جعبه دنده داراي پمپ روغن جهت فشار هيدروليكي براي توليد قدرت است.
حالت خلاصي – هيچ عضوي قفل نشده است.
پقل سرعت – دنده رينگي ثابت نگه داشته شده است.
شافت دنده خورشيدي – را توسط يك سري صفحه كلاج ثابت مي توان نگه داشت. (در بعضي طرح ها توسط ترمز نواري اين كار انجام مي شود) وقتي شافت حاصل دنده مركزي مي چرخد، دنده هاي هرز گرد را به گردش در مي آورد و اين دنده ها نيز دنده رينگي را به حركت در مي آورند. يكي ديگر از راه هاي چرخاندن دنده هاي هرزگرد، چرخاندن شافتي است كه دنده رينگي روي آن نصب شده است.
يك ديگر از راه هاي چرخاندن دنده هاي به گردش در آوردن شافت قفسه هرزگردها مي باشد.
سه عدد چرخ دنده هرزگرد، حركت و قدرت را از دنده رينگي به چرخ دنده خورشيدي منتقل مي كنند.
مزايا – جمع و جور بودن دستگاه دنده خورشيدي – متحدالمحور بودن سازش زياد براي انتقال گشتاور و سرعت – بار متعادل روي دنده ها حركت انتقالي – دنده رينگي ثابت نگه داشته مي شود. قدرت به شافت دنده خورشيدي وارد شده و دنده خورشيدي هرزگردها را مي چرخاند. در اينصورت دنده هاي هرزگرد مجبور مي شوند به دور دنده خورشيدي بچرخند.
با حركت دنده هاي هرزگرد، قفسه هرزگردها نيز جهت حركت دنده خورشيدي به گردش در مر آيند و در اين حالت سرعن شافت قفسه هرزگردها از سرعت شافت دنده خورشيدي كم تر خواهد بود.
(شافت قفسه، شافت ورودي، شافت خورشيدي) – شافت خروجي
دستگاه دنده خورشيدي – يك دنده مركزي كه به يك شافت متصل شده تعداد چرخ دنده هرزگرد يا سياره كه بر روي پين هائي در داخل قفسه هرزگردها سوار شده و خود قفسه نيز روي يك شافت محكم شده و همچنين يك چرخ دنده داخلي كه نيز روي شافت مي چرخد. در اين طرح سه جزء دنده و سه شافت وجود دارد.
چرخ دنده داخلي (رينگي) را مي توان بوسيله تسمه روي آن ترمز كرد يا ثابت نگه داشت.
در اتومبيل هاي ؟ با پدال پا براي بكار انداختن تسمه مورد استفاده قرار مي گيرد.
گاورنر – كنترل فشار روغن كه به انتهاي سوپاپ تعويض مي رسد وقتي فشار روغن بالا رود با بكار افتادن اين سوپاپ (تعويض) عمل تعويض دنده صورت مي گيرد.
عمل تعويض از دندة ؟ به دنده مستقيم بايد در زمان معيني نسبت به سرعت وسيله نقليه انجام شود تا اينكه سرعت موتور خيلي زياد نشود. (گاورنر گريز از مركز يا وزنه اي) اين گاورنر به اين ترتيب سرعت گردش آن يا سرعت اتومبيل نسبت مستقيم دارد.
| نسبت دنده | باند درگير | كلاچ درگير | وضعيت سلكتور | دنده |
| 0 | – | – | N | خلاص |
| 1: 4/2 | عقب | جلو | D1 or L | يك |
| 1: 47/1 | جلو | جلو | D1 or D2 | يك |
| 1 : 1 | – | جلو و عقب | D1 or D2 | سه |
| 1 : 2 | عقب | عقب | R | عقب |
تورك كنودتور يا مبدل گشتاور – علاوه بر انتقال گشتاور مقدار آنرا نيز افزايش مي دهد. و تفاوت آن با كوپلنيگ ساده روغني عضو سومي بنام استاتور است.
