برادران لومير مخترعان فرانسوي سينما، نخستين كساني بودند كه به فكر تهيه پوستر فيلم افتادند. از اين رو به لوران هيل؛ طراح بزرگ پوسترهاي تئاتر پيشنهاد كردند دامنه فعاليت‌اش را به سينما باز كند و او كه در آتليه فاريا تعداد قابل توجهي پوستر براي كمپاني پاته ساخت، رفته‌رفته كار اصلي خود را در سينما متمركز كرد. همزمان با او بريسپوت، آوله و ابل تروشه هم بودند كه براي لوميرها كار مي‌‌كردند. آدرين باراره و آگوستولي ماري در طراحي پوستر براي فيلم‌هاي كمدي اوليه، تصاويري كاريكاتوري كشيدند و به اين ترتيب ساخت و طراحي پوستر به امري لازم و جدي در سينما بدل شد.اما در ايران قضيه تا حدودي فرق داشت. ابتدا پوسترها چاپ سنگي و گراور شده بودند و سپس به طرح‌هايي تبديل شدند كه نمايشگر چهره بازيگر نبود و به رنگ‌هاي زرد اخرايي، قرمز گلي و آبي تركي و به خط فارسي و فرانسه و روسي، اطلاعاتي از قبيل ويژگي‌هاي فيلم (با جمله‌هاي پراغراق)، سينماهاي نمايش‌دهنده، تعداد سياهي لشكرها و هزينه توليد فيلم، به تماشاگر مي‌‌داد. تا سال‌ها بعد در سينماهاي ايران چنين پوسترهايي رواج داشت و خيلي از مواقع پوسترهاي فكر شده و مناسبي كه به همراه فيلم‌هاي خارجي وارد ايران مي‌‌شد مورد استفاده قرار نمي‌‌گرفت و كپي‌هاي نازلي از آنها با اغراق‌هاي زياد، نقاشي مي‌‌شد. همچنان در پوسترسازي ايران حروف كهنه و سربي گارسه‌ها حرف اول را مي‌‌زدند و افزودن گراور بازيگر اصلي يا صحنه‌اي از فيلم به جاي گل‌بوته‌ها و خط‌هاي برنجي پوستر، تحول عمده اين سال‌هاست.
تا سال ۱۳۱۶ وضعيت پوسترهاي سينماي ايران با توجه به فيلم‌هاي معروف دختر لر (۱۳۱۲)، فردوسي (۱۳۱۳) و ليلي و مجنون (۱۳۱۶) در همين حد است. پوستر دختر لر را چانداواركر؛ پوسترساز كمپاني امپريال فيلم بمبئي طراحي كرد. در آن سال‌ها دستاورد تبليغات در سينماي ايران، نقاشي‌هايي بود كه روي پارچه كشيده مي‌‌شد و پلاكاردهاي كوچكي كه كودكان در چهارراه‌ها توزيع مي‌‌كردند.آغاز گرافيك جديد ايران از اواخر دوران رضا شاه به بعد است. فردريك تالبرگ به ايران مي‌‌آيد و در روزنامه اطلاعات مشغول كار مي‌‌شود. طرح گراور به روي پوستر مي‌‌رود و از اسم هنرپيشه‌ها و چهره‌هايشان استفاده مي‌‌شود. مي‌‌توان فعاليت جدي پوستر در ايران را در همان دوران سال‌هاي ۱۳۳۰ رديابي كرد. پيش از اين مقطع، سينماي ايران بر تجربه‌هاي معدودي تكيه داشت كه يا در هند ساخته شده بودند و يا از فرط پوچي به چشم نمي‌‌آمدند. بنابراين شكل‌گيري جريان جدي توليد پوسترهاي تجاري را بايد همزمان با شكل‌گيري صنعت سينما دنبال كرد. به تعبير آيدين آغداشلو پوسترهاي اوليه سال‌هاي دهه سي، علاوه بر معرفي عنوان فيلم و مشخصات لازم، كله بازيگر را هم داشت و اين كلِ گرافيك به‌كار رفته در پوسترهاي آن سال‌ها بود كه در واقع، اطلاعيه‌اي بودند كه هيچ ارزش هنري هم نداشتند.عنوان‌ها عموماً با حروف نستعليق يا شكسته مخدوش و بي‌‌قاعده نوشته مي‌‌شد كه نمونه‌هاي فراوانش را مي‌‌شود در سال‌هاي متمادي ديد. رفته‌رفته نشانه‌هايي از خلاقيت، در طراحي پوسترها ديده مي‌‌شود؛ عنوان‌ها گرافيكي‌تر مي‌‌شوند، كله‌هاي گنده و بي‌‌شباهت به بازيگران و نقش‌ها تعديل مي‌‌شوند اما خشونت و لكن همچنان جذابيت پوسترها و سردرها را تضمين مي‌‌كند. زنان نيمه عريان و تصادف اتومبيل‌ها يا سقوط خودرو در دره كماكان در گوشه و كنار كادر به چشم مي‌‌خورند.
