مقدمه
دسترسی تعداد زیادی از مردم جهان به شبکه جهانی اینترنت و گسترش ارتباطات الکترونیک بین افراد و سازمان های مختلف از طریق دنیای مجازی بستر مناسبی برای برقراری مراودات تجاری و اقتصادی فراهم کرده است. به طوری که با گسترش فناوری اطلاعات تمامی ابعاد زندگی بشر دچار تحولی بنیادین شده و دنیای کنونی در جریان یک دگردیسی کامل قرار گرفته است.
استفاده از این فناوری موجب توسعه تجارت تسهیل ارتباطات عوامل اقتصادی فراهم کردن امکان فعالیت برای بنگاههای کوچک و متوسط کاهش هزینه ها و صرفه جویی در زمان شده است. فناوری ارتباطات و اطلاعات امکان افزایش قابلیت رقابت پذیری بنگاه ها را فراهم کرده و همچنین به ایجاد مشاغل جدید منجر شده است.
تجارت الکترونیک عمده ترین دستاورد به کارگیری فناوری ارتباطات و اطلاعات در زمینه های اقتصادی است. یکی از ضروری ترین ابزارها برای تحقق و گسترش تجارت الکترونیک، وجود سیستم بانکداری الکترونیک است که همگام با سیستم جهانی مالی و پولی، فعالیتهای مربوط به تجارت الکترونیک را تسهیل می کند.
مفهوم بانکداری الکترونیک
بانکداری الکترونیک در واقع اوج استفاده از تکنولوژی انفورماتیک درجهت حذف دو قید زمان و مکان از خدمات بانکی است. به عبارت دیگر،اگرتا دیروز ساعت کار بانکها، تعداد و محل استقرار شعب بانکها و … عوامل اصلی تسهیل گردش پول در جامعه شناخته می شدند امروز با ارائه خدمات بانکداری الکترونیک همچون بانکداری خانگی، مینی بانکها و… این عوامل کم کم به دست فراموشی سپرده شده اند.
در بانکداری الکترونیک، کلیه خدمات بانکی به صورت الکترونیک و از طریق واسطه های ایمن ارائه می شوند و نیازی به حضور فیزیکی مشتری در بانک نیست. بانکداری الکترونیک، خدماتی چون اطلاعات حساب و استعلام آن، حواله یا انتقال وجوه بین حسابها ماشین حساب وام، سپرده گذاری، تبدیل ارز و پرداخت صورت حساب (آب، برق و غیره) را به صورت فهرست بندی و زمان بندی شده در اختیار مشتری قرار می دهد.
براساس گزارش های مراکز اصلی در زمینه سیاست گذاری بانکداری کشورهای اروپایی همواره این جمله به چشم می خورد که اروپا بر سر یک دو راهی قرار گرفته است. این بانکهای اروپایی در مقایسه با بانکهای آمریکایی در ارتباط با پذیرش اینترنت از سرعت بسیار پایین تری برخوردار هستند، اما این امکان وجود دارد که طی چند سال آینده مسیر حرکت استفاده از این تکنولوژی در اروپا به مراتب از آمریکا سریع تر شود.
همچنین در این ارتباط پیش بینی های موجود بیانگر رشد استفاده از اینترنت در بانکداری از تعداد 6.6 میلیون در سال 1998 به 32 میلیون در سال 2003 میلادی است که بیانگر ادامه رشد انفجارگونه این تکنولوژی است.
رشد کاربرد فناوری اطلاعات در بانکداری الکترونیکی اروپا از 362 میلیون دلار در سال 1999 به یک میلیون دلار در سال 2004 رسیده است.
تعریف بانکداری الکترونیک
– فراهم آوردن امکان دسترسی مشتریان به خدمات بانکی با استفاده از واسطه های ایمن و بدون حضور فیزیکی
– استفاده مشتریان از اینترنت برای سازماندهی، آزمایش و یا انجام تغییرات در حسابهای بانکی خود و یا سرمایه گذاری و بانکها برای ارائه عملیات و سرویسهای بانکی.
