يكي از مباحث مهم در مديريت مالي اندازه گيري و كاربرد هزينه سرمايه شركت مي باشد كه معمولاً در اتخاذ تصميمات سرمايه گذاري و هم چنين راههاي مختلف تامين مالي به عنوان اصل مهم تلقي مي شود.
براي محاسبه سرمايه شركت ابتدا بايستي راههاي مختلف كسب مانع مالي را بشناسيم .
تامين مالي به اشكال مختلف صورت مي پذيرد :
- استقراض
- صدور سهام
- انباشت كردن سود شركت
اما به طور كلي 2 نوع است :
- كوتاه مدت
- بلند مدت
- استقراض از بانك در قالب وام هاي بانكي
- انتشار اوراض قرضه
- انتشار سهام ممتاز
- انتشار سهام عادي جديد
- سود انباشته
تامين مالي كوتاه مدت
| نام روش | مزايا | معايب |
| اعتبار تجاري (نسيه) | 1) سهولت دسترسي
2) نداشتن هزينه 3) عدم سخت گيري طلبكاران |
– از دست رفتن تخفيف نقدي
– كاهش درجه اعتباري واحد اقتصادي |
| وام بانكي | – استفاده از خدمات بانكها
– امكان باز پرداخت قبل از قرضه جديد |
– لزوم داشتن سرمايه كافي و نقدينگي |
| اوراق تجاري كوتاه مدت | – نداشتن وثيقه
– تامين مالي از طريق اوراق قرضه جديد |
– صرفاً توسط واحدهاي اقتصادي معتبر قابل اجرا است |
| تامين مالي از طريق وثيقه گذاري | – دسترسي به وجه نقد | – وثيقه گذاري مستلزم تحمل هزينه هاي اضافي است |
| وام هاي موسسات مالي | – در صورت عدم امكان استفاده وام بانكها | – سود تضمين شده بيشتر از وام
|
تامين مالي بلند مدت :
- اوراق قرضه : با در آمد ثابت است . خريدار قرضه به عنوان طلبكاران شركت محسوب مي شوند .
مزاياي تامين مالي از طريق بدهي :
- ارزانترين روش تامين مالي است .
- باعث مشاركت ديگران در اداره و كنترل شركت نمي شود .
- براي شركت مسير مالياتي ايجاد مي كند .
- در شرايط تورمي به علت ثابت بودن بهره آن ، بهره واقعي كه شركت مي پردازد كاهش مي يابد .
معايب :
- اوراق قرضه با ايجاد اهرام مالي باعث افزايش ريسك مالي شركت مي شود .
- در صورت عدم توانايي شركت در پرداخت به موقع اصل و بهره ، مي تواند منجر بروز ورشکستگی شرکت شود .
- به علت افزایش ریسک با استفاده از بدهی ، بازدهی مورد انتظار سهام داران عادل و ممتاز افزایش می یابد که هزینه پنهان نامیدهمی شود .
طریقه محاسبه ارزش اوراق قرضه
Vn : ارزش سر رسیدی
I : بهره
2) سهام ممتاز : سهام داران ممتاز در دریافت سود سهم خود از دارایی ، بعد از دارندگان قرضه قرار می گیرند و نسبت به سهام داران عادی اولویت دارند .
مزایا :
- برای شرکت ریسک ورشکستگی ندارد .
- شرکت می تواند سود سهام ممتاز را به تاخیز اندازد که این عمل باعث انعطاف پذیری حالی برای شرکت می شود .
- باعث تقسیم حق رای و کنترل شرکت نمی شود .
- ارزان تر از سهام عادی است .
- بدون سر رسید است . منبع تامین مالی دائمی است .
معایب :
- هزینه سرمایه سهام ممتاز گران تر از اوراق قرضه است .
- سهام ممتاز برای شرکت اهرم مالی و در نتیجه ریسک مالی را افزایش می دهند .
طریقه محاسبه :
dp : سود سهام ممتاز
r : نرخ بازده مورد انتظار
3) سهام عادی : نشان دهنده مالکیت در یک شرکت است . دارای سود متغیر است .
مزایا :
- دائمی و بدون سر رسید
- پشتوانه دریافت وام و انتشار قرضه است .
- شرکت الزام قانونی در پرداخت سود سهام عادی ندارند .
- انتشار سهام عادی باعث کاهش اهرم مالی و در نتیجه ریسک مالی شرکت می شود .
