یکی ازارکان مهم تصمیم گیری در برنامه ریزی و اجرا برنامه ها در آموزشگاهها وجود معاونت است .معاون یک مدیر بالقوه است. اگر یک ساعت در مدرسه حضور نداشته باشد اداره آموزشگاه با اخلال روبرو خواهد شد . معاونت آموزشگاه ها باید ویژگی های زیادی داشته باشد تا در کارش موفق باشد.مهمترین ویژگی آنها نسبت به دیگران تدین تحمل و تعامل است.اوباید فردی متدین باشد. یعنی خدا را ناظر بر اعمال خویش بداند.پاکی نفس اخلاق نیکو از علایم وشاخص های بارز اوهستند که باید در اعمال و رفتارهایش متجلی باشد.که با اعمال خود به دیگران بیاموزند.فرایند دین باوری ودینداری رادر خلوت طی کند و آشکارا به آن عمل کند.دیگرویژگی معاونت تحمل است منظور ازتحمل صبر و حوصله داشتن در کارها شکیبایی در برابر ناملایمات اخذ تصمیم وقضاوت عقلایی در فرایند کارهاواقدامات است. تعامل سومین ویژگی آن هاست. معاونت باید باعوامل وعناصرداخل وخارج مکانی که درآن کارمی کند تعامل داشته باشد. برقراری نظم وامنیت شاخصه ی دیگر معاونان است. آن هابایدمقررات آموزشی وانظباطی را برای دانش آموزان وخانواده آنها تفهیم کند.
ویژگی دیگر معاون مدیریت برنامه های آغازین و زنگ تفریح است که بسیار بااهمیت است.حضور معاونان قبل از دانش آموزان در مدرسه الزامی است.
برنامه های آغازین باید غیر تکراری مورد پسند بچه ها و جذاب باشد.مثلا شیوه های متفاوت برای تلاوت قرآن معرفی دانش آموزان موفق در روزهای متعدد هفته خواندن اشعار دلنشین و اثرگذار، معرفی متولدین هر ماه و تبریک گفتن و قرعه کشی واهدای هدیه به آنها پخش نوار، سرود و یا خواندن توسط دانش آموزان برگزاری مسابقه های درسی اعتقادی هنری بهداشتی انظباطی و جایزه به برگزیدگان استفاده از کلمات دلنشین هنگام صحبت بادانش آموزان توجه ویژه به ورزش وورزش با دانش آموزان درباره ی مدیریت زنگ تفریح حضور مستمر معاون در حیاط و نظارت مستقیم بر دانش آموزان گوش کردن به حرف ها و مشکلات بچه ها اختصاص دادن هر قسمت از مدرسه به یک کلاس برای کاشتن گل وگیاه پخش سرودهای شاد وموسیقی های گوش نواز و روحبخش در زنگهای تفریح بادرنظر گرفتن مناسبتها حضوردرجمع بچه ها وجویا شدن ازحال آنهادرروز بعداز غیبت آنها وموارددیگرازویژگیهای معاون موفق می باشد .
تاکید بر تفاهم هرچه بیشتر همکاران بررسی راههای شناخت بیشتردانش آموزان بوسیله دبیران مربوطه در زمینه های جسمی عاطفی اقتصادی تهیه صندوق انتقادات وپیشنهادات برای همکاران احترام به حفظ اموال نظارت برتنظیم اسناد ودفاترمربوطه، تنظیم بودجه، نظارت مستمربه نحوه انجام وظایف کمی وکیفی عوامل برنامه ریزی در ارتقاء رشداخلاقی کارکنان ودانش آموزان بر اساس معیار تربیت اسلامی تهیه مقدمات ونظارت براجرای مراسم مذهبی، سیاسی ،تفریحی ،عبادی، تنظیم برنامه امتحانات،تنظیم برنامه هفتگی واحد آموزشی، توانایی واهتمام در برنامه ریزی آموزشی وپرورشی اداری مالی تخصصی جذب دانش آموزان وبهسازی آنهاوهماهنگ سازی اعمال وروشهای انظباطی در مورد دانش آموزان از طریق همکاران، ایجاد انگیزه درمیان دانش آموزان بوسیله تشویق تاکید بر ویژگیهای مثبت آنها واعتماد سازی در میان آنان بهره مندی از تجربه ها واندیشه های دیگران به شکل حضوری، بازدیدی، مطالعه ای، قراردادی، همکاری مشترک،و مدیریت زبان داشته باشد. آشنا سازی همکاران با آخرین یافته های علمی پژوهشی وبهره جویی از این یافته هادرکار اداره مدرسه، تسلط بر نوسانات وبحرانها، توجه به بهداشت دانش آموزان وکمک از آنها درپاک نگه داشتن مدرسه وکلاسها ،وفق ومدارا در اداره امور داشته باشند چون کارسازترین اصل ارتباط با دلهای دیگران است .