– ارائه مستقیم خدمات و عملیات بانکی جدید و سنتی به مشتریان از طریق کانال های ارتباطی متقابل الکترونیک.
– بانکداری الکترونیک را می توان استفاده از تکنولوژی پیشرفته شبکه ها و مخابرات جهت انتقال منبع (پول) در سیستم بانکداری معرفی کرد.
جنبه های بانکداری الکترونیک
بانکداری الکترونیک شامل سیستم هایی است که مشتریان موسسات مالی را قادر می سازد تا در سه سطح اطلاع رسانی، ارتباط و تراکنش از خدمات و سرویس های بانکی استفاده کنند. نحوه استفاده آنان از این خدمات را نشان داده و به شرح زیر است:
الف – اطلاع رسانی
ب- ارتباطات
ج- تراکنش
ضرورت های اساسی بانکداری الکترونیک
هر قدر به سمت سطوح بالاتر بانکداری، یعنی بانکداری الکترونیک کامل حرکت نماییم، عملیات دستی کمتر، سیستم های کامپیوتری متمرکزتر، شبکه های قابل دسترسی گسترده تر، محدودیت زمانی و مکانی کمتر و در نهایت امنیت اطلاعات بانکی بیشتر خواهد بود. بنابراین به طور کلی گسترش برنامه های کامپیوتری تحت شبکه، نه تنها موجب کاهش هزینه های هر تراکنش گردیده بلکه به طور قابل ملاحظه ای سرعت ارایه و دریافت خدمات را نیز افزایش داده است.
تفاوت بین بانکداری الکترونیکی و بانکداری کاغذی
اختلاف بین این دو بانکداری در دو جنبه است:
دستور انتقال: برخلاف بانکداری کاغذی در بانکداری الکترونیک، این دستور الکترونیک است و در آن اسناد کاغذی استفاده نمی شود.
انتقال منابع: این مورد نیز در سیستم بانکداری جدید به صورت الکترونیکی انجام می شود.
تفاوت بین بانکداری الکترونیکی و اتوماسیون بانکی
در اتوماسیون بانکی زیرساختهای بانکداری تغییر نکرده و صرفا از کامپیوتر جهت آسان تر کردن محاسبه ها مربوط به حساب ها استفاده می شود. به این صورت که دستورهای پرداخت و یا انتقال اعتبار با توجه به اسناد کاغذی صادره انجام میگیرد، سپس اسناد مزبور وارد کامپیوتر شده و محاسبه های مربوطه انجام می گیرد.
در بانکداری الکترونیکی زیرساخت های بانکی تغییر کرده و برای انتقال منابع نیازی به صدور اسناد کاغذی نیست. بلکه از طریق دستورهای کامپیوتری مشتری این عمل انجام می گیرد.
اجزای اصلی بانکداری الکترونیک
دو مفهوم اساسی تشکیل دهنده بانکداری الکترونیک، پول الکترونیکی و انتقال الکترونیکی ست.
الف – پول الکترونیکی: بانکداری و پول الکترونیکی مفاهیمی عام و کلی هستند. وجه الکترونیکی که در نظام بانکداری الکترونیکی جابجا می شود و انتقال پیدا می کند، پول الکترونیکی نام دارد. به عبارت دیگر پول الکترونیکی عبارت است از بیت های موجود در حافظه کامپیوتر که دارای ارزشی برابر با ارزش پول نقد است. پول الکترونیکی با توجه به نحوه گردش آن در سیستم به دو نوع تقسیم می شود:
جریان پول الکترونیکی مرتبط با بانک
جریان پول الکترونیکی تهاتری
ب – انتقال الکترونیکی منابع: به طور کلی سیستم های انتقال با توجه به نحوه انتقال به دو نوع عمده سیستم های انتقال منابع الکترونیکی و سیستم های انتقال منابع بر پایه اسناد کاغذی تقسیم می شوند.
