردن (جدا كردن دانهوخردده كاه از كاه كلش ).
- 4) تميز كردن (تميز كردن دانه از خرده كاه وساير بقاياي گياهي ).
- 5) جابه جا كردن (انتقال دانه ها تميز وپس ما نده ها ).
برش وتغذيه دست گاهي كه محصول را برش ميدهد يا جمع آوري مي كند وآن را به دستگاه يا واحد كوبنده كمباين ارسال مي دارد ،معمولاً به سر خو شه چين معروف است .قسمتي كه محصول را بريده يا جمع آوري مي كند ،ممكن است يك سكوي برش ، يك سكوي بردارنده يا دماغه ذرت باشند قسمتي كه محصول بريده شده يا جمع آوري شده را به قسمت كوبنده ارسال ميدارد ،معمولاً شامل يك نقاله تغذيه است يك كمباين ممكن است براساس نوع محصولي كه بايد برداشت شود ، به سكوي برش معمولي ، براي برداشت اكثر محصولات به غير از ذرت وبرنج و يا به سكوي نقاله دار براي برداشت برنج مجهز باشد سكوي نقاله دار شبيه سكوي برش معمولي است ،اما تنها تفاوت آن دراين است كه يك تسمه نقاله، كمك به بلند كردن يا انتقال محصول بيشتر به داخل كمباين است .عرض سكوي برش بين 8/1تا 1/9متر است .در حالي كه كمباين در مزرعه به طرف جلوحركت مي كند ، تقسيم كنندهها و ورقه هاي انتهائي .رديفي از محصول را جدا ميكنند چرخ فلك به نوبه خودقسمتي از اين رديف محصول را جدا كرده،آن را به طرف جلو شانه برش مي فشارد .درحالي كه محصول به وسيله چاقوي شانه برش بريده مي شود ، چرخ فلك به فشردن محصول (يا بلند كردن ان به طرف هليس سكو و قرار دادن محصول در مسير آن ادامه ميدهد(در سكوي نقاله دار ،چرخ فلك محصول را بلند كرده ،روي يك تسمه نقاله مي ريزد ،كه در اين صورت تسمه نقاته مواد را به جلو حليس هدايت ميكند. هليس ،مواد بريده شده را معمولاًبه طرف قسمت مركزي سكو يعني جايي كه نقاله تغذيه قرار دارد هدايت ميكند .نقاله تغذيه.موادرا تحويل دستگاه كوبنده ميدهد.درهر طرف قسمت جلوي سكوي برش ،يك تقسيم كننده قراردارد .كار تقسيم كننده ها،جداكردن قسمتي از محصول سرپا است كه بايد درو شود چرخ وفلك ،چرخ وفلك دربالاي برش سكو قرار دارد قطر چرخ وفلك بين 6/101 تا 4/152سانتيمتر است براي برداشت محصولات مختلف با كمباينوكار در شرايط متفا وت محصول ،دو نوع چرخ وفلك وجود دارد (1)چرخ وفلك پره اي (2)چرخ وفلك بردانده .
چرخ فلكهاي پره اي داراي چهار تا هشت عدد پره تخته اي يا فولادي هستندند كه به طور ثابت به بازو هاي شعاعي متصل شده اند پره ها در مقابل محصول سر پا ميچرخند وتا زماني كه محصول شانه شود ،ان را نگه مي دارند پس ازدرو پره هاي محصول درو شده را در مسير هليس سكو قرارميدهند چرخ فلك هايبردارنده تعداد زيادي اانگشت يا دندانه فولادي فنري هستند كه به پره هايا ميله هاي چرخ فلك متصل شده اند يك محرك خارج از مركز ،انگشتهاي درحال چرخش را در وضعيت عمودي قرارميدهدچرخ فلك هاي بردارنده بخصوص براي بلند كردن محصولات غلات خواييده ودرهم پيچيده درجلوي شانه برش بسيار مؤثرند .چرخ فلكهاي بردارنده معمولاً براي برداشت برنج بكار ميرود زيرا محصول برنج غالباً در وضعيت نا منا سبي مي خو ابد وساقه آن معمولاً مرطوب وسنگين است .هر دو نوع چرخ فلك را مي توان نسبت به شانه به طرف جلو وعقب وهمچنين بالا وپايين تنظيم نمود .اين دو تنظيم براي انتقال صحيح محصول به جلو شانه برش وهليس مهم است .ارتفاع چرخ فلك پره اي معمولاً بايد طوري باشد كه لبه بالايي پره ها،درپايين ترين نقطه حركت خود، كمي به زير پايين ترين خوشه هاي درو نشده برخورد كند در محصولات سر پا چرخ فلك بايد طوري تنظيم شود كه محور آن حدود 15تا30سانتيمتر جلو تر از شانه برش قرار گيرد .سرعت چرخ فلك هاي پره اي بايد طوري تنظيم شود كه در بيشتر شرايط محصولات سرپا ،نسبت محيطي چرخ فلك به سرعت پيشروي كمباين 25/1تا50/1باشد (سرعت محيطي چرخ فلك 25%تا50%بيشتر از سرعت پيشروي كمباين باشد .درموقع استفاده از چرخ فلك بردارنده ،براي برداشت محصولاتي كه خيلي خوا بيده اند ،محور چرخ فلك بايد كاملاً درجلوي شانه برش قرار گيرند .(غالباً 23تا30سانتيمتر)وچرخ وفلك انقدر پايين بيايد كه انگشتهاي ان از فاصله 5تا5/7سانتيمتري برش عبور كند انگشتهابايد به طرف شانه برش تمايل پيداكنند تا بتوانند محصول را براي برش تميز تر بلند كنند .براي برداشت محصولات خوابيده كمباين بايد هميشه درجهت خواب محصو ل حركت كند در صورتي كه كمباين مخالف جهت خواب محصول حركت كند ،ساقه ها قبلاز بريده شدن توسط هليس كشيده ميشوند وريزش دانه افزايش مي يا بند.