دنده معكوش – در اينجا قفسه هرزگرها ثابت نگه داشته مي شود (اين عمل بوسيله صفحه هاي كلاچ انجام مي شود)
شافت ورودي كه همان شافت دنده خورشيدي بوده وقتي اين شافت بچرخد، دنده هاي هرزگرد نيز حول محور خود به گردش در مي آيند. و اين حركت موجب چرخيدن در رينگي حول محور خود مي شود. دنده خورشيدي به سمت راست (خلاف عقربه هاي ساعت) مي چرخد و دنده هاي هرزگرد به سمت چپ (خلاف عقربه اي ساعت) به گردش در خواهد آمد.
وقتي يك چرخ دنده مستقيم (هرزگرد)از داخل با دنده هاي رينگي درگير شود و آنرا با خود به چرخاند جهت گردش دنده رينگي و هرزگرد يكي خواهد بود. وقتي دنده خورشيدي دنده هاي هرزگرد را به چرخاند. جهت گردش هرزگردها عكس جهت گردش دنده خورشيدي خواهد بود.
پمپ روغن و رگولاتور فشار – پمپ روغن جلو توسط موتور به حركت در مي آيد تا فشار لازم را براي كنترل هاي اتوماتيك فراهم نمايد. براي حركت اتومبيل بوسيله موتور لازم است يك پمپ روغن ديگر وجود داشته باشد. كه با شافت خروجي جعيه دنده كه در اكسل عقب قرار گرفته به گردش در آيد. حداكثر فشار توسط يك سوپاپ اطمينان يا سوپاپ كنترل فشار ثابت نگه داشته مي شود. و روغن اضافي به داخل ظرف بر مي گردد و …
سوپاپ كنترل – كنترل دستي بوسيله اهرم كنترل تعويض دنده فرمان كار مي كند و بوسيله آن فشار روغن از كنترل هاي اتوماتيك قطع مي شود.
سوپاپ تعويض – براي تعويض از دنده پائين به دنده مستقيم در جعبه دنده ضروري است – بوسيله فشار روغن گاورنر فنر جمع شده و سوپاپ بالا مي شود.
سوپاپ رگولاتور فشار – Pressure regutator vglve
پمپ بوسيله تورك كنورتور و قلايويل بگردش در مي آيد. و دو قلايويل دائماً در حال تغيير است هر وقت سرعت كم فشار پمپ نيز كم است و برعكس اين اختلاف فشار براي مدار پمپ هيدروليكي مطلوب نيست وظيفة سوپاپ رگولاتور فشار اين است كه فشار پمپ را در سرعت هاي مختلف موتور تقريباً ثابت نگه مي دارد و سپس وارد مدار مي كند.
سوپاپ تعديل خلاصي Vgccum Modul tor Assemblg
شامل يك فانوس فلزي، يك ديافراگم و دو فنر مي باشد. كار آن تعديل فشار بر حسب دورهاي مختلف موتور و همچنين اختلاف فشار جو در ارتفاعات مختلف جغرافيائي است. كه روغن فقط از يك مجرا وارد اين مجموعه مي شود و از شش مجراي ديگر قادر است خارج شود.
پمپ – پمپ هاي مورد استفاده در گير بكس هاي اتوماتيك از نوع پره اي و يا آسيابي و چرخ دنده اي هلالي مي باشند.
در بعضي گيربكس ها يك پمپ در جلو و يكي در عقب استفاده مي شود پمپ جلو نيروي محركه اش را از موتور مي گيرد.
محور تورك كنورتور به صورت شافت تو خالي با شيار هزار خاري و با زبانه هاي به صورت نر و ماده در گير شده و مي چرخد. پمپ عقب نيروي محركه اش را از شافت خروجي كسب مي كند. يعني بايد اتومبيل حركت كند تاپمپ عقب بكار افتد. هر دو پمپ داراي صافي و نيز داراي رگولاتور (تنظيم كننده) هستند. هر دو پمپ بوسيله سوپاپ تطبيق دهنده مهم مرتبط مي شوند تا زمانيكه يكي از پمپ ها فشار مينيمم را توليد نكند پمپ ديگر وارد مدار نمي شود يكي از محا سن پمپ عقب ايجاد فشار روغن هنگام بگسل كردن است در مواقعه اي كه موتور كار نمي كند.