نام‌هايي چون ميشا گراگوسيان، هايك اجاقيان، برادران سارواريان، فردريك تالبرگ و… نخستين نقاشان فعال پوسترها هستند كه اين كار را تقريباً به عنوان حرفه اصلي دنبال مي‌‌كنند. به نقل از كتاب (پوسترهاي فيلم)نوشته مسعود مهرابي پوستر فيلم طوفان زندگي در سال ۱۳۲۷ هم نام كارگردان را داشت و هم چهره چهار بازيگر.در همين سال‌ها صنعت سينما در ايران رونق مي‌‌گيرد و بازيگران شهرت فراواني كسب مي‌‌كنند. اختلاف‌هايي گاه به گاه ميان سازندگان فيلم و نقش‌آفرينان به وجود مي‌‌آيد درخصوص اين‌كه نام ستاره‌ها به چه شكل و در چه فونتي چاپ شده است. به تقليد از پوسترها و سردرهاي خارجي، رفته‌رفته نام بازيگران مشهور بخش ويژه‌اي از كادر را به خود اختصاص مي‌‌دهد.
به گفته آيدين آغداشلو، در اوايل دهه چهل نوع تازه‌اي از گرافيك در پوسترها پا گرفت كه نشانگر مهارت و چيره‌دستي گرافيست‌هاي جديد بود. مثلاً بيوك احمدي در طراحي دو پوستر ضربت و دلهره از ساخته‌هاي فيلمساز مهم آن سال‌ها ساموئل خاچيكيان، از روش‌هاي تازه‌اي استفاده مي‌‌كند كه هم مفهوم كلي فيلم را منتقل مي‌‌كند و هم قابليت ارتباط دارد. اين مقطع زماني، از آن رو در تاريخ سينماي ايران اهميت پيدا مي‌‌كند كه متأثر از جريان اصلي سينما، پوسترها هم به دو بخش هنري و تجاري تقسيم مي‌‌شوند.
اما همان اوايل دهه چهل گروهي از گرافيست‌هاي دانش‌آموخته با امتناع از كار در سينماي تجاري به مفهوم مستقل پوستر توجه نشان دادند. نام‌هايي چون مرتضي مميز، فرشيد مثقالي، آيدين آغداشلو، عباس كيارستمي، ابراهيم حقيقي و… همزمان با وقوع انقلاب، پوسترهاي سينمايي عموماً تحت‌الشعاع تحولات سياسي با تعدادي از عناصر مشابه مثل نارنجك و پرنده و خورشيد و فرياد و خون و مشت و غيره پيام‌هاي خاصي را منتقل مي‌‌كردند. نخستين پوستري كه بار ديگر در سينماي پس از انقلاب بحث داوري گرافيست از اثر را مطرح كرد حاجي واشنگتن بود. سپس از دل طراحان پوستر فيلم‌هاي اوايل انقلاب كه بسيارشان از شاگردان مرتضي مميز بودند، چهره‌هاي با استعدادي مثل حسين خسروجردي بيرون آمدند و كارهايي مثل دستفروش را ارايه كردند.
پس از اين تحولات از اواخر دهه شصت، عكس‌هاي فيلم جاي طراحي گرافيكي را در پوسترها گرفت و چون كم‌تر‌ين دخل و تصرفي توسط گرافيست در طراحي اين پوسترها مي‌‌شد، در يك دهه گذشته در اين عرصه شاهد هيچ اتفاق خلاقانه‌اي نيستيم. پوسترهاي خوب و بد اين سال‌ها را مي‌‌شود براساس عكس‌هاي خوب و بد انتخاب شده قضاوت كرد. آيدين آغداشلو درباره اين رويكرد معتقد است: (دانشكده‌هاي ما افرادي مثل مرتضي مميز، فرشيد مثقالي و قباد شيوا را تربيت نمي‌‌كنند و چون اين اتفاق نمي‌‌افتد از عكس در پوسترها استفاده مي‌‌شود. يكي از دلايل اين وضعيت، ناچاري سينماست كه از نداشتن طراحان و گرافيست‌هاي خلاق، به عكس‌هاي فيلم در طراحي پوستر رو آورده است. در حال حاضر گرافيست‌هاي زبردست ما كه گاهي كارهاي فوق‌العاده‌اي هم مي‌‌كنند قادر نيستند كه با دست چيزي را طراحي كنند. افرادي مثل قباد شيوا هم كار گرافيك مي‌‌كردند و هم طراحي و نقاشي. البته شيوه استفاده از عكس در پوسترها، در تمام دنيا رواج دارد اما در ايران اغلب، شفافيت و وضوح عكس‌ها در خدمت درشت‌نمايي چهره‌هاست براي جذب تماشاگر.
پوستر : آگهی دیواری یا اعلان دیواری
بهترین جا برای الساق این اثر جایی است که عابرین و رهگذران بیشتر ازآن مناطق عبور می کنند.
پوستر حتماً حاوی یک پیام هست که این پیام باید در سریع ترین زمان و با ساده ترین عناصری بیشترین پیام را در برداشته باشد.
در همه کشورها قطع پوستر یکی نیست . بسته به اندازه کاغذهای رایج در آن کشور و ماشین های چاپ موجود در آن کشور اندازه پوستر تعیین می شود .
اندازه پوستر بستگی به موضوع آن درد .