شانه برش.چاقوي شانه برش اهسته تر از چاقوي دروگر ها يعلوفه حركت ميكند ،زيرا محصولات با ساقه خشك ،اسانتر از علوفه سر پا قطع مي شوند .چاقو شانه برش كمباينهاي مختلف بين 800تا 1100ضربه در دقيقه ميزنند تيغه هاي چاقو ممكن است از نوع با لبه هاي دندانه دار يا با لبه هاي صاف برنده باشند تيغه هاي لبه دندانه دار منا سب درو محصولات غلات هستند ومعمولاً به تيز شدن نياز ندارند .وقتي كه مقدار زيادي از محصول غله ،سبز باشد .از چاقوي با تيغه هاي لبه صاف مي توان استفاده كرد .چاقوي رفتوبر گشتي به وسيله انگشتيهايي حمايت مي شوند كه به شاسي شانه برش (دسته شانه )متصل شده اند صفحات انگشتي شانه برش ،دومين لبه برنده دستگاه برش قيچي مانند را تشكيل ميدهند .گيره هاي چاقو ،لبه هاي چاقو را در نز ديكي لبه هاي برنده انگشتيها (لبه هاي برنده صفهات انگشتي )نگه ميدارد تا برش تميز حاصل شود يك سر چاقو به دستگاه محرك رفت برگشتي متصل مي شود .ارتفاع برش معمولاً 5تا100سانتيمتر بالاتر از سطح زمين مي باشد .ارتفاع برش به شرايط محصول بستگي دارد .در محصولات غله اي سر پا ،معمولاًشانه برش بايد انقدر پايين اورده شود كه حد اكثر دانه به دست ،بدون اين كه خو شه هاي زيادي از دست برود .اين عمل باعث ميشود تا كاه كمتري وارد كمباين مي شود . كاه بيش از حد موجب افزايش بار و به وجود امدن اشكال در واحد هاي جدا كننده وتميز كننده ميشود .پايين اوردن شانه برش در موقع برداشت محصولات خوا بيده ،باغث افزايش برداشت محصول ميشود .
هليس سكوي برش .پس از درو محصول به وسيله شانه برش .چرخ فلك محصول را به طرف عقب فشرده ،دركف سكو قرار مي دهد .در اين قسمت ،پره هاي مار پيچي راست دست وچپ دست هليس سكو، محصول را از دو طرف سكو . به طرف وسط ،جايي كه نقاله تغذيه قرار گرفته است ،انتقال مي دهد.بسته به نوع محصول ،فاصله پره هاي هليس از كف سكو بين 3/6تا6/21ميليمتر است.اگر هليس خيلي پايين قرار گيرد.پره ها بخصوص در محصولات سنگين وپر پشت ،دانه ها را از خوشه يا غلاف جدا مي كنند و مي شكنند .چنانچه هليس خيلي بالا قرار گيرد ،تغذيه محصول به طور يكنواخت انجام نمي شود .اتگشتيهاي عقب رونده بايد طوري تنظيم شوند كه با بيرون امدن خود ِِمحصول را جمع اوري كرده ،به نقاله تغذيه برساند براي محصولات پر پشت وسنگين ،انگشتيها بايد كمتر بيرون بيايد در غير اين صورت محصول بهدور هليس خواهد پيچيد وعمل تغذيه به خوبي انجام نخاهد شد .اگر سرعت هليس قابل تنظيم است ،حد اقل سرعت بايد انتخاب شود تا عمل تغذيه به طور مناسب انجام گيرد .انتقال محصول از سكو يا معمولاًبه وسيله نقاله تغذيه در دستگاه تغذيه كننده انجام ميشود .نقاله تغذيه ،محصول را از سكو ويا دماغه ذرت ميگيرد وان را به دستگاه خرمن كوب تحويل مي دهد در بعضي كمباينها يك استوانه تغذيه پس از هليس سكو قرار دارد اين استوانه تغذيه ،يا در انتقال محصول از هليس سكو به نقاله تغذيه كمك مي كند و يا در تنهايي عمل اتنقال مواد از هليس سكو به دستگاه كوبنده را انجام مي دهد استوانه تغذيه ،از استوانه اي تشكيل شده اند كه معمو لاُ داراي يك سري انگشتها ي عقب رونده (مانند انگشتيها ي عقب رونده هليس سكو) ميباشد . معمولترين نوع نقاله تغذيه ، شامل زنجير نقاله ويا تلفيقي از استوانه تغذيه وزنجيره نقاله ميباشد زنجيره نقاله در پايين ترين قسمت خود حالت شناوري دارد تا بتواند مقادير مختلفي از مواد را به آرامي به دا خل دستگاه كوبنده تغذيه نمايد دستگاه كوبنده قلب هر كمباين محسوب ميشود دردستگاه كوبنده كمباين ،تمام محصول كوبنده مي شود وبين 60تا 90درصد دانه ها از خوشه ،چوب بلال يا غلاف جدا ميگردد.قسمتهايي كه دستگاه كوبنده را تشكيل مي دهند عبارتند از :كوبنده وضد كوبنده سه نوع مهم سيستمهاي كوبنده عبارتند از: (1) كوبنده وضد كوبنده سوهاني (2) كوبنده وضد كوبنده دندانه ميخي ،(3) كوبنده وضد كوبنده ساينده