ویژگی های کلیدی پول الکترونیکی
ویژگی های اصلی پول الکترونیکی عبارتند از:
اولا: ارزش بر روی قطعه و یا وسیله الکترونیکی و به صورت الکترونیکی ذخیره می شود.
ثانیا: ارزش موجود در پول الکترونیکی به چند طریق و به صورت الکترونیکی منتقل می شود.
ثالثا: قابلیت انتقال محدود به معاملاتی است که سابقه آن ها ثبت و ضبط شده باشد.
رابعا: تعداد شرکا و طرفینی که به نحو کارکردی و موثر در معاملات پول الکترونیکی دخیل و درگیر هستند بسیار بیشتر از معملات قراردادی است.
خامسا: موانع فنی و اشتباهات انسانی می تواند اجرای معاملات را مشکل و یا غیر ممکن سازد در حالی که در معاملات مبتنی بر کاغذ چنین مشکلی با این حجم وجود ندارد.
اثرات پول الکترونیکی بر بانک ها
ابزار هایالکترونیکی نقش مهمی در توسعه تجارت الکترونیکی دارند وخدمات و محصولات بانکداری الکترونیک، از جمله پول الکترونیکی، می توانند فرصتهای مهم و جدیدی را برای بانک ها فراهم کنند. همچنین به بانکها این امکان را می دهند که بازار خود را از نقش های سنتی سپرده گذاری و اعطای اعتبار فراتر برده و توسعه ببخشند. هزینه های عملیاتی بانکها را کاهش دهند.
بانکداری الکترونیک به مصرف کنندگان قدرت انتخاب های بیشتری می دهد. مصرف کنندگان و تجار قادر هستند تا موثر بودن و تاثیرگذاری و بهره بردن از راحتی و آسایش بیشتر برای بانکهای سنتی به وجود آورده است. معاملات پول الکترونیک همچنین چالش های جدید پی را برای بانک های سنتی به وجود آورده است. ارزانتر از سایر معاملات هستند و این مسئله می تواند به عنوان مزیتی رقابتی مطرح شود.
انواع بانکداری الکترونیک
به طور کلی می توان بانکداری الکترونیک را به انواع ذیل تقسیم بندی نمود:
الف – بانکداری خانگی: مشتریان بانک ها از طریق کامپیوترهای شخصی می توانند به اطلاعات کامپیوتر مرکزی بانکها در اینترنت و یا اینترانت دسترسی پیدا کرده و آنگاه عملیات بانکی خود را انجام دهند.
ب- بانکداری از راه دور: شتاب در رشد بانکداری از راه دور، از سال 1980 به بعد، با استفاده از تلفن همراه در دنیا آغاز شد.
ج – بانکداری اینترنتی: بانکداری اینترنتی را می توان به معنی انجام کلیه عملیات بانکی از طریق وب سایت ایجاد شده توسط بانک در اینترنت دانست.
د- تلفن بانک: در حال حاضر بانک ها با نصب بردهای الکترونیکی تلفن بانک بر روی رایانه های مرکزی شبکه های داخلی و شبکه های متمرکز، امکان پاسخگویی خودکار به مشتریان را فراهم کرده اند.
خدمات بانکداری الکترونیک
انواع خدمات اصلی بانکداری الکترونیک عبارتند از:
الف- دستگاه خودپرداز که شامل:
دریافت پول
دریافت مانده حساب
ارائه خدمات در زمینه انواع سپرده
دستور پرداخت به حساب سایر سازمان ها و ارگان ها (حواله) و دریافت صورت حسابها
ب- انتقال منابع الکترونیکی از نقطه فروش
مهمترین مزایای انتقال منابع الکترونیکی از نقطه فروش شامل موارد ذیل می باشد:
1- مشتریان با استفاده از این کارت با آسودگی و با سرعت خریدشان را انجام می دهند و نیاز به حمل پول ندارند.
2- فروشنده می تواند خدمات خود به مشتریان را از این طریق گسترش دهد و مشکلات موجود همچون حمل پول و سرقت در ارتباط با وجوه نقد نیز کاهش می یابد.
