مالچ به هر گونه ماده طبيعي يا مصنوعي گفته ميشود که سطح خاک را در باغ و فضاي باز و سبز پوشش مي دهد. مالچ ها, مزاياي زيادي دارند از جمله کاهش سطح تبخير آب, افزايش ذخيره رطوبت خاک, کاهش يا جلوگيري از رشد علف هرز, جلوگيري از تغييرات شديد درجه حرارت در خاک, کاهش سله بستن و کاهش فرسايش خاک, کاهش فشردگي خاک, حفاظت گياهان چند ساله از يخ زدگي و افزايش پاکيزگي باغ يا فضاي باز و سبز. انتخاب يک مالچ خاص به قابليت دسترسي, هزينه, گياهي که بايد مالچ دهي شود و فصل سال بستگي دارد. مالچ ها بايد به طور صحيح استفاده شوند. در صورتي که با ضخامت زياد و يا از مواد نا مناسبي استفاده شود, ميتواند صدمه معني داري به درختان و ساير گياهان وارد کند. مالچ ها از نظر تجاري در فرم هاي مختلفي در دسترس هستند. دو نوع مهم مالچ, مالچ هاي آلي و غير آلي هستند
مالچ ها ، موادي هستند كه روي سطح خاك قرار ميگيرند تا رطوبت را حفظ كنندو شرايط خاك را بهبود بخشند.در طبيعت برگهاي دختان روي زمين ميريزد و لايه اي از مواد آلي ايجاد ميكندكه از خاك حفاظت مي نمايدو سبب ساخته شدن خاك نيز ميشود.در حالي كه در منظر فضاي سبز شهري برگها از زير درختان جمع آوري ميشوند و روي سطح خاك باقي نمي ماند.استفاده از مالچي كه از خرده هاي چمن ، برگها و مواد ناشي از هرس شاخه ها بدست مي آيد ميتواند اين مزايا را براي فضاي باز و سبز در بر داشته باشد
مزاياي مالچ
مالچ دهي درختان و درختچه ها روش مناسبي براي كاهش هزينه هاي نگهداري فضاي سبزو حفظ سلامت گياه است
صرفه جويي در زمان و هزينه ها
با كاربرد سالانه مالچ هزينه هاي مربوط به از بين بردن علفهاي هرز 90 درصد كاهش مي يابد.هزينه خريد و كاربرد علفكشها كاهش مي يابد.ميزان آبياري و هزينه هاي مربوط به آن كاهش مي يابد
نياز به ويجين علفهاي هرز اطراف گياه برطرف ميشود
حفظ سلامت گياه
مالچ به حفظ رطوبت كمك مي كند و از دست رفتن رطوبت توسط تبخير را 10 تا 25 درصد كاهش مي دهد
مالچ با جلوگيري از فشرده شدن خاك سبب هوادهي و تهويه بهتر خاك مي شود
از فرسايش خاك جوگيري ميكند.رقابت گياه با علفهاي هرز كاهش مي يابد
مالچ ها از پخش شدن عوامل قارچي خاكزي بر روي برگساره گياه جلوگيري ميكنندو احتمال بيماريهاي خاكزي را كاهش ميدهند
دماي خاك را يكنواخت نگه ميدارند(سردتر در تابستان و گرمتر در زمستان )و سبب ترغيب رشد ميكرو ارگانيسم هاي خاك و كرم هاي خاكي ميشوند
مالچ ها چمن زني اطراف درختان و درختچه ها را به حداقل ميرسانند و با ايجاد يك مانع فيزيكي از صدمات ناشي از برخورد چمن زن ها و علف زن ها با تنه جلو گيري ميكنند درختان جوان در مالچ بهتر استقرار مي يابند و ريشه هايشان نسبت به محيط بدون مالچ رشد قويتري خواهد داشت
حفظ محيط زيست
مواد ناشي از هرس گياهان كه سالانه در بسياري از مناطق دور ريخته ميشوند ميتوان بعنوان مالچ فضاي سبز استفاده شود تا بطور طبيعي سبب حفظ محيط زيست ، بهبود خاك و سلامت فضاي سبز شود
زمان استفاده از مالچ
مالچ ها ميتوانند در هر موقع از سال استفاده شوند اما زمان استفاده از مالچ بستگي به انتظار شما از مالچ دهي گياهان دارد. مالچ ها با ايجاد يك لايه مجزا بين هوا و خاك دماي خاک را تنظيم ميكنند به اين معني كه يك خاك داراي مالچ در تابستان خنك تر از خاك مجاور خود كه بدون مالچ است مي باشد. بنابراين خاك داراي مالچ نسبت به خاك بدون مالچ در بهار به آهستگي گرم ميشودو در پاييز نيز به آهستگي سرد ميشود. درصورتي كه مالچ به بستر گياهان چند ساله موجود و گلها و نشا ها اضافه ميشود، بهترين زمان اواخر بهار بعد از گرم شدن خاك ميباشد