كوبنده وضد كوبنده سوهاني :معمولترين سيستم كوبنده محسوب مي شود ،زيرا تقريباً تمام محصولات ،بخصوص غلات دانه ريز وذرت را ميتوان با اين سيستم دكوبيد كوبنده سوهاني شامل تعدادي تسمه يا نبشي فولادي شيار دار مانند است كه به محيط خارجي چند بشقاب (ديسك) متصل شده انداين بشقابها بر روي يك محور عرضي دوار شسوار شدهاند . كوبنده با سرعتي بين 150تا1500دور در دقيقه مي چرخد تنوع سرعت ،براي كوبيدن محصلات مختلف وشرايط متفاوت محصول مورد نياز است اكثر محصولات را ميتوان با سرعتي بين 400تا 1200دور در دقيقه كوبيد قطر كوبنده ها معمولاً بين 480تا 600 ميليمتر وعرض آنها معمولاً بين 685تا 1525ميليمتر است.
ضد كوبنده شامل يك سري تسمه هاي موازي است كه به وسيله تسمه هاي انحنا دار كنا ري و ميله گرد هاي انحنا دار مياني در كنار هم نگهداري شده اند . ضد كوبنده در زير كوبنده و كمي متمايل به عقب قرار گرفته است .انحنا ضد كوبنده معمو لا ً با محيط خارجي كوبنده مطا بقت دارد . فا صله بين ضد كوبنده و كوبنده قابل تنظيم است . در حالي كه محصول از بين كوبنده و ضد كوبنده عبور مي كند ، دانه تحت تاثير دو عمل ضربه و مالش ، از خوشه جدا مي شود .كوبنده سوهاني ، سا قه هاي علفهاي هرز نم دار را كمتر از كوبنده و ضد كوبنده دندانه دار پاره مي كنند . اين وضعيت با عث مي شود تا دانه هاي خشك تر و تميزي در مخزن دانه جمع شود و كفش تميز كن بار كمتري را تحمل كند . در كوبنده و ضد كوبنده دندانه ميخي ، كو بندهذ داراي تعداد زيادي دندانه هاي فولادي است كه به صورت رديفي به تعدادي تسمه پيچ شده اند . تسمه ها نيز به محيط خارجي چند بشقاب متصل شده اند كه بر روي محور عرضي دواري سوار گشته اند ضد كوبنده نيز دندانه دار است . دندانه هاي ضد كوبنده به تسمه هاي قابل تعويضي متصل شده اند . بسته به نوع محصو ل و شرايط كوبيدن تعداد 2،4يا 6 رديف دندانه براي هر ضد كوبنده مورد نياز است براي پر كردن فضاي خالي ضد كوبنده از تسمه هاي سورا خ دار يا شبكه هاي ميله اي استفاده مي شود . وضعيت قرار گيري ضد كوبنده دندانه ميخي به ترتيبي است كه دندانه هاي كوبنده عبور ميكنند و بدين تر تيب در ضمن چر خش ، از وسط دندانه هاي زيگزاگي ضد كوبنده عبور مي كنند و بدين تر تيب علاوه بر وارد آوردن ضربه هاي سريع بر روي خو شه ها عمل شا نه زدن را نيز انجام مي دهند در اين طرح ، دندانه ها به جاي اين كه مانند كوبنده و ضد كوبنده دنده سو هاني ، به محصو ل ضربه بزنند و ان را ما لش دهند مواد را پاره پاره و تكه تكه مي كنند عيب طرح دندانه ميخي اين است كه كاه و علفهاي هرز را پاره مي كند اين وضعيت مي تواند با عث به وجود آمدن مشكلات بيشتري در جدا كردن و تميز كردن محصو ل گردد .