3- بانک علاوه بر پاسخگویی به درخواست مشتریان متعاقبا موجب افزایش حجم سپرده های خود نیز می شود.
ج – خدمات از راه دور
به طور کلی می توان سه نوع مهم خدمات از راه دور را نام برد که عبارتند از:
نوع اول از فناوری سیستم های پاسخگوی خودکار که در آن مشتریان از تلفن مجهز به سیستم تن استفاده می کنند و با وارد نمودن اعدادی، خدماتی به آنان ارائه می شود.
نوع دوم از خدمات از راه دور به این صورت می باشد که از یک اپراتور و نه از سیستم های پاسخگوی الکترونیکی جهت پاسخگویی استفاده می شود.
نوع سوم خدمات بانکداری از راه دور بر پایه کامپیوترهای شخصی می باشد.
کانال های بانکداری الکترونیک
برای ارائه خدمات بانکداری الکترونیک کانال های متعددی وجود دارد که کامپیوترهای شخصی، کمک پردازنده های شخصی، کیوسک ها، شبکه های مدیریت یافته، تلفن ثابت و همراه و ماشین های خودپرداز از مهمترین آنان هستند.
روش های پرداخت الکترونیکی
روشهای مختلفی جهت پرداخت الکترونیکی وجود دارد که به طرق مختلف عمل می کنند و می توانند با کانال های مختلف ارائه خدمات بانکی کار کنند.
– روش های اعتباری پرداخت الکترونیکی
– حساب های دارای رمز عبور و شناسه کاربری
– کارت های غیر قابل شارژ
– کارت های اعتباری
– کارت های هوشمند
– پایانه های بانکی خودکار
– سیستم های الکترونیکی انتقال سرمایه:
1- سیستم های
2- سیستم های
امنیت بانکداری الکترونیکی
زیرسیستم امنیت یکی از اساسی ترین بخش های یک سیستم الکترونیکی است. نه تنها سیستم های الکترونیکی بلکه هیچ سیستم کامپیوتری بدون امنیت قادر به ادامه حیات نبوده و محکوم به فنا خواهد بود.
زیرسیستم امنیتی دارای وظایف فراوانی است که به طور اختصار این وظایف مورد بررسی قرار می گیرند. این سیستم باید بتواند تمامیت داده ها را تضمین کند یعنی آنچه داده ها به هر صورت تخریب شوند، باید مشکلات مربوطه را رسیدگی کند. دسترسی کاربران به منابع مختلف سیستم باید کنترل شود که در این راستا می توان از فایل های ثبت نیز سود جست.
هویت سنجی
مبحث بسیار مهمی در این سیستم امنیتی است و هدف آن حصول اطمینان از این امر است که شخصی که عملی را می خواهد در سیستم انجام دهد دقیقا همان شخص مورد نظر باشد نه شخص دیگری که هویت او را جعل کرده است. ساده ترین راه انجام این کار استفاده از رمز عبور و شناسه یکتا تخصیص داده می شود.
امضا الکترونیکی
امضای الکترونیکی نیز یکی از ملزومات اساسی در این نوع سیستم های الکترونیکی است. اساسا آنچه که در این مورد احتیاج است آن است که یک پیام (مجموعه ای از اطلاعات) را بتوان از یک مبدا به مقصدی فرستاده به طوری که شرایط زیر برقرار باشد:
– گیرنده بتواند هویت فرستنده اطلاعات را تصدیق کند.
– فرستنده نتواند محتوی اطلاعاتی را که ارسال کرده انکار کند.
– گیرنده نتواند اطلاعاتی جعلی درست کرده وآن را به عنوان اطلاعات اصلی دریافتی ارائه کند.
تکنولوژی مبادله مالی بازار
بانکداری الکترونیک به معنای یک پارچه سازی بهینه کلیه فعالیت های یک بانک از طریق به کارگیری تکنولوژی نوین اطلاعات، مبتنی بر فرایندهای بانکی منطبق بر ساختار سازمان بانک ها است که امکان ارائه کلیه خدمات مورد نیاز مشتریان را فراهم می کند.
