تئوری آزمایش:
کروماتوگرافی روشی برای جدا سازی است که امروزه کاربرد وسیعی در صنعت و زیست دارد این روش نخستین بار به وسیله گیاه پزشک روسی معرفی شد او از این روش برای جدا سازی مواد رنگی استفاده کرد از این رو کروماتوگرافی یا رنگ نگاری را بر آن نام نهادند. در همه روش های کروماتوگرافی دو فاز وجود دارد یکی فاز بدون حرکت (ساکن) که پایه مواد است و دیگری پیوسته جریان دارد و فاز متحرک گویند که باعث جدا کردن است
اساس جدا سازی بر اساس نوعی کروماتوگرافی:
- اندازه
- بار ( قطبیت )
- حلالیت
- حجم
اشکال مختلف دستگاه کروماتوگرافی :
- فاز ثابت : تخت
- فاز ثابت : ستونی
کروماتوگرافی کاغذی (P.C )
این روش بر پایه حرکت حلال روی نوارهایی از کاغذ صافی استوار است ( چون کاغذ از سلولز ساخته شده قطبی و دارای مقدار زیادی OH می باشد )
با این روش می توان رنگ های تشکیل دهنده جوهر سیاه را جدا سازی و شناسایی کرد . در این روش فاز ثابت عکس فاز متحرک است یعنی اگر فاز متحرک قطبی باشد فاز ثابت باید غیر قطبی باشد .
برای انجام کروماتوگرافی کاغذی یک یا چند قطره از محلول آن را نزدیک انتهای قطعه ای از کاغذ صافی می چکاند ( لکه گذاری ) بعد از خشک شدن قطره ها کاغذ را از قسمت لکه گذاری شده در حلال مناسبی فرو می برند بدون اینکه لکه وارد حلال شود حلال هم زمان با حرکت خود در طول کاغذ مواد را از لکه حل کرده با خود بالا می برد هر دو با سرعتی متفاوتی نسبت به بقیه حرکت می کنند جریان حلال تا مدت زمان معینی ادامه می یابد سپس کاغذ را خشک می کنند و مواد جدا شده در صورت رنگی بودن بی رنگ مشاهده می شوند
علاوه بر جداسازی رنگ ها , جدا سازی و شناسایی آمینو اسید ها موجود در آب میوه و جدا سازی و شناسایی قند ها به طور مجزا از طریق کروماتوگرافی امکان پذیر است
كروماتوگرافي لايه نازك ( TCL )
در اين روش يك لايه نازك از يك ماده جامد روى شيشه ماليده ميشود (فاز ثابت)
كروماتوگرافى غربالى بر اساس سايز مولكول ها
كروماتوگرافى مايع با فشار بالا يا كاربرد با روش هاى بالا بيشتر براى
شناسايى استفاده مى شود ولى هم براى شناسايى و هم براى مقدار.
كروماتوگرافى ستونى :
1-تعويض يونى
2-غربالى
3- با فشار بالا
براى جدا كردن اجزاى يك مخلوط مى توان از ستون شيشه اى يا پلاستيكي استفاده كرد . ستون با ماده جامد مانند الومينيوم اكسيد (فاز ساكن) پر شده و با حلالى مانند هگزان (فاز متحرك) پوشيده شده است. مقدار كمى از مخلوط در حلال حل شده از بالا وارد ستون ميشود. اجزاى مخلوط در بالاى ستون جذب فاز ساكن ميشوند . سپس حلال تازه را پيوسته از بالا روي ستون مي ريزند. حلال با عبور از ميان ستون اجزاى مخلوط را با خود حمل مي كند و سرعت حركت هر جزء به ميزان چسبندگي ان روى فاز ساكن بستگي دارد به اين ترتيب ماده اي كه چسبندگي كمترى دارد سريعتر از ستون خارج مي شود و اين روش براي جدا سازي يون ها به كار مي رود.