در كوبنده و ضد كوبنده داراي تعدادي نبشي يا تسمه هاي پيچشي است كه به بشقابهاي سوار شده بر روي محور دوار متصل شده اند ضد كوبنده نيز شامل تعدادي تعدادي نبشي است . نبشي ها يا تسمه هاي كو بنده و نبشي هاي ضد كوبنده هر دو داراي رو كش لا ستيكي هستند از كوبنده و ضد كوبنده سا ينده براي كوبين محصو لات دانه ريز از قبيل شبدر و يونجه استفاده مي شود طرز كا ر كوبنده و يا گرد نده و ضد كوبنده . حدود 60 تا 90 در صد از دانه ها يي كه بر اثر ضر به و ما لش خارج شده اند ضمن عبور از سو راخها يا شبكه هاي ضد كو بنده از كاه جدا مي شود مي زان جدا شدن در اين قسمت بر مجموع ظر فيت كمبا ين تا ثير مي گذارد براي مثال در كمبا ين هاي متدا ول اگر ميزان جدا شدن در نا حيه ضد كوبنده خيلي كم با شد بيشتر دانه ها به سوي كاه بر ها پر تاب مي شوند اين وضعيت با عث مي شوند تا اين قسمتها خيلي سريعتر به ظر فيت خود نزديك شوند بدين تر تيب در يك سرعت پيشروي مشخص در صد بيشتري از دانه در عقب كمباين تلف خواهد شد در بعضي از كمبا ين ها دستگاه كوبنده داراي يك صفحه تغذيه است صفحه تغذيه صفحه قابل تنيمي است كه در جلوي ضد كوبنده جايي كه محصول درو شده وارد دستگاه كوبنده مي شود قرار گرفته است بعضي از كمبا ين ها داراي يك تسمه جدا كننده كو بنده هستند تسمه جدا كننده به موازات كوبنده و در با لاي آ ن قرار گرفته است و از بر گشت مواد از عقب و با لاتي كو بنده به جلو كو بنده جلو گيري مي كند دو تنظيم مهم كوبنده و ضد كوبنده (1) سرعت كو بنده يا گرد نده و (2) فا صله بين كوبنده و ضد كو بنده يا گرد نده و ضد كو بنده . امروزه براي تغيير سرعت كوبنده از پو لي ها ي تسمه متغيير استفاده مي شود . سر عت معمول كوبنده براي كوبيدن محصو لا ت غلات حدود 1800 متر در دقيقه است براي مثال كو بنده اي با قطر 56 سانتيمتر زماني به اين سر عت مي رسد كه حدود 1000 دور در دقيقه چر خش كند در سرعت كم كوبنده تمام دانه ها از خوشه جدا نخواهد شد از طرفي سرعت زياد كوبنده يا با عث ترك دار شدن دانه ها و در شرا يطي كه محصول بيش از حد خشك باشد با عث شكسته شدن كاه خوا هد شد
فا صله بين كو بنده يا گرد دنده و ضد كو بنده معمو لا ً از داخل اطا قك را ننده قا بل تنظيم است براي اين كه فا صله مطلو ب حا صل شود در بيشتر كمبا ين ها منجمله اكثر كمبا ين ها ي دوار ضد كوبنده با لا و پايين برده مي شود فا صله بين كو بنده و ضد كوبنده در جلو دستگاه كوبنده هميشه بيشتر از فا صله آنها در عقب 4 ميليمتر است اولين مر حله جدا كردن در كمبا ين نشان داده شده در شكل در نقاله بدون سوراخ آن انجام مي شود دانه ها آزاد شده و باقي مانده و خوشه ها يا غلاف هاي كوبيده نشده و همچنين مقدار قابل توجهي خرده كاه و مواد خا رجي ريز معمو لاً به وسيله ضربه زن يا استوانه كلش كش ، انگشتي زير ضر به زن و كاه بر ها جدا مي شوند . ضرب زن استوانه اي پره دار يا دندا نه دار است كه در پشت و با لاي كو بنده قرار دارد ضربه زن تقريبا هم عرض كو بنده است و در جهت چرخش كوبنده با سرعتي در حدود 850 دور در دقيقه مي چر خد ضر به زن سر عت مواد خارج شده از دستگاه كوبنده را كاهش مي ده در خارج كردن مواد از بين كو بنده و ضد كوبنده كمك مي كند دو نوع معمول حمل كننده كاه عبارت از طبق كاه يك پارچه نوساني كا ه بر هاي چند تكه طبق كاه در تمام عر ض دستگاه جدا كننده جا مي گيرد و به طريقي سوار مي شود كه به صورت يك وا حد به طرف جلو و عقب نوسان كند كاه بر ها به ميل لنگي نزديك به جلو و به ميل لنگي نزديك به عقب قسمت جدا كننده متصل شده اند هر يك از ميل لنگها داراي چند لنگي است قطر لنگيها حدود 102 ميليمتر و سرعت ميل لنگ حدود 150 تا 225 دور در دقيقه است بسته به عرض كمباين تعداد 3 تا 6 كاه بر در دستگاه جدا كننده در كنار هم قرار گر فته اند سيني دانه ، معمولاً