در کشور ما فعلاً بزرگترین قطع پوستر 100×70 و کوچکترین آن 35×50
اعلان از اول تا آخر کار
« پوستر» ، «آفیش» و «پلاکات» نامهای انگلیسی ،فرانسه و آلمانی نوعی اعلان هستند که معمولاً بر دیوار و یا جاهای مخصوصی که در معابر برای آن تهیه شده است نصب می شود . این نوع اعلان رامی توان درفارسی « اعلن دیواری» نامید و دارای مشخصاتی است که از سایر انواع اعلانها متمایز می شود .
شرح سابقه و تاریخچه اعلان در ایران بطور مختصر در نوشته دیگری در همین کتاب آمده است و آن چه در این نوشته مطرح می شود ، درباره چگونگی اعلان دیواری از جهت فنی و هنریست .
در اولین برخورد ، اندازه و قطع اعلان دیواری جلب نظر تماشاچی را می کند . اندازه اعلان اهمیت ویژه ای دردیده شدن آن دراد .زیرا در جاهائی نصب می شود که ابعاد بزرگی دارند . مانند دیوارهای عمومی ، تابلوها و پانل های بزرگ مخصوص نصب اعلان و غیره و لذا باید اندازه آن طوری باشد که در کنار بقیه اندازه ها کاملاً دیده شود . اندازه اعلان تابع قواره های استاندارد کاغذ و ماشین چاپ نیز هست . ماشین های چاپ در ایران اندازه های معینی را میتواند چاپ کنند این اندازه ها در سه قطع کلی کاغذ هستند که عبارتند از قطع 70×100 سانتیمتر که به قطع چهار و نیم برگی و قطع 70×90 سانتیمتر که به قطع چهار برگی و قطع 60×90 سانتیمتر که به قطع سه و نیم برگی معروفند که هر کدام به قطع های کوچکتری نیز تقسیم می شوند که اندازه های گوناگون نشریات مختلف چون مجله ها ، روزنامه ها ، کتابها ، کاتالوگها ، بروشورها ، کارتها وغیره رابه وجود می آورند .
این اندازه ا رابا نام گذاریهای دیگری که براساس انواع قطع ماشینهای چاپی گوناگون چون فتوکپی و زیراکس تا ماشین های بزرگ چاپخانه ها تعیین شده اند نیز می شناسند و به سه عنوان یاقطع کلی A,B,C نامیده می شوند .
اعلا ن ها دارای اندازه های مختلفی می توانند باشند که عمومی ترین آنها قطع B1 معادل 70×100 سانتیمتر است اما اغلب از قطع های 70×90و 60×90 ونصف هر یک از این سه اندازه یعنی70×50و 70×45و60×45 سانتیمتر وگاهی حداقل از ربع چهار و نیم برگی یعنی 50×35 سانتیمتر معادل B3 نیز استفاده می شود . طبیعی است کوچکتر ازاین اندازه ها به عملکرد اعلان صدمه می زند و تماشاچی آنرا به خوبی نخواهد دید .
علاوه براین اندازه ها ، قطع دیگری به نام «لیست » در ایران مصطلح است و بیشتر برای اندازه اعلان های سینمائی بکار برده می شود ماخذ و معنی این اصطلاح دقیقاً برای من مشخص نیست اما تصور میکنم که ازراه ارتباطهای بازرگانی فیلم از آمریکا به ایران آمده باشد و شاید معنی و مفهوم « تا » را داشته باشد . اندازه هر لیست معادل 70×100 سانتیمتر می باشد . بنابراین اعلان های سینمائی به اندازه های یک لیستی، سه لیستی ( معادل 100×120 سانتیمتر) دوازه لیستی ، پانزده لیستی، هجده لیستی ، بیست و چهار لیستی و بالاخره سی و شش لیستی تقسیم می شوند .
در یران اعلان های از سه لیستی به بالا به وسیله ماشینهای چاپ سیلک اسکرین چاپ می شوند و معمولاً آنها را بر سر در سینماها نصب می کنند . نکته جالب آن است که بزرگترین اندازه اعلان سینمائی درایران به اندازه پانزده لیستی و در پنج تکه سه لیستی چاپ می شود اما نزد همه دست اندرکاران ، این اندازه را اشتباهاً بیست و چهار یا سی و شش لیستی است و یا آنکه تابلو سردر سینماهای ایران چنین وسعت واندازه ای را ندارد ، اصطلاح بیست و چهار لیستی خارج عیناً مورد تقلید ما واقع شده است .
بهر حال آن چه حتمی است آن استکه طرح باید در یکی از قطع ها و اندازه های مناسب کاغذ، اعلان را طراحی کند زیرا نکته مهم در این است که اندازه های استاندارد سبب می شوند که کاغذ به طور کامل مصرف شود و میزان « دورریز» آن به حداقل برسد . در غیر این صورت مقدار اضافه براندازه اعلان بی مصرف مانده و از این جهت مقداری از سرمایه سفارش دهنده به هدر خواهد رفت . استفاده از اندازه های استاندارد از نظر زمانی هم به هنگام گراور ساختن چاپ کردن ، مقرون به صرفه است و در مصرف فیلم و زینگ و راحتی و سرراستی کا ر چاپ موثر است .