انجام آزمايش:
وسایل آزمایش :
کاغذ سفید – خط کش – مقدار کافی از یون های آهن و مس و نیکل و منگز و مقداری استون و برای هر کدام از این یون ها یک قطره چکان نیاز داریم البته برای تسریع در خشک شدن کاغذ یک وسیله گرمایی غیر مستقیم داشته باشیم و همچنین یک بشر و در پوش آن
روش کار :
حال روش کار به این صورت است که کاغذ سفید را برداشته و از پایین با خط کش 5 قسمت می کنیم و با مداد در پایین برگه علامتی گذاشته چون مداد کربن گرافیت است که غیر قطبی است و به همین دلیل در کاغذ جا به جا نمی شود در هر قسمت نام یک یون را نوشته و با قطره چکان یک قطره روی آن نقطه ریخته و آن را خشک میکنیم و چندین بار این کار را تکرار می کنیم تا غلظت مواد در سطح کاغذ زیاد شود و کاغذ را گذاشته تا خشک شود در بشر 2 میلی ایتر آب و 4میلی لیترهیدرو کلریک اسید و 19 میلی لیتر استون ریخته و در پوش را گذاشته تا بخار شود سپس کاغذ را درون تانک ( بشر ) گذاشته
نکته :
تانک نباید تکان بخورد چون در آزمایش خلل پیش می آید هنگامی که مایع 2 یا 3 سانتی متر بالا آمد آن را برداشته و خشک می کنیم بعد از خشک کردن روی کاغذ را آغشته به دی متیل اکسیم می کنیم سپس آن را هم خشک کرده و روی آن هیدروکسید آمونیوم ریخته و خشک کرده
مشاهدات:
در هنگام خشک کردن کاغذ دود سفید رنگی از کاغذ بلند می شود و همچنین توصیه می شود اصلا محلول HCL و آب و استون را بو نکنید که بخار آن یه شدت تند می باشد بعد از خشک شدن کاغذ رنگ های قرمز متمایل به صورتی – آبی متمایل به سبز – قهوه ای – قهوه ای سوخته پدیدار می شود
محاسبات :
این آزمایش محاسبات چندانی ندارد و فقط یک فرمول :
Rf = فاصله طی شده توسط فاز متحرک / فاصله طی شده توسط لکه
که با این روش می توان نام یون یا یون ها را گفت
نتایج :
از رنگ های مشاهده شده استنباط می شود که رنگ قرمز در پایین نشان دهنده نیکل و آبی نشان دهنده مس و قهوای در بالا نشان دهنده آهن است
موضوع آزمایش:
تتراسيون
تئوری آزمایش :
اندازه گيري غلظت يک محلول با افزون يک محلول استاندارد به ان را تتراسيون گويند. در تتراسيون حتما بايد بين در محلول واکنش اتفاق بيفتد مثلا براي اندازه گيري غلظت HCL انرا با باز و بلعکس بازها را با اسيد مخطوط مي کنبم.
براي مشخص کردن غلظت تيتر شونده ان را داخل ارلن مي ريزيم(اسيد)و تيتر کننده که غلظتش مشخصاست را داخل بورت مي ريزيم(باز)
روش آزمایش :
ابتدا درب بورت را باز کرده تا واکنش تمام شود و وقتي واکنش تمام مي شود که ارلن خنثي شود يعني مواد داخل ان و خنثي شدن را به وسيله شنا ساگر مشخص مي کنيم به طور کلي شناساگرهاسه دسته هستندکه هر يکدر اسيد و خنثي رنگ مخصوصي دارند.
رنگ در محلول هاي مختلف
شناساگر اسيدي خنثي بازي
ليتموس سرخ بنفش ابي
فنول فتالين بي رنگ بي رنگ ارغواني
متيل اورنج سرخ نارنجي زرد
بايد توجه داشت که شناساگر را بايد وارد تيتر شونده(ارلن)بريزيم به مقدار 2 يا 3 قطره در پايان تتراسيون تعداد وزن هاي واکنش دهنده با هم برابرند
يعني : N1v1=n2v2