مالچ دهي در اوايل بهار ، گرم شدن خاك و رشد گياه را به تاخير مي اندازد.لازم نيست در هنگام كود دهي مالچ را حذف نمود زيرا عناصر غذايي كود مي توانند همراه آب از مالچ عبور كرده و به ريشه ها برسند
مالچ هايي كه براي حفاظت گياهان در زمستان استفاده ميشوندبايد سبك باشندتا بدون فشردگي ناشي از وزن برف و يخ بصورت لايه اي عايق از سرمازدگي گياهان جلوگيري كنند. از مزاياي كاربرد زمستانه مالچ اين است كه يخ زدگي و گرم شدن خاك را در اواخر زمستان و اوايل بهار كاهش ميدهد. تكرار سيكل يخ زدن خاك در شب و گرم شدن خاك در روز در اثر نور خورشيد سبب جابجايي و خارج شدن بسياري از گياهان كم عمق با ريشه هاي سطحي از خاك ميشودو سيستم ريشه در معرض نور خورشيد و جريان هوا قرار ميگيرد و ممكن است صدمه ديده و نهايتا از بين برود . مالچ دهي با كاهش نوسانات دماي خاك از چنين مشكلي جلوگيري ميكند
نحوه کاربرد مالچ
قبل از كاربرد مالچ بايد علف هاي هرز را حذف و گياه را آبياري كرد. ميتوان به جاي چمن اطراف درخت ، از مالچ استفاده كرد
مالچ دهي زير درخت تا خط چكه رقابت آب و مواد غذايي را به حداقل ميرساندو در نتيجه هزينه مربوط به چمن زني و حذف علفها را كاهش ميدهدو از صدمه چمن زن به تنه درخت نيز چلوگيري ميكند
مالچ را 15 تا 30 سانتيمتر دورتر از تنه درخت و درختچه بايد بكار برد زيرا تنه درختان به شرايط مرطوب مقاومت ندارند و مالچ بايد دور از تنه بكار رود تا خطر صدمه بيماريها ، حشرات و جانوران كاهش يابد
مالچ را بايد روي سطح بالايي خاك نگه داشت تا از مصرف شدن ازت جلوگيري شود. هر ماده چوبي كه با خاك مخلوط ميشود موقتا توانايي خاك را در فراهم كردن نيتروژن براي گياه كاهش ميدهداما بر اساس تحقيقات ،چنين مالچي تنها اكسيژن سطح خاك را مصرف ميكند و در قسمت حضور ريشه ها مشكلي ايجاد نمي كند
مشکلات ناشي از کاربرد غير معمول مالچ
تعدادي از باغبانان تصور ميكنند چون استفاده از مالچ براي گياه مزايايي دارد هر چه بيشتر استفاده كنند نتيجه بهتري ميگيرند. در حالي كه لايه ضخيم مالچ مي تواند مشكلات زيادي براي گياه فراهم كند. بعنوان مثال باعث ميشود ريشه هاي گياه بجاي اينكه در خاك رشد كنند در داخل مالچ رشد نمايند. همچنين اين گياه براحتي در اثر كاربرد علف كشها و كودها و در دوره هاي استرس خشكي آسيب ميبيند. مالچ ضخيم اطراف گياه سبب ايجاد رطوبت بيش از حد و پوسيدگي ريشه ميشود
مشکلات ناشي از کاربرد غير معمول مالچ
تعدادي از باغبانان تصور ميكنند چون استفاده از مالچ براي گياه مزايايي دارد هر چه بيشتر استفاده كنند نتيجه بهتري ميگيرند. در حالي كه لايه ضخيم مالچ مي تواند مشكلات زيادي براي گياه فراهم كند. بعنوان مثال باعث ميشود ريشه هاي گياه بجاي اينكه در خاك رشد كنند در داخل مالچ رشد نمايند. همچنين اين گياه براحتي در اثر كاربرد علف كشها و كودها و در دوره هاي استرس خشكي آسيب ميبيند. مالچ ضخيم اطراف گياه سبب ايجاد رطوبت بيش از حد و پوسيدگي ريشه ميشود
مالچ پلاستیکی
مالچ شیمیایی (غیر آلی):
مالچ های شیمیایی که امروزه در بازار یافت می شوند به نحو موثری از تابش نور خورشید و رشد علف های هرز جلوگیری می نمایند. در طراحی منظر، از این مالچها در زیر تراشه های چوب استفاده می کنند تا نمای طبیعی وزیبائی پیدا کند. پلاستیک سیاه و مواد پلی پروپیلنی (مواد مصنوعی) از مالچ های شیمیایی هستند که دوام طولانی دارند اما در صورت از بین رفتن، در غنی سازی خاک هیچگونه نقشی ندارند.