امتیاز اندازه های غیر متعارف صرفاً در این است که سبب جلب توجه زودتر تماشاچیان می شود اما این امتیاز با توجه به خیلی از عوامل دیگر اندازه های استاندارد، وجه برجسته ای نیست .
تعداد رنگها در اعلان نکته دیگریست که با میزان هزینه از یک طرف و خلاقیت طرح از طرف دیگر ارتباط دارد . امروزه با امکانات فنی گراور و چاپ می توان انواع رنگها را فقط با چهار رنگ زرد ، آبی ، قرمز و سیاه به وجود آورد که در اصطلاح این طریقه را « گراورسازی چهار رنگ» می نامند و شرح آن مربوط به موضوع این نوشته نیست . اما استفاده از این شیوه همیشه امکان ندارد مثلاً ممکن است که بودجه سفارش دهنده محدود باشد و یا کیفیت فنی کار گراور ساز و چاپی و جنس مرکب و کاغذ مناسب نباشد در نتیجه طراح مجبور است وسعت میزان عمل خود را تابع شرایط موجود کند وسعی نماید از امکاناتی که در دسترس دارد حداکثر نتیجه مثبت را بگیرد و اعلاانی را با رنگها و محدودیتهای فنی طوری طراحی کند تا به کیفیت طرح و اثرش لطمه نخورد و به تواند دیدگاه های هنرمندانه خود را در اعلان ، با هر شرایطی مطرح کند . تسلط فنی طراح پشتوانه اساسی در کار اوست .
اعلان دیواری یکی از واسایل ارتباط جمعی است که محدوده ای خاص برای عرضه خود دارد . این محدوده عبارتست از فضا و سطح اعلان ؛ محل نصب و تماشای آن ؛ ابزار و بیان ارتباطی آن که شامل تصویر و نوشته می شود .
الف: فضا و سطح اعلان
همانطور که گفته شد ، قطع اعلان و اندازه سطح آن تابع اندازه های استاندارد کاغذ است اما برای آنکه قطع اعلان دیده شود باید ارتباط و تناسب معقولی با ابعاد سطوح دیوار یا تابلوئی که اعلان بر ان نصب می شود داشته باشد . معمولاً جنس اعلان از کاغذ است اما علاوه بر کاغذ می توان آنرابر پارچه ، فلز، چوب ، نایلن ، پلاستیک و یا مصالح دیگر نیز طراحی و یا چاپ کرد . هر کدام از این مصالح مزایا و عملکردهای خاص خود را دارد.
کاغذ آسانترین ودارای امکانات چاپی وعرضه فراوان است . جنس کاغذ از نقطه نظر ضخامت ونازکی ، وزن ، براقی و ماتی ، تنوع بیشمار دارد وهر یک از انواع آن کیفیت خاصی را عرضه می دارد. عموماً کاغذهای مات برای اعلان مناسبتر هستند زیرا انعکاس رنگ بر چشم تماشاچی کامل و درست است
از اعلانی با سطح کوچک نمی توان توقع زیادی داشت تا دربینندگان تاثیر بگذارد و یامیزان و تعداد رنگها و فرمها درسطح یک اعلان کوچک با یک اعلان بزرگ باید تفاوت داشته باشد .
ب: طرز نصب و محل اعلان
درایران اعلان ها محل نصب مشخصی ندارند . با آنکه میزان تهیه و چاپ اعلان زیاد است اما نه دولت و نه مردم هیچ یک دراین باره تصمیمی نگرفته اند این امر در واقع یکی از نتایج نشناختن اهمیت ارتباط در جامعه ماو بالاخص این وسیله ارتباطی است.
جای مناسب و دائمی برای نصب اعلان ، میزان تاثیر آن را برذهن بیننده بسیار زیادتر از وضع فعلی می کند ، زیرا محدوده محل نصب ، مقدار موثری از انعکاس های جنبی شکلها ورنگهای محیط براعلان جلوگیری می کند و اعلان مستقل تر دیده می شود ودر نتیجه عملکرد مستقیم تری پیدا می نماید . محدوده محل نصب علاوه بر محدود کردن هرج ومرج تصاویر روی دیوارهای شهر، اعلان ها را از گزندها و آسیب های عمومی چون پاره شدن ، تاریکی ، بی توجهی بیننده ، آفتاب ، باران وغیره نجات می دهد و باعث موثرترشدن این وسیله ارتباطی می گردد. بنابراین باوجود چنین نقائصی- چون اعلان باعناصر تصویری ساخته می شود – باید در عرضه و نصب آن دقت کرد. زیر ا سایر رنگها و فرمهای اطرف بر آن تاثیر گذاشته و حضوراو را تحت الشعاع خود قرار می دهند . بنابراین طراح حرفه ای باید به این موضوع توجه کند وبرای اعلان همیشه حاشیه سفیدی را در نظر بگیرد تا حداقل مانند قابی شکل اعلان را از بقیه رنگها و فرمها جدا نگهدارد و در داخل این کادر تا حدودی استقلال شکل اعلان حفظ شود .