رحمت وملایمت بنیان اداره درست کارهاست هرکه باملایمت رفتارکند موفق میشود شوخ طبعی عامل دیگر ارتباط ها است. شوخی و خنده از نظر فرهنگی، مقام، ودیگر موانع ظاهری را کوتاه می کند همه با کسانی که می توانند با آنان بخندند دوست می شوند وسعی می کننددرکنا رآنها بمانند.
… نوع و میزان ارتباط معاون با اولیاء و اصولاً انجام دادن هر حرکتی به نوع مدیریت مدیر مدرسه بستگی دارد. مدیران متمرکز و بسته، به دلیل نشناختن معاونان خود یا به دلیل بی اعتمادی و حتی به سبب سوء سابقه ی ذهنی که از تفویض اختیار دارند، در تمام امور دخالت می کنند. امکان دارد اعتماد به نفس کم،نگرش مدیر را به معاون،از یک همکار به یک رقیب تغییر دهد. پس از مدیر،از نظر ارتباطات اجتماعی مدرسه،معاون در رتبه دوم قرار دارد. در مدارسی که بیش از یک معاون دارند،غالباً کارهای هر پایه تحصیلی به یک فرد ارجاع می شود. در این مدارس غیبت یکی از معاونان که به هر حال در طول سال یکی دوبار اتفاق می افتد،باعث روی زمین ماندن کارهای وی می شود. از سوی دیگر،با ارجاع دانش آموزان به معاون مربوطه،آنان خیلی زود پی می برند که در صورت حضور نداشتن او و حتی با وجود معاون پایه دیگر،می توان بدون نگرانی به هر کاری دست زد و این سرآغاز مشکلات مدرسه است. بنابراین،این تقسیم کاری باید با چنان ظرافتی انجام شود که اولیاء و دانش آموزان تصور نکنند معاون پایه دیگر هیچ مسئولیتی در قبال بقیه دانش آموزان ندارد. ضمن آنکه اولیاء به هر حال خواستار نادیده گرفتن برخی مسائل فرزند خود هستند و توقع دارند او در هنگام ضرورت،از حمایتهای بی مورد و تبعیض در مورد برخی شاگردان خواهد شد ودر نهایت،آرامش محیط علمی و فرهنگی مدرسه را بر هم می زند. عشق و علاقه و روابط انسانی،حکم پایه و مایه کار معاون است. تفهیم نظم و انضباط،هنر و لازمه کار معاون است. نظم،اعتماد به نفس جدی بودن و داشتن نگرش مثبت در مورد دانش آموزان،تاثیر سازنده ای دارد. علاوه بر این،ارتباط مستمر با دانش آموزان برای شرکت در فعالیتهای مدرسه و برگزاری مراسم صبحگاهی،برای بعضی دانش آموزان که حضور طولانی در کلاس های درس را بر نمی تابند،نشاط آور است.
اگر معاون ارتباط عاطفی با معلمان برقرار کند،پیگیر ارزشیابی مستمر آموخته های دانش آموزان باشد و آن را به اولیاء ارائه دهد،معلمان نیز احساس آرامش و امنیت بیشتری خواهند کرد و تمایل بیشتری به همکاری نشان می دهند.
از مطالب بالا می توان تلویحاً به تفاوتهای یک ناظم با معاون دست یافت. پرداختن به خلاقیت دانش آموزان، دادن اعتماد به نفس،تشویق روحیه زندگی جمعی و همکاری در فعالیتهای مدرسه،از جمله کارهای یک معاون است. اما ناظم،ماشینی است که از صبح تا شب،در کار فریاد زدن و به صف کردن و دست به سینه نشاندن کودکان خونمایی می کند
منابع :
http://www.khschool.ir