پلاستیک سیاه بصورت یا لایه و با نوارهای خرد شده به کار برده می رود. راندمان مالچ یکپارچه از نواری بیشتر است، زیرا پلاستیک یکپارچه پوشش کامل داشته و امکان جوانه زدن علف های هرز از میان آن وجود ندارد اما قابلیت نفوذ آب را ندارد.
مالچ پلاستیکی اکنون یکی از اجزاء تولید محصولات کشاورزی با پلاستیک است. در این نوع تولیدات (پلاستیکی) اغلب از چندین روش برای افزایش محصولات استفاده می شود، مثلا بیشتر محصولاتی که از مالچ پلاستیکی استفاده می کنند از آبیاری قطره ای نیز بهره می گیرند.مالچ پلاستیکی در رنگ ها و اندازه های مختلف برای نیازهای مختلف در دسترس است. دوام مالچ ها وابسته به ضخامت آنها است.
در مالچ پلاستیکی دوام یک فاکتور بزرگ است. بیشتر پلاستیکهای ترد و شکننده توانایی این را دارند که در کشت استفاده شوند اما بادهای سنگین می توانند موجب پاره شدن آن ها شود. پلاستیکهای محکم هستند که بعد از 2 بار کشت هم هنوز پا برجا هستندد. اخیرا بیشتر پلاستیک ها خم شونده هستند و دارای قابلیت تغییر هستند و به کشاورزان اجازه می دهد از پلاستیک و محصولات آن به آسانی استفاده کنند.
مالچ پلاستیکی به صورت خطوط موازی در سطح خاک های آماده شده قرار می گیرند. بستر باید بدون باقی مانده گیاهان باشد و به وسیله یک شیء سنگین در روی حاشیه های کناره خاک محکم شود. مالچ باید به صورت سفت و محکم به خاک بچسبد تا انتقال حرارت خوب و از آزاد شدن و حرکت توسط باد جلوگیری شود. حرکت مالچ توسط باد ممکن است باعث شود پلاستیک پاره شود و مزایا آن از بین برود.
مالچ پلاستیکی به کنترل علف هرز، بالا بردن دما و تنظیم رطوبت خاک کمک می کند. بسیاری از مالچ های پلاستیکی رنگی برای کشاورزان سودمند است که هر کدام فواید مختلفی برای تولید دارند.
مالچ پلاستیکی در بالای بستر کاشت به روئیدن سالم تر، فراوانی بیشتر محصولات در یک دوره کوتاه زمانی کمک می کند و گیاهان به صورت مستقیم از میان سوراخ های حفر شده در پلاستیک خارج می شوند. هدف مالچ پلاستیکی افزایش دمای خاک است و ما پلاستیکی با دوام و مقاوم در برابر بادهای شدید لازم داریم.
کم کردن ضخامت، افزایش ساختار چند لایه، رنگیزه های جدید و افزایش فرمولاسیون بعضی از کارهای انجام شده است که برای تحریک کشاورزان برای استفاده بیشتر و تجاری مالچ ها امیدوارکننده است. مالچ های رنگی می توانند 2-1 هفته به فصل رشد اضافه کنند اما آنها گران هستند و در ساخت و نتایج به دست آمده همیشه ثابت نیستند. شما می توانید یک سال 20% محصول بیشتر برداشت کنید وسال بعد نه. در ارتفاعات بلند و یا هر جایی که نور خورشید شدیدتر است باید از مالچ های که جذب کننده نور ماورای بنفش هستند استفاده کرد تا از سوختن محصولات جلوگیری کرد.