شکل نصب اعلان نیز در نمایش آن تاثیر زیادی دارد . در کشورهای غربی برای نصب از نوعی چسب آبکی که به آسانی انواع کاغذ را بردیوار یا هر سطح دیگری می چسباند استفاده می کنند . مواد این چسب ها طوری هستند که ضمن چسباندن اعلان ، چین و چروک آن را نیز برطرف می کنند .
برای نصب اعلان گیره های مخصوص و یا زمینه های ویژه نصب وجگود دارد که اعلان بر آنها صاف وتمیز می ایستد . طرز نصب اعلان ، توجود آن را بهتر اعلام و مطرح می کند بنابراین باید برای مراحل دیگر اعلان نیز فکرهای جالب و قابل اجرائی کرد که متاسفانه در کشور ما به چنین چیزهائی معمولاً توجه نمی شود .
محل نصب اعلان باید در جاهائی باشد که گذرندگان و تماشاچیان زیادی داشته باشد . علاوه برآن ارتفاع آن نسبت به زمین و دید تماشاچی در حد معینی باشد تا اعلان براحتی در مقابل چشم و دید تماشاچی قرا گیرد . باید در جائی نصب شود که چه تماشاچیان نزدیک آن و چه آنهائی که از فاصله دورتری اعلان را نگاه می کنند به توانند بخوبی آنرا در کادر نگاه خود کنترل کنند .
ج- عناصر تصویری اعلان
تصویر و نوشته دو عنصر اصلی اعلان هستند و شخصیت وجودی آن را مطرح می کنند. عنصر تصویر نقش اول و اساسی را دارد و زبان اصلی اعلان است . بطور کلی اعلن با تصویر ساخته و شناخته می شود . موفقیت اعلان بستگی به چگونگی و طرز بیان تصویری آن دارد و طرز بیان تصویری اعلان به توانائی هنرمندانه طراح بستگی پیدا می کند . نقش سایر همکاران طراح چون مدیر هنری ، عکاس، نقاش، مجری و رسام ، نویسنده شعار ، خوشنویس ، گراور ساز و چاپچی فقط در حد رساتر کردن خلاقیت طراح است .
نقش نوشته در اعلان در نهایت ، دقیق تر کردن هدف تصویر و پیام آن است و طراح به نوشته به عنوان یکی از عناصر تصویری کمپوزسیون اثر خود نگاه می کند و جای آنرا طوری تعیین می کند که به طور دائم نوشته اشاره به تصویر و تصیور اشاره به نوشته نماید . شیوه و ویژگی خوشنویسی نوشته به وسیله طراح تعیین می شود و باید هماهنگ با فضای تصویر باشد . طراح این مهم را باید با پختگی و تجربه انجام دهد تا ضمن آن که استقلال و ظرایف خوشنویسی نوشته حفظ می شود ، خود یکی از عناصر هماهنگ کمپوزیسیون کلی اعلان گردد ترکیب دو عنصر نوشته و تصویر باید طوری باشد که تصور حرف بزند و نوشته
تصویری باشد وایجاد چنین موقعیتی ، بستگی کامل به کارائی فنی و تجربی و خلاقیت طراح دارد.
کارائی های فنی و تجربی وخلاقیت عبارتند از شناخت و تسلط بر دستورهای آکادمیکی حرفه و شناخت و تسلط بر فرهنگ محیط.
به طور کلی می توان سفارش ها را به سه گونه تقسیم کرد:
موضوعات فرهنگی
موضوعات تجاری
موضوعات اجتماعی
که هر یک را می توان به خاطر تنوعات موضوعی شان ، به بخشهای کوچکتری نیز تقسیم کرد . اما درهمه انواع آن نکات مشترکی وجود دارد که طراح باید همیشه آنها را مد نظر داشته باشد :
اعلان در درجه اول برای دیدن ساخته می شود نه برای خواندن ، بنابراین در طراحی آن باید از عوامل وعناصر تصویری گیرا و جلب توجه کننده ای استفاده کرد . برای این منظور تنها ایده اهی بکر و زیبا کافی نیست بلکه باید تمام فوت و فن و ترفندهای آکادمیکی وتکنیکی استفاده نمود تا اعلان فوراً دیده شود . زیراه هیچ گاه تماشای به قصد دیدن اعلان از منزل بیرون نمی آید و به نوع دگیر می توان گفت که اعلان یا هر اثر دیگر گرافیکی ، هیچگاه تماشاچی اختصاصی ندارد بلکه باید خود عامل و سبب جلب توجه ونظر تماشاچی بشود مسئله جلب نظر کردن از نقطه نظر زمان وعمر اعلان نیز بسیار حساس و با عمل و با اهمیت است هر اعلان برای زمان محدودی ساخته می شود بنابراین اگرنتواند در آن مدت محدود به طور موثر موضوع و پیام آن را برای بیننده مطرح و منتقل کند ، اعلان درست طراحی نشده است و دارای نقص طراحی ویا ایده است . به خصوص درمورد اعلان های تجارتی این امر از حساسیت بیشتری برخوردار می شود زیرا که در رقابتهای تبلیغات تجاری تنها به کمک به فروش بیشتر به عهده اعلان نیست بلکه اغلب زودتر به فروش رسانیدن کالا واز رقبا جلوافتادن نیز مطرح است لذا جلب نظر کردن در حکم به موقع خبر کردن و هدایت تماشاچی است .