در زير قسمت جلويي كاه بر ها و در زير دستگاه كوبنده قرار گرفته است سيني دانه صفح ها ي است كه به طور پله وار در جلو قسمت تميز كننده واقع شده است و با حركتي رفت و بر گشتي تكان مي خورد كليه دا نه ها كو بيده شده خوشه ها ي كوبيده نشده دا نه هاي غلاف دار كا ههاي ريز خرده كاهها و مواد خارجي كه از سوراخ هاي ضد كو بنده كاه بر ها پايين مي ريزند بر روي سيني دانه جمع مي شود و توسط اين سيني به قسمت تميز كننده انتقال مي يابد كاه بر ها در بخشي از سيكل تكان دادن خود كاه ها را به طرف با لا و عقب پرتاب مي كنند اين عمل كاهها را موقتاً در هوا معلق مي كند سپس مواد پر تا پ شده در هوا بر روي قسمتي از كاه بر كه نزديكتر به قسمت خرو جي است پايين مي افتد هر سيكل تكان دادن كا هها را كمي بيشتر به طرف عقب را ه مي برد بسته به نوع و مدل كمباين كاه بر ها داراي 150 تا 225 سيكل تكان دادن در دقيقه هستند سرعت حركت كاه بر ها بسيار مهم است و معمولاً به وسيله تغيير سرعت تراكتور يا موتور كمبايين تنظيم مي شود سرعت حركت كا ه برها معمولاً اساس تنظيم سرعت مو تور براي حداكثر بهره گيري از كمباين است اگر سرعت حركت كاه بر ها بيشتر يا كمتر از حد مطلوب با شد تلفات دانه ممكن است افزايش يا بد . كاه بر ها بايد در داخل كمباين با سرعتسي كافي حركت كنند اما اين سرعت نبايد آ نقدر زياد با شد كه دانه ها نتوانند از كاه ها جدا شوند چنانچه كاهها خيلي كند حركت كنند ،ممكن است ضربه زن مقدار زيادي از كاهها را بگيرد و آنها را مجدداً به جلو كوبنده بر گرداند .همچنين حركت خيلي كند مواد با ع قرار گرفتن لايه سخيمي از كاه بر روي كاه بر ها و كاهش ميزان دانه ها منتقل شده به وا حد تميز كننده مي شود . شكل 74-3 نشان دهنده نمونه اي از تلفات جدا سازي در برابر ميزان تغذيه در يك نوع كمبا ين است كه محصو لاتي مانند گندم چا ودار يا ساير محصو لات مشا به را بر داشت مي كند براي مثال اگر قرار بود اين كمباين در داخل مزرعه با سرعتي حركت كند كه ميزان كاه و خرده كاه تغذيه شده در 227 كي لو گرم در دقيقه با شد 3 در صد از دانه ها از كا هها جدا نمي شدند ظر فيت اين كمباين براي محصول معيني كه اين منحني را به وجود آورده است بين 181 تا 227 كي لو گرم كاه تغذيه شده در دقيقه مي با شد اگر مقدار كاه ورودي بيش از اين ميزان شود تلفات جدا سازي به سرعت افزايش مي يابد . جدا كنندهذ استوا نه اي در اين روش پس از اين كه كاهها از بين كوبنده و ضد كوبنده خارج شدند از بين 8 عدد استوانه و نيم استوانه جدا كننده كه در يك خط قرار گر فته اند عبور مي كنند هر يك از آنها داراي تنظيم سرعت استوانه و تنظيم فا صله بين استوانه و نيم استوانه مي با شد لايه كاه از يك استوانه جدا كننده به استوانه اي ديگر مي رود تا به انتهاي كمباين برسد دانه ها آزاد دا خل كاهها از ميان سو راخها ي نيم استوانه هاي جدا كننده پايين مي ريزند و پس از پيوستن به دانه ها فرو افتاده از سوراخهاي ضد كوبنده به واحد تميز كننده منتقل مي شوند انتقال مواد در طرح تغذيه يا نيروي ثقل در شكل 85-3 نشان داده شده است دانه ها ي كو بيده شده پس از خروج از سوراخها ي شبكه ضد كوبنده ابتدا روي سيني دانه مي ريزند و سپس تو سط سيني دانه به واحد تميز كننده منتقل مي شوند دانه ها و خرده كاههاي خارج شده از سورا خ هاي كاه بر ها توسط سيني هاي دانه بذر گردان جمع آوري مي شوند و روي سيني دانه مي ريزند تا پس از پيوستن به جريان دانه ها ي فرو ريخته شده از