تعریف جامع جمله قبل منجر به پیدایش تکنولوژی های نوینی نظیر (مبادله مالی بازار) شده که بستری جامع جهت تبادل اطلاعات مالی و درخواست های مشتریان را فراهم آورده است. تکنولوژی مبادله مالی باز نتیجه فعالیت مشترک برخی از بزرگ ترین کمپانی های جهانی در زمینه تکنولوژی های مرتبط با سیستم های مالی است.
در ایجاد این تکنولوژی اصول طراحی جامعی در نظر گرفته شده است که به طور مختصر به شرح آنها خواهیم پرداخت.
الف) حمایت فعالیت های اعتباری با طیف گسترده: تکنولوژی مبادله مالی باز امکان استفاده از فعالیت های اعتباری گسترده زیر را فراهم می سازند:
– دریافت صورت حسابهای بانکی
– دریافت صورت حساب های اعتباری
– انتقال وجوه شامل انتقال های مکرر
– پرداخت های مشتریان حقیقی
– پرداخت های تجاری شرکت های حقوقی
– دریافت و صورت حساب شامل اطلاعات تاریخی فعالیت ها موجودی و تراز.
Mutual Fundsbrokerage
– ارسال صورت حساب و پرداخت ها
ب) ارتباط موسسه های مالی عام: تکنولوژی مبادله مالی باز امکان برقراری ارتباط با (مراکز مالی عام) زیر را میسر می کنند:
– بانک ها
– بنگاه های معامله های اوراق بهادار
– مراکز تجاری
– پردازش گرها
– مشاوران مالی اعتباری
– آژانس های دولتی
ت) برنامه های کاربردی ارتباط متنوع با مشتریان: تکنولوژی مبادله مالی باز امکان استفاده از برنامه های منطبق بر وب و کلیه نرم افزارهای مختلف را برای مشتریان امکان پذیر می سازد.
ث) گسترش پذیری: تکنولوژی مبادله مالی باز طراحی شده، قابلیت سریع و آسان اضافه کردن سرویس های جدید را دارد.
ج) باز بودن: این خصوصیت به طور عمومی در دسترس است.
ح) حمایت چند کاربر: تکنولوژی مبادله مالی باز به کاربر امکان استفاده از کاربردهای چندگانه سرویس گیرنده برای دسترسی به اطلاعات واحد در یک موسسه مالی را ممکن می سازد.
خ) مقاوم بودن: تکنولوژی مبادله مالی باز برای انجام معاملات و مخابره اطلاعات مهم مالی استفاده شده است.
د) امنیت: تکنولوژی مبادله مالی باز قالبی را برای ایجاد امنیت بلادرنگ سرویس های مالی فراهم می کند.
ذ) ارتباط محاوره ای و دسته ای: در تکنولوژی مبادله مالی باز طراحی پیام های درخواست و پاسخ به منظور استفاده در ارتباطات محاوره ای یا دسته ای فراهم است.
ر) رعایت اصول بین المللی: تکنولوژی مبادله مالی باز برای فراهم کردن سرویس های مالی در سراسر جهان طراحی شده است.
ز) عدم وابستگی به سخت افزار و نرم افزار خاص: تکنولوژی مبادله مالی باز می تواند در گستره وسیعی از وسایل سرویس گیرنده از قبیل آنهایی که روی ویندوز 301، ویندوز 95، اجرا می شوند پیاده سازی شود.
س) عدم وابستگی به پروتکل های ارتباطی: تکنولوژی مبادله مالی باز از پروتکل های مخابراتی که برای انتقال پیام ها بین کامپیوترهای سرویس دهنده و سرویس گیرنده استفاده می شود، مستقل است.