تقسیم سه گانه موضوع اعلان ها در واقع براساس نوع و شیوه جلب نظر کردن آنهاست . زیرا لحن و محتوی موضوع ، عمر خبر و پیام آن و طرز برخورد با تماشاچی است که تفاوت ها را به وجود می آورد و طراح باید دراین موارد شناخت کافی داشته باشد و با پختگی موضوع رابپروراند . و با تصاویری مناسب و هماهنگ دراعلان مطرح کند به این شکل که پس از پیدا کردن ایده مناسب آنرا با تفکیک وشیوه هماهنگ با لحن و محتوی موضوع طراحی کند و از رنگهائی استفاده کند که فضای آن را متجسم سازد . برای روشن شدن این مطلب درباره موضوعهای سه گانه فوق توضیح داده می شود .
اعلانهای فرهنگی را برای معرفی نمایشگاههای هنری و فرهنگی ، موزه ها ، تجلیل و یادبود ، مطالب مذهبی، مسابقات ورزشی، فروش فیلم ، تئاتر ، آثار هنری، کتب و نشریات ، بازدید از ابنیه تاریخی و جلب مردم به کلاسهای آموزشی ، خرید اعلانهای مستقل تزئینی و هنری وغیره طراحی می کنند .
بنابراین اعلان فرهنگی ، اعلانی برای مصرف ایام فراغت مردم است .
طراح در طراحی این گونه اعلانها امکان و میدان بیشتری برای نمایش فانتزی های خود دار . زیرا محتوی موضوع به طراح اجازه می دهد تا تغییرات زیبای هنرمندانه ، خود را از موضوع مطرح کند و با ذهن و تصور تماشاچی رابطه معنوی تری برقرار نماید وتماشاچی نیز به دلیل فراغت وعلاقه معنوی وقت زیادتری را برای دیدن آنها صرف می کند .لذا اعلان می تواند مملو از ریزه کاریها و نکته گوئی های تصویری باشد . رنگهای دقیق تر و ترکیبی در آن به کار گرفته شود تا جنبه های روانی موضوع با حساسیت کاملتری نشان داده شود طراح می تواند اعلانهای فرهنگی را حتی به مانند یک تابلو نقاشی و یا ایلوستراسیون یک موضوع ، کاملاً آزاد و بدون قیدهای معمول طراحی نماید .
ولی اعلنهای فرهنگی را می توان از جهت محتوی و داشتن اهداف مالی به دو د سته تقسیم کرد : اعلانهائی که مسئله فروش و جلب خریدار در انها از اهمیت خاصی برخوردار است مانند اعلان فیلم ، تئاتر ، مسابقات ورزشی ، کتب و نشریات و غیره که طرز کار در آنها بهر حال باید مقید تر از دسته دیگری باشد که چشم دشت عمده ای به منافع مادی از مصرف کننده موضوع ندارند .
در اعلانهای تجاری شکل کار کاملاً تغییر می کند و طراحی اعلاان به صورتی سهل و ممتنع درمی آید و در این محدوده که از هر جهت تنگ و کنترل شده است طراح باید به مانند یک جوار تراش اثری در چارچوب حساب شده فن ، روانشاسی ، تجارت و بالاخره هنر خلق کند .
عامل زمان بیشتریننقش را در طراحی این نوع اعلان دارد . زیرا اعلان باید فوراً دیده و به سرعت فهمیده شود . هرچه زودتر اعلان تجارتی درک شود و موضوع آن بر ذهن تماشاچی نقش بندد اعلان موفق تر خواهد بود . زیرا مسئله ، مطرح کردن یک موضوع مصرفی است که باید درشرایط فشرده رقابت ،سریعاً مطرح و مصرف شود و فرصتی به رقبا برای مقابله درعرضه و فروش ندهد . بنابراین اعلان باید بسیار ساده و شکیل و دقیق و با استفاده از تمام فوت وفن و نکته سنجی های روانشناسی ، رنگ و زیبائی های تکنیکی طراحی شود . ظریفترین و موثرترین جملات یاشعارها برای آن انتخاب گردد و این مجموعه در ساده ترنی و حساب شده ترین کمپوزسیون در کنار هم قرار گیرند و یک اعلان تجارتی را به وجود آورند
اهمیت ونقش نوشته و تصویر به طور نسبتاً برابر در مقابل هم هستند و این دوعنصر باید دائم و پی در پی یکدیگر را تقویت کرده تا در چشم وذهن تماشاچی تاثیر بادوام تری به جای گذارند . اعلانهای تجارتی نیز درمحدوده خود گوناگون هستند : اعلانهائی که کالائی رابرای اولین بار مطرح می کنند و یا اعلانهائی که برای یادآوریهای مکرر، کالائی را نشان می دهد طرز کاردر هر یک باهم تفاوت می کند . درمورد اول همه نیرو و کوشش، مدیرهنری ، طرح ، مجری، و رسام ، خوشنویس ، نویسنده شعار ، و غیره باید به کار گرفته شود تا در نهایت سادگی و آسانی ودقت اعلانی به وجود آید که عمیقاً توجه عابر و تماشاتچی را جلب کند و او را وادار وهدایت به انجام هدف و پیام خود کند ومانند یک خطا به میهج دراو مسئله نیاز را به وجود آورد .
