بیماری سیلیاک
بیماری سلیاک عبارت است از یک بیماری آلرژیک در روده کوچک، که توسط گلوتن (یک نوع پروتئین که در اغلب غلات وجود دارد) ایجاد می‌شود. در این بیماری، روده کوچک نمی‌تواند مواد مغذی را به خوبی جذب کند. اغلب موارد بیماری سلیاک، ارثی هستند. بیماری سلیاک مسری یا سرطانی نیست. این بیماری معمولاً به هنگام دوران شیرخوارگی یا اوایل کودکی (دو هفتگی تا یک سالگی) آغاز می‌شود. امکان دارد علایم هنگامی ظاهر شوند که کودک اول بار شروع به خوردن غذاهای حاوی گلوتن می‌کند. در بزرگسالان، علایم ممکن است به تدریج و در عرض چند ماه یا حتی چند سال پدیدار شوند.
علایم شایع
• کاهش وزن یا آهسته شدن روند وزن گرفتن یک شیرخوار بعد از اضافه کردن غلات به رژیم غذایی
• بی‌اشتهایی
• مدفوع شل، کم رنگ، حجیم و بدبو؛ دفع گاز زیاد
• تورم شکم
• درد شکم
• ظاهر عمومی نشاندهنده نرسیدن مواد مغذی به حد کافی
• زخم دهانی
• کم‌خونی یا کمبود ویتامین، همراه با خستگی، رنگ پریدگی، بثورات پوستی، یا درد استخوان
• قوس برداشتن مختصر پاها (پا پرانتزی) در کودکان
• خستگی مبهم، از نفس افتادن زودهنگام
• تورم پاها
علل
بیماری سلیاک یک بیماری مادرزادی است که به علت عدم تحمل به گلوتن ایجاد می‌شود. گلوتن پروتئینی است که در اغلب غلات وجود دارد.
عوامل افزایش دهنده خطر
• سابقه خانوادگی بیماری سلیاک
• حاملگی
• سایر آلرژی‌ها
پیشگیری
در حال حاضر نمی‌توان از آن پیشگیری به عمل آورد. عواقب مورد انتظار با رعایت یک رژیم سفت و سخت فاقد گلوتن، می‌توان انتظار یک زندگی طبیعی را در اغلب بیماران داشت. روند بهبود در عرض 3-2 هفته آغاز می‌شود. عوارض احتمالی در موارد نادر، حذف گلوتن از رژیم غذایی با بهبودی سریع همراه نخواهد بود.
درمان
مناسب ترین جایگزین بدون گلوتن برای گندم : ارزن
تشخیص قطعی با نمونه‌برداری مسجل می‌شود. برای این کار، نمونه بافتی کوچکی از روده کوچک برداشته می‌شود. امکان دارد سه بار نمونه‌برداری انجام شود. یک بار زمانی که گلوتن در رژیم غذایی وجود دارد، یک بار زمانی که گلوتن از رژیم غذایی حذف شده است، و دفعه سوم زمانی که دوباره گلوتن در رژیم غذایی گنجانده می‌شود. تنها انتخاب درمانی، حذف کردن گلوتن از رژیم غذایی است.
داروها
• آهن و اسیدفولیک برای کم‌خونی
• کلسیم و مکمل‌های ویتامینی در صورت کمبود
• امکان دارد داروهای کورتیزونی خوراکی برای کاهش پاسخ التهابی بدن در موارد حمله شدید بیماری تجویز شوند.
رژیم غذایی
رژیم غذایی فاقد گلوتن. حذف کامل گلوتن از رژیم غذایی دشوار است. بنابراین در مدتی که با رژیم جدید به تدریج خو می‌گیرید صبر پیشه کنید. برنامه‌ریزی رژیم غذایی با کمک متخصص تغذیه انجام می‌پذیرد.
هیچ محدودیتی برای فعالیت بدنی وجود ندارد.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
• اگر شما یا کودکتان علایم بیماری سلیاک را دارید.
• اگر علایم در عرض 3 هفته پس از آغاز رژیم فاقد گلوتن برطرف نشده باشند.
• اگر کودک دوباره وزن از دست رفته را به دست نیاورد یا رشد و نمو مناسبی مطابق انتظار نداشته باشد.
• اگر تب به علایم اضافه شود.
•
منبع
• پایگاه جامع اطلاع رسانی پزشکان ایران