شبكه ضد كوبنده به واحد تميز كننده انتقال يابند وظيفه واحد تميز كننده عبا رت اند از 1- جدا كردن دانه ها كوبيده شده از خرده كاه و ساير بقاياي گيا هي كه سورا خهاي شبكه ضد كوبند شبكه اي انتقال دهنده و كاه بر ها يا ساير قسمتهاي جدا كننده عبور كرده اند 2- بر گرداندن خوشه ها يا غلا فهاي كوبيده نشده يا نيم كوب به وا حد كوبنده و 3 تخليه مواد خارجي و نا خواسته به بيرون از كمباين قسمتهاي مهم وا حد تميز كننده عبا رت از الك بالايي يا غربالي 2 الك پاييني يا الك و باد بزن . الك هاي با لايي و پاييني در داخل يك محفظه قرار گرفته اند و به چند بازوي اتصال متصلند با زوهاي اتصال روي بوشهايي لا ستيكي سوار شده اند كه به طرفين محفظه يا شاسي الكها متصلند الكها به وسيله يك بازوي محرك چلاق دست مانند به طرف عقب و جلو حركت مي كنند و تكان مي خورند تعداد دفعات تكان خوردن الكها معمولاً بين 250 تا 325 سيكل در دقيقه است جهت حركت الكها ممكن است مخالف يكديگر و يا هم جهت با يكديگر با شد با د بزن يا باد بزن تميز كننده در مح فظه مخصوص به خود در جلو محفظه الكها قرار گرفته است باد وزيده شده توسط باد بزن اكثر خرده كاه ها ،كاهها و بقاياي گياهي همراه دانه ها را از دانه جدا كرده آنها را از عقب كمبا ين به خار ج پر تاب مي كند براي اين كه باد بزن به نحو مؤثر كار خود را انجام دهد باد بزن ممكن است داراي سه تنظيم با شد حجم هوا به وسيله دريچه هاي دهانه ورودي محفظه باد بزن و سرعت هواي وزيده شده توسط سرعت دوراني با د بزن كنترل مي شود جهت وزش باد توسط صفحات هادي باد كنترل مي گردد در اكثر كمبا ين ها بسته به نوع و شرايط محصول سرعت دوراني باد بزن را مي توان از 250 تا 1500 دور در دقيقه تغيير داد در بعضي از كمبا ين ها سرعت باد بزن ثا بت است و جريان هوا به وسيله تغيير دهانه ها ي باد بزن كنتر ل مي شود الك هاي بالاي در اكثر كمباي ن ها از نوع قا بل تنظيم است زبا نه ها ي الك با لايي بايد به اندازه اي باز و يا بسته شوند كه دانه ها قبل از رسيدن به عقب الك از سورا خهاي آن عبور كنند در صورتي كه سوراخها ي الك بالاي بيشتر از حد معمول باز باشند خرده كاهها و كاههاي كه به همراه دانه ها روي الك بالاي مي ريزند از سوراخهاي الك با لايي عبور مي كنند و با عث با ر اضافي و گرفتگي و انسداد ااك پاييني خواهند شد اگر سوراخهايي الك با لايي كمتر از حد معمول بسته با شد ممكن است تعدادي از دانه ها به پس مانهد ها اضا فه شده به هليس پس مانده ها هدايت گردند .همانطور كه اشاره شد با د بزن واحد تميز كننده كمباين ها ممكن است داراي سه تنظيم باشد سرعت باد بزن در بعضي از كمباين ها از طريق تعويض پولي ها ي با اندازه مختلف بر روي محور با د بزن تغيير مي كند در بعضي ديگر از كمباين ها سرعت دوراني باد بزن به وسيله يك پولي با سرعت متغيير تنظيم مي شود . تنظيم سرعت دوراني با د بزن را از حدا قل سر عت تو صيه شده شروع كند و به تدريج به سرعت آن بيفزايد تا باد بتواند بزركترين كاهها را با خود حمل كند بدون اين دانه ها را از عقب كمباين خارج كند و يا آنها را به داخل پس ما نده ها پرتاب نمايد . جابجايي محصول . : جابجايي محصول به معني نقل مكان محصول كوبيده شده جدا شده و تميز شده از واحد تميز كننده به مخزن دانه و سپس انتال آن از مخزن دانه ها به داخل تريلي كاميون و يا بر روي زمين است اما دوباره كوبيده شدن پس ما نده ها هم هدف ديگر جابجايي است كه با يد تامين گردد قسمتهايي كه جا