اما در اعلانهای یادآوردنده ومکرر تجارتی ، هدف حفظ واعتبار کالاست واز جهتی طراحی آن آسانتر از نوع اول است ، زیرا گروه تهیه کننده اعلان ، امکان ایجاد نمایش های زیبا و گوناگونی را دارد و می تواند توسعه نفوذ و شهرت کالا در زمینه های متنوع و برای سلیقه های مختلف ، طرحهای متفاوتی راارئه دهد و حتی از فانتزی های هنرمندانه به خوبی استفاده کند .
اعلانهای اجتماعی برای هشدار دادن وراهنمایی اخلاق و رفتار عمومی مانند رعایت قوانین ومقررات مختلف ، حفظ محیط و بهداشت ، هبستگی های گوناگون ، مسائل اجتماعی و سیاسی وغیره طراحی می شوند . به همین جهت ، مسئله عمده آنها جلب اعتماد عمومی برای پذیرش نظریات ، گوشزدها ، هشدارها و پیامهائی است که مطرح می کنند
بنابراین کوششهای طراح باید در زمینه های روانشناسی جامعه و موضع گیریهای دقیق برای ایجاد رابطه ای موثر باشند باید از کلام وتصویری استفاده کند که بسیار ساده ، سهل ، آشنا و مطبوع باشد و به راحتی روی عاطفه و صمیمیت مردم اثر گذارد . لذا طراح باید از پختگی و بصریت کاملی برخوردار باشد تا بتواند لحنی رابه تصور درآورد که نمایشگر اهداف فوق باشد .
در این اعلانها نوشته اهمیتی ویژه دارد وانتخاب کلمات باید با دقت همه جانبه و در نهایت سادگی و صمیمیت انجام شود تا بر تماشاچی تاثیری مقبول و هادی بگذارد و بیننده را دچار کسالتهای ناشی از لحن پند و اندرز وگوشزد نکند .
گاه در اعلانای اجتماعی نوشته اهمیت و نقش درجه اول را پیدا می کند . زیرا که ممکن است جمله شعار و مطلب آنقدر موثر ، صمیمی و آشنا باشد که نقش و رنگ راتحت تاثیر خود قرار دهد .بنابراین رابط رنگ و فرم ونوشته باید بسیار هماهنگ و دقیق باشد تا باعث مزاحمت ها و ممانعت های بصری در راه ایجاد رابطه بین پیام وتماشاچی نشود و بیننده حتی احساس «دیدن» اعلان را نکند بلکه احساس کند که گوئی اعلان با او حرف می زند .
در یک نگاه کلی می توان انواع پوستر را (برحسب موضوع) به موارد زیر تقسیم کرد :
پوسترهای فرهنگی :
مانند پوسترهای ویژه جشنواره های هنری ، مذهبی ، ورزشی و جلب مردم به فعالیتهای آموزشی ، تفریحی و …
در طراحی پترهای فرهنگی امکان مانور دادن طراح بر روی عوامل تصویری انتخابی بیشتر است و به اصطلاح قابلیت شیرین کاری های گرافیکی افزایش می یابد . ایجاد تغییرات غیر معمول در دیگر گونه های پوستر در پوسترهای فرهنگی امکان پذیر است و به راحتی از سوی مخاطب پذیرفته می شود . به عبارت دیگر مخاطب ظرفیت بیشتری در پذیرش حرکات غیر متعارف بصری را در این گونه از پوستر پوستر دارد . تغییر در نسبت ابعاد و اندازه نحوه پلان بندی عناصر بصری به کارگیری تکنیک های متنوع تایپوگرافی و… از جمله ی این حرکات اند . اگرچه بدیهی است که انجام و بکارگیری چنین مواردی به نسبت موضوع (میزان تخصصی بودن ) شت وضعف خواهد یافت . طراح در خلق یک پوستر فرهنگی مجاز خواهد بود تا برروی مفاهیم و انتقال آنها توسط عناصر گرافیکی مانور بیشتری دهد . بکارگیری رنگهای ویژه و المانهای بصری متفاوت از جلمه این نکات هستند . همچنین به دلیل در اختیار داشتن زمان بیشتر جهت انتقال پیام خود به مخاطب ، می توان از مختصر رمزگویی گرافیکی نیز سود برد . به این معنی که امکان بیان متفاوت پیام موجود خواهد بود . توجه به این نکته ضروری است که به طور معمول و منطقی انتقال پیام در زمانی کوتاه می تواند برای هر اثر گرافیکی یک اولویت و امیتاز به شمار آید .
پوستر تجاری :
موضوعت و فعالیتهای تجاری و اقتصادی را در بر میگیرد . این نوع پوستر بیشترین موارد اجرایی درجوامع مختلف را به خود اختصاص می دهدو شاید گسترده ترین مخاطبان در این گونه از پوستر حضور داشته باشند . تبلیغی که برای یک ماشین لباسشویی یا یک خودوری متوسط صورت می گیرد ، می تواند مخاطبانی در میا قشر کارمند ، کارگر ، مشاغل ازاد ،خانه دار ، پیرو جوان و… داشته باشد . در گونه های دیگر پوستر اگر چه با قاطعیت نمی توان رای به محدودیت مخاطب داد ، ولی بی شک گستردگی مخاطبان آنها درسطح پائین تری نسبت ه اعلان های تجاری قرار دارد . مهمترین نکته ای که طراح در طراحی پوسترهای تجاری آن درگیر است ، مساله زمان در اختیار جهت انتقال بهینه پیام است .