در هنگام استفاده از مالچ در گلخانه ها : گلخانه ها به وسیله یک شیشه یا پلاستیک پوشیده شده است و به ما اجازه می دهد که از مالچ های ارزان تر که به افزودنیهای خاص نیاز ندارند استفاده کنیم. اما به هر حال شیشه و پلاستیک در انتقال طول موج با هم اختلاف دارند. بنابراین نوع پوشش گلخانه باید در درون محاسبات فرمول یک لایه مالچ حساب شود.
لایه های مالچ می توانند همچنین یک مانعی برای جلوگیری از خروج متیل بروماید که یک گاز سمی برای کشتن باکتریهای خاک است باشند. یک لایه مالچ می تواند به کشاورزان اجازه دهد که کمتر از متیل بروماید استفاده کنند (این گاز برای ازن مضر است). همچنین یک لایه مالچ غیر قابل نفوذ می تواند تاثیرگذاری گازها را توسط نگه داشتن گازها در تماس طولانی با خاک بهبود بخشد.
تاریخچه:
یکی از اجزاء مهم plasticulture مالچ پلاستیکی است که به صورت تجاری در روی گیاهان از اوایل سال 1960 استفاده شده و کاربردش هنوز هم در سرتاسر جهان رو به افزایش است.
اصطلاح مالچ از کلمه انگلیسی mulch منشاء گرفته که در اصل به معنی پوشش است. در حقیقت می توان مالچ و مالچ پاشی را روشی برای ایجاد پوششی در سطح خاک قلمداد نمود که با اهداف و دیدگاههای متفاوت مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از انواع مالچ ها و مالچ پاشی در زراعت، باغبانی، حفاظت خاک و تثبیت ماسه های روان و توسعه فضای سبز در سالهای اخیر گسترش فراوانی یافته است.
مالچ یکی از عملیات قدیمی است که توسط باغبانان به مدت طولانی است که برای کنترل علف هرز و حفظ رطوبت پیرامون میوه، سبزی و گل گیاهان استفاده می شود. به طور سنتی، فقط از علوفه، علف چیده شده، برگها و دیگر مواد که به آسانی تجزیه می شوند برای این کار استفاده می شوند.
مالچ پلاستیکی سیاه یا شفاف (پلی اتیلن) برای تولید گیاهان در میانه های سال 1960 در us استفاده شد. در 10 سال گذشته بهرحال، ابداعات جدید در تکنولوژی ساختن پلاستیک نتایجی در محصول و محصولات پلاستیک جدید برای کشاورزان داشته است، مانند مالچ های قابل تجزیه توسط نور، مالچ سفید/سیاه و مالچ های رنگی متفاوت. کشاورزان آمریکا از 200 میلیون پوند مالچ پلاستیکی در سال استفاده می کنند.
مالچ های پلاستیکی برای به دست آوردن عملکرد بیشتر و زودرس تر گیاهان در حال افزایش است. مخصوصا برای گونه های گرمادوست مانند فلفل، ذرت، گوجه فرنگی و گیاهان پیچک دار.
مالچ آلی:
مالچ های آلی که از قدیم استفاده می شوند شامل علف خشک، کاه و کلش، پوست درخت، چوب خرد شده، برگ، علف چیده شده، خاک اره و کمپوست که این مواد به سهولت در دسترس هستند. این نوع مالچ ها علف های هرز را کنترل می کنند و همچنین می توانند مواد مغذی و آلی به خاک اضافه کنند، خاک را در برابر فرسایش حفاظت کنند، بهبودی بافت خاک، بهبودی ظرفیت و نگهداری رطوبت و البته باید توجه داشت که در هنگام استفاده از این گونه مواد (در مواردی که از کربن غنی هستند) مانند خاک اره و چوب خرد شده باید یه مقدار کافی نیتروژن به خاک اضافه کرد.(4) برای مطلع شدن از انواع این نوع مالچ می توانید به جدول شماره 1 مراجعه کنید.