پمپ پره اي – 1) شامل سوپاپ تنظيم فشار (رگولاتور) جهت افزايش فشار و كاهش فشار براي مدار پمپ 2) سوپاپ تغذيه تورك كنورتور 3) لغزنده (اسلايد) 4) روتور 5) لوله هاي خنك كننده 6) پره 7) حلقه پره 8) فنر كنترل اسلايد 9) ورودي و خروج روغن. P= 95 ??
پمپ چرخ دنده اي هلالي – چرخ دنده كوچكتر كه روتور پمپ است بوسيله تورك كنورتور به گردش در مي آيد و حركت به چرخ دنده بزرگتر كه از داخل دنده شده است منتقل مي گردد. دو چرخ دنده از يك طرف با هم درگير و از طرف ديگر با هم فاصله دارند كه در اين فاصله قطعه ثابت هلال شكل وجود دارد.
در يك طرف هلال محفظه مكش و در طرف ديگر آن ايجاد فشار مي گردد.
1- مزاياي جعبه دنده اتوماتيك را نسبت به جعبه دنده معمولي بنويسيد؟
2- از كدام قسمت جعبه دنده گاونر اثر سرعت اتومبيل را منعكس مي كند؟
3- طرز كار سوپاپ تعويض دنده را شرح دهيد؟
4- فرق بين وظيفة كوپاينگ هيدروليكي و مبدل گشتاور هيدروليكي چيست؟
5- نسبت سرعت در كار ايي كوپلينگ با مبدل را شرح دهيد؟
6- اثر جريان گرابي در روغن هيدروليكي و افزايش نسبت سرعت چيست؟
7- چرا استاتور روي يك كلاچ يك طرفه نصب گرديده است؟
8- هنگامي كه سرعت توربين به سرعت پمپ نزديك مي شود، در خروجي مبدل گشتاور چه اتفاقي مي افتد؟
9- با توجه به قانون نيوتن در درس فيزيك براي هر عمل يك عكس العمل مساوي و در جهت مخالف وجود دارد توضيح دهيد كه چرا مبدل گشتاور هيدروليكي مي تواند گشتاور را افزايش دهد؟
در صورتيكه كوپلينگ هيدروليكي نمي تواند گشتاور را افزايش دهد؟
10- اصطلاحات زير را تعريف كنيد؟
1- نسبت دنده 2- كاهش دنده 3- اوردرايو
4- حركت مستقيم 5- آزادگري يا خلاص 6- عضو عكس العملي
11- دو نوع نسبت كاهش دنده ممكن را در يك مجموعه خورشيدي تعريف كنيد. و بيشترين نسبت كاهش كدام حالت مي باشد؟
12- اگر نسبت دنده 1 : 3 = IG باشد و گشتاور ورودي 180 ft .lh و دور ورودي m = 2700 u/min محاسبه كنيد گشتاور خروجي را بر حسب دور در دقيقه؟
13- كلاچ هيدروليكي يا (مبدل گشتاور) چه خصوصياتي را دارا مي باشد؟
1- در دور آرام اجازه مي دهد تا موتور بچرخد در حاليكه اتومبيل هنوز ايستاده است (كلاچ خودكار). 2- با ايجاد گشتاور زياد بر اثر كم شدن دور توربين باعث مي شود گشتاور محور محرك را افزايش دهد. (تنظيم گشتاور خروجي). 3- نوسانات را مستهلك و مانند يك كمك فنر عمل مي كند و عمل تعويض دنده به آرامي صورت مي گيرد.
14- نيروي عكس العمل پره هاي C توربين نسبت به روغن = گشتاور و استاتور B + گشتاور پمپA .