بجايي محصول را انجام مي دهند معمولا ً عبا رتند از هليس پاييني دا نه ها ي تميز با لا بر دانه ها هليس بالاي دا نه ها ي تميز يا هليس پر كننده مخزن دانه ها هليس پاييني پس مانده ها بالا بر پس مانده ها پليس با لايي پس ما نده ها مخزن دانه ها و هليس تخليه كننده دانه ها از مخزن اين قسمت در شكلها ي 109-3، 110-3 ،111 –3 نشان داده شده اند . اهميت تنظيم و طرز كار صحيح كمباين برداشت محصول با ممباين تنها زماني مي تواند سود آور با شد كه راننده به اندازه كا في از طرز تنظيم صحيح آن اطلاع داشته باشد و بتواند به طور مؤثر و با حداقل تلفات كار كند راننده بايد بتواند تأثيرات طرز كار خوب كمباين و عمل ضعيف ان را تشخيص دهد بعضي از علايم ضعف كمبا ين عبا رتند از
- وجود دانه ها ي تلف شده بر روي زمين
- وجود دانه ها ي كوبيده نشده در كاه چوب بلال يا غلاف
- وجود كاههاي كه بيش از حد جويده شده اند
- از دست رفتن دانه از كاه بر ها يا الكها
- وجود پس مانده هاي بيش از حد در بالا بر پس مانده
- وجود دانه ها ي ترك دار در مخزن دانه
- وجود خرده كاه و بقاياي گيا هي در مخزن دانه
عوامل مهمي در برداشت محصولات مختلف توسط كمباين تأ ثير مي گذارند عوامل زير بايد در تمام مرا حل بر داشت محصول با كمبا ين مورد توجه قرار گيرد :
1- مهارت راننده 2- شرايط محصول 3- تنظيم بودن كمباين 4- سرعت صحيص قسمتهاي بر داشت كننده كمباين 5- سرعت پيشروي كمباين 6- عرض سر خوشه چين
زمان بردا شت :به طور كلي عمل بر داشت با يد بلا فاصله پس از اين كه رطوبت محصول تا حد مطلوب كاهش يافت ،آغاز شود دانه هاي نا رس عملكرد كمتري دارند و وزنشان كمتر است در اين حالت كو بيدن دا نه ها با اشكال انجام مي شود دا نه ها در موقع كوبيدن صدمه مي بينند و ناقص كوبيده مي شود در نتيجه ريزش دانه ها خوابيدن و در هم پيچيدن سا قه ها بر داشت با تاخير با عث اتلاف مح صول مي شود .بهترين زمان برداشت محصول به نوع محصول و وضعيت هوا بستگي دارد صحيح ترين مرحله براي برداشت زماني است كه محصول داراي بيشترين عملكرد و با لاترين كيفيت با شد سرعت پيشروي كمباين با در نظر گرفتن عملكرد يك محصول ظرفيت كمباين و مهارت راننده تعيين مي شود اگر سرعت پيشروي خيلي زياد با شد و با عث افزايش بار كمبا ين شود تلفات بيش از حد معمول خواهد بود حتي اگر كمبايين به طور صحيص تنظيم شده با شد نتيجه سرعت پيشروي بيش از حد معمول دانه ها ي كوبيده نشده و كاههاي بيش از حد كوبيده شده است در هر حال دانه ها بر روي كاه بر ها و الكها تلف مي شود منشا تلفات بر داشت محصول كمباين كه بايد مورد توجه راننده قرار گيرد عبا رتند از تلفات قبل و بعد از برداشت يا تلفات ريزش تلفات سر خوشه چين يا تلفات كوبيدن تلفات كاه بر ا يا تلفات جدا كننده و تلفات الكها . اين تلفات شامل دانه هايي هستند كه به علت با دزدگي خوابيدن محصول يا شرايط جوي روي زميت مي ريزند يا از دسترس شانه برش خارج مي شوند علل متداول كه با عث اتلاف در سكوي برش مي شوند
- خوشه هايي كه از دسترس شانه برش خارج مي شوند
- دانه هايي كه بر اثر عمل چاقو روي زمين مي ريزند
- دانه هايي كه بر اثر سرعت نا مناسب چرخ فلك از دست مي روند
- دانه هايي كه بر اثر سرعت بيش از حد چرخ فلك ريزش مي كنند
- دانههايي كه بر اثر ارتفاع خيلي كم چرخ فلك به جلو چرخ فلك پر تاب مي شوند
- دا نه هايي كه بر اثر سرعت پيشروي خيلي زياد ريزش مي كنند
- دانه هاي كه به دلل وجود چاقو يا انگشتي صدمه ديده درو نمي شود .