مالچ پلاستیکی:
لایه پلی اتیلن با ضخامت 5/1-9/0 mil و پهنای 4 feet بیشترین و معمولی ترین مالچ پلاستیکی است و بیشتر با گیاهان نشاءی به کار می روند.
انواع مختلفی از مالچ پلاستیکی در دسترس است. پلاستیکهای شفاف و IRT بیشترین پتانسیل را برای گرم کردن خاک داشتند. آنها تشعشعات رسیده و امواج بلند را از خاک به دام می اندازد. مالچ های سیاه بیشتر توسط انتقال موجب گرم شدن خاک می شوند. به غیر از گرم کردن خاک، کنترل علف هرز یک نکته مهم در تکنولوژی مالچ است. مالچ شفاف به علف هرز به فراوانی اجازه می دهد که رشد کند و این ممکن است فواید گرم کردن خاک را منتفی کند. مالچ های سیاه به طور موثری کنترل علف های هرز را انجام می دهند. مالچ های IRT مخلوطی از مالچ شفاف در گرم کردن و مالچ سیاه در کنترل علف هرز هستند.
پژوهشگران نشان دادند که زودرسی 14- 7 روز و عملکرد 4 -3 برابر در روی مالچ پلاستیکی افزایش یافته نسبت به محصولات رشد کرده در روی زمین بدون پوشش.
مقایسه چمن با مالچ
بی شک چمن یکی از ابزارهای طبیعی و با طراوت است که جهت زیباسازی فضای سبز مورد استفاده قرار می گیرد، اما با توجه به مشکلات نگهداری و آبیاری که چمن در بردارد امروزه اکثر طراحان فضای سبز جهت صرفه جوئی در میزان آبیاری و هزینه های متعلقه نگهداری فضای چمنی، از محصول مالچ که دارای خواص و امتیازات برجسته ذیل می باشد در فضای سبز مورد نظر استفاده می نمایند. در طی چند سال اخیر کشورهای آمریکا، اروپای غربی و همچنین کشورهایی که دارای فضای سبز و جاذبه های توریستی می باشند به حد انبوه از این محصول استفاده می نمایند.
محصول “مالچ ارگانیک رنگی” می تواند به شکل ترکیبی در کنار چمن مورد استفاده قرار گیرد و در مناطقی که کاشت و پرورش چمن توجیه فنی و اقتصادی ندارد، محصول “مالچ ارگانیک رنگی” جایگزین بسیار مناسبی می باشد.
آیـا مـیـد ا نـیـد که . . .
چمن |
مالچ |
رطوبت از روی سطح چمنی پس از آبیاری به سرعت تبخیر می شود |
رطوبت پس از آبیاری به مدت طولانی در تراشه های چوب مالچ باقی می ماند
|
چمن هیچ گونه خاصیت و یا مواد مفیدی برای خاک، گیاه و درختان به همراه ندارد |
مالچ دارای مواد کودی و ترکیبات آلی است که برای خاک و تغذیه گیاه بسیار مناسب است |
هنگام طراحی با چمن، طراحان محوطه سازی فقط از یک پوشش یکنواخت استفاده می نمایند |
در هنگام استفاده از مالچ، طراحان محوطه سازی قابلیت اجرای هر گونه طرح و زمینه رنگی را برای اجرا در محوطه مورد نظر خود دارند |
چمن هر روز نیاز به آبیاری مستمر دارد | مالچ حتی در مناطق گرمسیر نیازی به آبیاری
روزانه ندارد
|
محوطه چمنی هفته ای یکبار نیاز به چمن زنی و اصلاح دارد |
محوطه مالچ پاشی شده نیازی به اصلاح یا Trim ندارد |
هزینه چمن کاری و نگهداری محوطه چمنی گران است |
هزینه خرید مالچ یکبار در سال و بسیار ارزان تر از چمن است |
چمن تنها یک رنگ سبز را به زیبائی محوطه ارائه می نماید |
مالچ دارای حداقل 7 رنگ استاندارد و 7 رنگ سفارشی جهت دکورپردازی محوطه فضای سبز ارائه می نماید |
در لابلای چمن علف هرز به راحتی رشد می نماید که یکی از دغدغه های صاحبان فضای سبز است |
چنانچه در استفاده از مالچ ضخامت یا عمق 3 سانتی متر رعایت شود، به لحاظ مواد آغشته شده به مالچ علف هرز به طور تضمینی (90%) رشد نمی نماید |