بررسی تجربیات بانکداری الکترونیک در چند کشور جهان
الف) بانکداری الکترونیک در روسیه
– سیستم های پرداخت بین بانکی
– سیستم های پرداخت بانک – مشتری
– انتقالات کابلی
– سپرده های مستقیم
– سیستم های بانکداری بهنگام
نقاط قوت:
– برقراری ارتباط با شعب به وسیله شبکه های بهم پیوسته و سیستم های مبتنی بر شبکه
– تمرکز فعالیت در سطح شعب و توسعه سیستم های پرداخت الکترونیکی برای تبادلات بین شرکتها و همچنین بین شرکت ها و مشتریان.
– تلاش جهت فائق آمدن بر موانع و چالش های موجود در بانکداری ملی
– ایجاد جذابیت در خدمات بانکداری
– تشویق رقابت
– ایجاد پویایی و بهبود وضع اقتصادی کشور
– بهبود کارایی در عملیات بانکداری
– مشتری مداری
نقاط ضعف:
– محافظه کاری در بکارگیری بانکداری الکترونیک
– عدم آشنایی کافی مشتریان با بانکداری الکترونیک
– عدم اطمینان کم مشتری به سیستم بانکداری الکترونیک به ویژه پس از وقوع بحران های مالی
– ضعف مقررات مربوط به رقابت خارجی
– غیر قابل پیش بینی بودن حوادث مربوط به بازار ارز
– عدم ترویج و ارتقای سطح بکارگیری اینترنت از سوی دولت
ب) بانکداری الکترونیک در هند
هند در مرحله نخست رشد و توسعه بانکداری الکترونیک می باشد. رقابت و تحولات تکنولوژی شکل بانکداری در هند را تغییر داده است. تغییرات ایجاد شده رقابت را بر صنعت بانکداری تحمیل کرده است. بانک رزروهند یک گروه کاری را به منظور آزمایش جنبه های متفاوت بانکداری الکترونیک ایجاد کرده است که این گروه بر سه حوزه از بانکداری الکترونیک مباحث امنیتی و تکنولوژیکی، مباحث قانونی و مباحث نظارتی و حقوقی متمرکز شده است.
از 13 مارس 2002 ،آی.سی.سی.،به عنوان اولین بانک جهانی هند ظاهر شد. بانک های آی.سی.سی، شبکه خود را گسترش داده و در حال حاضر دارای 409 شعبه و 1066 خودپرداز در 240 موقعیت می باشند. بانک آی.سی.سی خیلی سریع درک کرد که بانکداری الکترونیک بانک را از یک وسیله تحویل ، به یک وسیله تولید کننده و توزیع کننده محصولات و خدمات متنوع تبدیل کرده است. آی.سی.سی اکنون در حال حرکت به سمت ادغام مجازی می باشد. این عمل نه تنها هزینه ها را کاهش می دهد بلکه حجم خدمات به مشتریان را افزایش داده وبهبود می بخشد.
ج) بانکداری الکترونیک در استونی
طبق گزارش امور در سال 2002 دلایل استفاده افراد از اینترنت در طول یک هفته به ترتیب اولویت عبارت بودند از:
– فرستادن و خواندن پست الکترونیکی
– جستجو اطلاعات خاص از پایگاه های داده ها و وب سایت های مختلف
– استفاده ابز موتورهای جستجو
– استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک
فاکتورهای اصلی موفقیت تاثیر گذار در ایجاد و توسعه بانکداری الکترونیک در استونی عبارتند از:
– قوانین
– حکومت
جنبه های مدیریتی
– دسترسی به طیف وسیعی از خدمات الکترونیکی
د) بانکداری الکترونیک در هنگ کنگ
به طور کلی مهمترین ویژیگی های بانکداری الکترونیک در هنگ کنگ شامل موارد ذیل است:
– رقابت فزاینده بین بانکها
– توسعه فزاینده از تکنولوژی اینترنت
– تبدیل اقتصاد هنگ کنک به یک اقتصاد مبتنی بر فناوری اطلاعات
– توسعه بانکداری الکترونیک به عنوان یک وسیله تولید کننده درآمد و نه صرفا به عنوان یک وسیله برای صرفه جویی در هزینه.