پوسترهای سیاسی:
سفارش دهنده اینگونه پوسترها شخصیتهای حقیقی و حقوقی مرتبط با امور اداری سیاسی اند و فرمهای موجود در این نوع پوستر عمدتاً شاکله های رسمی وقاعده مند و به استثنای مواردی خاص، فاقد تنوع و نوآوری درایده و اجرا هستند .
غالباً موضوعات این پوسترها درارتباط با اموری همچون انتخابات ، ماشرکت مردم درامور سیای ، برخی مناسبت های ملی ، مسائل امنیتی ، سربازگیری و… هستند . در فضا سازی کلی این پوسترها ، کوشش می شود تا از تحریک حس میهن دوستی و احساسات ملی مخاطب پیام حداکثر بهره برداری ممکن انجام پذیرد . به استثنای بعضی موارد ویژه ، حرکتهای تبلیغاتی و گرافیکی بطور منطقی بسیار مشخص و واضح ارائه وتولید می شوند . نیزاصول فنی و ساختاری همچون تکنیک طراحی واجرا و ابعاد و… منطبق براستانداردهای پذیرفته شده پوستر است . همچنین دراکثر موارد نوع خطوط و قالبهای طراحی از صلابت و خشکی امور اداری و رسمی برخوردارند ( حداقل در ایران )
نهایتاً در طراحی (پوسترهای سیاسی) طراح معمولاً کمترین آزادی عمل را نسبت به گونه های دیگر پوستر دارا خواهد بود .
پوسترهای سینمایی :
اگر چه میتواند زیر مجموعه ای از پوستر های فرهنگی باشد ولی به دلیل اهمیت موضوع کار ( صنعت سینما )و گستردگی آن به طورمجزا آورده می شود . در طراحی این ژانر از پوسترها ، به طور معمول کارد پنج به هفت ، حالت عمودی وابعاد 50×70 سانتیمتر و یا 100×70 سانتیمتر انتخاب می شود .
بصورت پیش فرض نام فیلم با بزرگترین اندازه قلم و در قابل دیدترین بخش پوستر فرای می گیرد . در صورتی که ژانر فیلم صرفاً تجاری باشد . و بعبارت دیگر هنرپیشه فیلم تعیین کننده گونه ی تماشاگر باشد ، ترجیحاً تصویر بزرگی از هنرپیشه تزئین کننده پوستر خواهد بود . به طور معمول نام کارگردان بلافاصله در کنار عنوان فیلم (بالا یا پائین ) درج می شود .
چنانچه هنرپیشه یا هنرپیشه گان فیلم در زمره سوپراستارهای صنعت سینما باشند ، بایستی نام آنها به صورت کاملاً قابل تشخیص از دیگر عوامل فیلم آورده شود . قید کردن مواردی همچون فیلمبرداری، نویسنده فیلمنامه، تدوین کننده و… از قواعد طارحی پوستر فیلم است (مسئولیت و تصمیم گیری درمورد درج یاعدم درج این اطلاعات برعهده تهیه کننده است ) درفضاسازی پوسترهای ژانر فیلمهای اصطلاحاً هنری ، امکان شکستن قواعد یاد شده میسر است وبه دلیل خاص بودن مخاطبان اینگونه فیلمها ، به همان نسبت ویژه کردن طراحی ( تغیر ابعاد متدالو ، نحوی لی اوت ، جهت قرارگیری کادرو…) ممکن و پذیرفتی خواهد بود .
ویژگی دیگری که در پوسترهای سینمایی به مراتب بیش از دیگر گونه های پوستر شاهد آن هستیم ، امکان و متداول بودن طراحی بیش از یک طرح برای موضوع واحد است . امروزه حتی در ایران نیز طراحی دویا سه پوستر برای یک فیلم امری معمول است . ضرورت اقناع و جلب رضایت مخاطبان متنوع و متعدد یک فیلم سبب شده است که تبلیغ کنندگان و تهیه کنندگان صنعت سینما گاه برای یک نوع فیلم تا ده مورد پوستر تولید و ارائه کنند . اگر چه توجه به این نکته ضروری است که این تنوع در تولید نباید سبب اشفتگی شیوه شود . به عبارت دیگر ، رد پا و هویتی مشخص وغالب در اکثریت این پوسترها ، همواره به بیننده یادآوری می کند که این مجموعه از یک خانواده هستند . رعایت نوع قلم نوشتار، رنگهای مورد استفاده ، چیدمان عناصر بصری و… از جمله عوامل ایجاد و حفظ ای فضای هماهنگ هستند .
برای طراحی پوستر یک فیلم مناسب است طراح خود با دنیای سینما بیگانه نبوده ترجیحاً بااصول و قواعد آن آشنایی مقدماتی داشته باشد .