B = C – A گشتاور استاتور A = C – B گشتاور پمپ
زير بار – توربين ساكن و پمپ در حال گردش است
گشتاور زياد – توربين ثابت و موتور در وضعيت تمام گاز پمپ را مي چرخاند.
15- سيستم كنترل گاورنر را شرح دهيد؟ اين سيستم تغييرات سرعت اتومبيل را از دور خروجي گيربكس گرفته و مانند كنترل دريچه گاز اثر تغييرات فشار روغن را به سوپاپ كنترل روغن مي فرستد و اين سيستم مجهز به سوپاپ هاي تنظيم فشار با وزنه هاي گريز از مركز است.
سيستم كنترل گارونر – به بدنه سوپاپ مانند كنترل دريچه گاز؟؟؟؟؟
كنترل هيدروليكي شامل كنترل دستي ، كنترل دريچه گاز و كنترل گاورنر است.
سيستم كنترل هيدروليكي شامل يك پمپ هيدروليك جلو و سوپاپ تعديل فشار – جهت راه اندازي كلاچ و باند ترمز و ارسال روغن مورد نياز به مبدل گشتاور
وضعيت حركت مستقيم D – ارتباط مبدل گشتاور و دنده يك بر قرار مي شود با گاز دادن و زياد شدن دور موتور كلاچ دنده مستقيم درگير و مجموعه دنده هاي خورشيدي ثابت و قفل مي شوند و نسبت 1 : 1
اصول كار تعويض دنده خودكار
- بسته نگه داشتن سوپاپ تعويض دنده است.
- باز نمودن سوپاپ تعويض است
(سوپاپ تعويض)
هر يك از اجزاء تشكيل دهنده را عنصر مي گويند.
كوپلنيگ هيدروليكي – بدون اينكه قادر باشد گشتاور را تغيير دهد قدرت را منتقل مي كند و داراي راندمان ماكزيمم 1 : 1 است.
حركت دوراني يا انتقالي – در مسير حركت پمپ
حركت گردابي يا پيچشي يا وضعي – بين عضوء ها باعث نيروي گريز از مركز مي گردد.
(حركت يك سطل آب در يك ميدان)؟؟؟؟
در نقطة كوپلينگ چند برابر شدن گشتاور تأثير ندارد
پمپ و توربين مانند يك كوپلينگ هيدروليكي عمل مي كنند.
جريان معكوس شدن مايع به پشت پمپ مخالف حركت دوراني پمپ عمل نموده و به موتور فشار وارد مي كند (موتور ترمز مي كند)
انعكاس كننده يا استاتور و يك عضوء عكس العملي وظيفه اش كمك كردن به كار پمپ است.
كلاچ يك طرفه از حركت دوراني استاتور در خلاف جهت حركت عقربه هاي ساعت جلوگيري مي كند.
هيچ افزايش گشتاوري وجود ندارد – سرعت 9/0 = سرعت توربين
گردش دوراني بر جريان روغن تسلط يافته و مبدل را وارد مرحله كوپلينگ مي نمايد.
گشتاور ماكزيمم – توربين ثابت و موتور در حالت تمام بار پمپ را مي گرداند
كلاچ يك طرفه آزاد و استاتور آزاد گردي پيدا مي كند.
قانون نيوتن A = C – B توربين (عكس العمل)A + B = C
صفات اختصاصي مبدل گشتاور:
- در دور آرام مانند يك كلاچ خودكار عمل كرده و اجازه مي دهد موتور بچرخد.
2- گشتاور خروجي را تنظيم و مانند يك كوپلينگ هيدروليكي عمل مي كند.
3- نوسانات را مانند كمك فنر مستهلك مي نمايد.