مروری اجمالی بر به کارگیری فناوری اطلاعات در سیستم بانکداری جمهوری اسلامی ایران
برای توسعه تجارت الکترونیک در کشور، ورود به بازارهای جهانی و عضویت در سازمانهایی نظیر سازمان تجارت جهانی، داشتن نظام بانکی کارآمد از الزامات اساسی به شمار می آید.
بانکداری الکترونیک در ایران با سیستم های مکانیزه بانکی که تعاملات درونی سیستمی را ساماندهی می کرد، آغاز گردید.
دستگاههای خودپرداز از فناوری دیگری بود که در بانکداری ایران به کار گرفته شد. امروزه تقریبا کلیه بانک ها از این سیستم ها در رائه خدمات به مشتریان به صورت شبانه روزی استفاده می کنند. همچنین استفاده از دورنگار جهت انتقال اسناد مالی و تسریع در ارائه خدمات به مشتریان به صورت شبانه روزی استفاده می کنند. همچنین استفاده از دورنگار جهت انتقال اسناد مالی و تسریع در ارائه خدمات به مشتریان در زمینه های وصول چک، نقل و انتقالات، مشتریان و نیز ارتباط بین شعب مورد بهره برداری قرار گرفته است. شبکه های کوچک (محلی)، شبکه های متوسط (شهری) و شبکه های بزرگ (گسترده) هم توانسته اند در ارتباط درون شعب و نیز بین شعب و بخش های مختلف بانک موثر واقع شده و ارتباطات را کاراتر و سریع تر برقرار نمایند.
ایجاد و توسعه بانکداری الکترونیک مستلزم برخورداری از برخی زیرساخت های مناسب اقتصادی و اجتماعی است. شبکه های ارتباطی و مخابراتی مناسب، امنیت تبادل اطلاعات، زیرساختهای حقوقی و قانونی مناسب، آمادگی فرهنگی جامعه و بنگاه های اقتصادی برای پذیرش و استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک مهمترین زیرساخت ها هستند.
بانکداری الکترونیکی در بانک کشاورزی
آشنایی با سیستم مهر: سیستم مدیریت هوشمند رایانه ای
مهر کارت: دارای ویژگی های زیر است:
1- مهر کارت به عنوان کارت برداشت (کارت مغناطیسی)
2- مهر کارت به عنوان کیف پول الکترونیکی (کارت هوشمند)
سایر خدمات بانک را می توان به شکل زیر خلاصه کرد:
– سیستم پیام بانک
– سیستم خدمات اطلاع رسانی
– سیستم اطلاع رسانی شعب
– سیستم ارزگویا
– سیستم ارتباط با مدیران (پست صوت)
– تلفن بانک با امکان دریافت آخرین مانده و گردش انواع حساب های جاری، پس انداز و سپرده های کوتاه مدت و بلند مدت از طریق تلفن های دارای سیستم تون.
نتیجه گیری:
توسعه دسترسی به شبکه گسترده جهانی (اینترنت) انقلابی را در زمینه ارتباطات (یک به یک) و (یک به چند) در همه نقاط دنیا ایجاد کرده است. دسترسی تعداد زیادی از مردم به شبکه جهانی اینترنت و گسترش ارتباطات الکترونیک بین افراد و سازمان های مختلف از طریق دنیای مجازی، بستر مناسب برای برقراری مراودات تجاری و اقتصادی فراهم کرده است که تجارت و بانکداری الکترونیک را می توان از تبعات و گسترش نفوذ آن دانست.
بانکداری الکترونیکی دارای انواع گوناگون بوده و می تواند به طرق مختلف و به صورت اینترنتی، تلفنی، سیار، فاکس، ماشین های پاسخگوی خودکار و تلویزیون دیجیتالی انجام شود.
در این میان پیاده سازی بانکداری الکترونیک در هر کشور، نیاز به زیرساخت های گوناگونی دارد. شناخت این زیر ساختها به همراه شناخت تاثیرات و چالش های آن ها در هنگام ایجاد بانکداری الکترونیک، راهنمای مناسبی برای بانک ها در دستیابی به موفقیت خواهد بود.