تلفات كو بيدن ناشي از علل زير است
- دانه هاي كوبيده نشده اي كه بر روي كاه بر ها حركت مي كنند
- دانه هايي ترك دار ناشي از كوبيدگي بيش از حد
- دانه هايي ترك دار ناشي از پس مانده اي اضافي
تلفات كاه بر ها يا تلفات دستگاه جدا كننده موقعي به وجود مي آيد كه سرعت كوبنده كم وفاصله بين كوبنده و ضد كوبنده زياد است و همزمان كمباين با سرعت پيشروي زيادتر از حد كار مي كند مواد زياد مانع از عبور دانه ها از سوراخ هاي كار بر ها از فرو افتادن آنها بر روي وا حد تميز كننده مي شوند .
تلفات وا حد تميز كننده
- هواي بيش از حدي كه توسط باد بزن دميده مي شود
- مواد بيش از حدي كه بر روي الك با لاييي وجود دارد
در شرايط معمول وقتي كه محصو لات دانه ريز تو سط كمباين بر داشت مي شوند عبا رت از
- اتلاف شانه برش :5/0 در صد تا 2 در
- اتلاف كوبيدن : 5/0 در صد تا 1 در صد
- اتلاف جدا كردن : 2/0 در صد تا 4/0 در صد
- اتلا ف تميز كردن : 2/0در صد تا 4/0 در صد
طرز اندازه گيري و محا سبه تلفات محصولات دانه ريز و سو يا
محا سبا ت براي تعيين تلفات در قسمتهاي مختلف مي تواند به روشهاي متفاوتي انجام شود در زير مثالي از محا سبا ت مورد نياز براي تعيين تلفات يا كمايين نمونه ذكر مي شود . يك كمباين خودرو 5 متري ،هفت رديف 760 ميلي متري سويا را برداشت مي كند قبل از شروع بر دا شت با كمباين نواري به طول 1 متر و عرض 7 رئيف را انتخاب مي كنيم اين نوار با يد دور از حاشيه مزرعه انتخاب شود كليه خوشه ها و دانه هايي را كه در داخل اي ن نوار روي زمين افتادهاند جمع آوري مي كنيم سا ير موارد باقي مانده را نيز از روي زمين بر مي داريم كمباين را چند متر قبل از رسيدن به ابتداي اين نوار تميز شده به راه مي اندازيم و با رسيدن شانه برش به ابتداي نوار توقف مي كنيم ظرفي زير عقب كمباين نصب مي كنيم تا مواد تخليه شده از عقب كمباين برداشت اين نوار تميز شده بر روي ظرف ريخته شود . مانع ريزش آنها بر روي زمين گردد به حركت خود ادامه مي دهيم تا شانه برش از تمام مساحت نوار تميز شده گذشته ،محصول را درو كند سپس كمباين را متوقف مي كنيم و اجازه مي دهيم تمام مواد داخل كمباين خارج شود پس از آن كمباين را به طرف عقب مي بريم اتلاف شانه برش شامل لوبيا هاي جديدي مي شود كه در منطقه تميز شده ريخته شده اند و نيز غلا فهايي كه هنوز به كلشها متصلند با فا صله كمي در پايين مزرعه مسا فتي به طول 10 متر به موازات خطوط كشت را براي آزمايش عملكرد خالص محصول علامت گذاري و جدا مي كنيم با عبور شانه برش از خط شروع اين ناحيه ظرفي را در زير دهانه خروجي با لا بردانه در داخل مخزن قرار مي دهيم و سپس به بر داشت محصول ادامه مي دهيم پس از عبور كمباين از خط پا ياني اين ناحيه ظرف را بر مي داريم مشا هده مي كنيم كه مواد تخليه شده از عقب كمباين در نواري به عرض 2 متر روي زمين ريخته شده اند به طول دو متر در نا حيه آزمايش تخليه دا نه هايي را كه روي زمين ريخته شده اند جمع آوري مي كنيم غلاف هاي را روي زمين ريخته شده اند جمع آاوري شده در اين مر حله نمي شود ارقام زير را به دست امده اند .
- وزن دانه ها ي جمع شده از نوار تميز شده ،20 گرم
- وزن دانه هايي ازاد جمع اوري شده از نوار تميز شده پس از عبور شانه برش ،25 گرم
- وزن دانه هاي جدا شده از غلا ف هاي به دست امده از كلشهاي باقي مانده در نا حيه تميز شده پس از عبور از شانه برش از اين ناحيه 50 گرم
- وزن دانه هايي كه در داخل مخزن جمع اوري شده اند 12 كيلو گرم
- وزن دانه هايي ازاد جمع اوري شده از ناحيه ازمايش مواد تخليه شده در سطح 2×2 متر ، 40 گرم
- وزن دانه ها ي جدا شده از غلا فهاي تخليه شده (غلا فهايي كه روي كلشها قرار گرفته اند شامل نمي شود )، 10 گرم