مزاياي كنترل الكترونيكي در جعبه دنده هاي اتوماتيك
- برنامه دادن به حافظه كامپيوتر براي تعويض دنده مناسب
- تعويض كردن دنده بدون ضربه – ؟؟ لحظه اي موتور روي سيستم جرقه
- انعطاف پذيري خوب سيستم انتقال قدرت با تغيير بار موتور
- ساده تر شدن مدارات كنترل هيدروليكي
ميزان حجم روغن در جعبه اتوماتيك:
T.300 Tempest و پاور گلايد 2 lit روغن S حالت اسپورت يا سرعت
T.350 ، T.400 ،3lit روغن E حالت عادي
Lit T.425 4 روغن ؟ براي زمستان و يخ بندان
سطح روغن روي علامت ?? رنگ قرمز براي حالت زير بار
رنگ سبز براي شتاب گيري
براي تنظيم كردن باند جلو احتياج به باز كردن تشتك روغن است./
- روغن از نظر رنگ ، سطح و ذرات آلودگي كننده
- روغن از نظر سوختگي بوكشيدن
- تخليه روغن مبدل گشتاور در فاصله 24 ماه
- بازديد از تشتك روغن و تخليه روغن آن
- باز كردن فيلتر روغن
- تنظيم باند و نصب فيلتر جديد روغن
- و اثر جديد براي تشتك روغن
- درآوردن رينگ هاي كهنه و نصب فيلتر روغن با ؟ رينگهاي جديد
محل هاي نشتي روغن:
1- واشر تشتك روغن 3- لوله هاي خنك روغن و اتصالات آن
2- كاسه نمد پمپ جلو 4- كاسه نمد عقب
5- اتصال لوله فول روغن 6- اتصال سيم سرعت سنج
7- كاسه نمد اهرم سوپاپ دستي 8- كاسه نمد محور دريچه گاز و در پوش سرورها
ابزار نصب بوش
تعويض كاسه نمد جلو – با قلم و چكش – ابزار در آوردن پمپ جلو – نصب نمودن و اثر جديد پمپ جلو –
قبل از نصب پمپ اُرينگ جديد را با روغن آغشته نمائيد.
طريقه نصب پمپ با استفاده از پين هاي راهنما سفت كردن پيچ هاي پمپ با استفاده از تورك متر
با سوراخ شدن ديافراگم مدولاتور، روغن جعبه دنده توسط مكش موتور به داخل مانيفولد كشيده شده و در داخل سيلندرها خواهد سوخت و از روي رنگ دود خروجي اگزوز مي توان به حالت روغن سوزي پي برد. راي اصلاح كار لوله خلاء موتور را از مدولاتور جدا كنيد و اثرات روغن را در لوله ملاحظه كنيد. سپس تست خلاء نمائيد.
- آزاد كردن كاسه نمد جلو
- كنترل لقي شافت محرك ورودي بوسيله و اثر كف گرد جانبي
- باز كردن تشتك روغن و مجموعه بدنة سوپاپ
- باز كردن هوزينگ عقب
- بيرون آوردن گاورنر و نگه دارنه آن – خارهاي قفل كننده
- خارج كردن آلومولاتور
- باند و كلاچ جلو
- شافت ورودي و كلاچ عقب
- مجموعه دنده هاي خورشيدي
- درام دنده يك و عقب باند عقب غلطك هاي كلاچ يك طرفه
- سرورهاي دنده دو و يك و عقب
- شتشو با برس و قلم مو و باد كمتر كمتر پور جهت خشك كردن
- باز ديد بوش نگه دارنده محفظه كاسه كلاچ
- باز ديد سوپاپ يك طرفه ساچمه اي كاسه كلاچ، بر اثر گير كردن سوپاپ عمل ديسك كلاچ مختل مي شود.
- بررسي فنرهاي برگشت دهنده پيستون كلاچ
- بازديد سوراخ و مسير حركت پيستون كلاچ
- صفحه فشار دهنده و صفحات فلزي كلاچ را باز ديد كنند.
- صفحات كلاچ از نظر خوردگي و فرسودگي
- رنگ تيره صفحات دليل تعويض نمي باشد.
- صفحات كلاچ را با هر نوع محلولي شتشو ندهيد.