معایب :
- گران ترین روش تامین مالی است .
- شامل مالیات نمی شود .
- انتشار سهام عادی جدید باعث می شود به طور موقت سود هر سهم به علت افزایش تعداد سهام کاهش یابد .
طریقه محاسبه :
r : نرخ بازده مورد انتظار
g : نرخ رشد
D1 : سود سال اول
تعریف هزینه سرمایه ==< عبارت است از حداقل نرخ بازدهی که واحد اقتصادی باید به دست آورد تا بازده مورد انتظار سرمایه گذاران تامین شود .
اگر
r > k a ــــــــــــــــــ< افزایش ثروت سهام داران
r < k a ـــــــــــــــــ< کاهش ثروت سهام داران
آیا شیوه های تامین مالی منجر به تغییر در نرخ هزینه سرمایه شرکت ها می شود ؟
مدل های هزینه سرمایه :
- نرخ بازده متوسط تحقق یافته
- نرخ بازده متوسط تحقق یافته تعدیل شده
- قیمت گذاری دارایی سرمایه
- رشد سود تقسیمی
هزینه خاص بدهی (اوراق قرضه)
==< تامین مالی از طریق بدهی موجبات افزایش اهرم مالی را فراهم می سازد . و از جمله هزینه های قابل قبول هستند که دارای جذابیت هستند .
طریقه محاسبه :
km : نرخ بازده تا سر رسید Kd = Km(1-T)
T : نرخ مالیات شرکت
Wd : درصد بدهی در کل ساختار سرمایه شرکت
هزینه خاص سهام ممتاز :
- هزینه سرمایه تامین شده از محل سهام ممتاز تابعی از سود است که طبق قرار داد برای آن ها تعیین شده است .
- سهام ممتاز سپر مالیاتی ایجاد نمی کند و از این نظر نسبت به بدهی با بهره از جذابیت کمتری برخوردار است .
طریقه محاسبه
Dp : سود سهام ممتاز
V : قیمت روز سهام ممتاز
هزینه خاص سهام عادی
Ke : نرخ هزینه خاص سهام عادی
P : مبلغ دریافتی از بابت فروش سهام
هزینه خاص سود انباشته
- : قیمت سهام عادی
هزینه خاص سرمایه :
برای لحاظ کردن هزینه خاص سرمایه هر یک از منابع سرمایه باید هزینه سرمایه هر منبع را در وزن مربوطه به خود ضرب کرده و سپس همراه را با هم جمع کنیم .
حاصل ، میانگین موزون هزینه سرمایه نامیده می شود .
| نام شرکت | 1379 | 1380 | 1381 | 1382 |
| ساجی قائم شهر | 56٪ | 52٪ | 52٪ | 18٪ |
| ارج | 45٪ | 36٪ | 28٪ | 31٪ |
| دارو | 48٪ | 44٪ | 29٪ | 29٪ |
| لعاب ایران | 87٪ | 63٪ | 52٪ | 47٪ |
| ایرانیت | 30٪ | 35٪ | 36٪ | 32٪ |
| آلومتک | 30٪ | 32٪ | 36٪ | 32٪ |
نتایج تحقیق :
- بین شیوه های تامین مالی و نرخ هزینه سرمایه شرکت ها ارتباط معنی داری وجود دارد . به این دلی مدیران باید بتوانند با انتخاب بهترین ساختار سرمایه و مناسب ترین ترکیب شیوه های تامین مالی ، هزینه سرمایه شرکت را کاهش دهند .
- نتایج نشان می دهد تامین مالی از محل بدهی های بلند مدت منجر به کاهش هزینه سرمایه و در نتیجه افزایش ثروت سهام داران می شود .
- سرمایه گذاران بالقوه باید توجه داشته باشند که افزایش سرمایه شرکت ها در بورس ممکن است در ابتدا به افزایش قیمت سهام منجر شود و لی اگر شرکت ها نتوانند بازدهی بیش از هزینه خاص این منبع تامین مالی ایجاد کنند موجب کاهش قیمت سهام اینگونه شرکت ها می شود .
پیشنهادات :
1) در صورت بالا بودن هزینه انتشار شرکت از منابع داخلی شرکت برای تامین مالی استفاده کند که هزینه انتشار ندارد .
2) در صورتی که قیمت سهام شرکت پایین تعیین شده باشد . مدیریت انتشار اوراق قرضه را ترجیح دهد و بالعکس
3) بازار در ارتباط با انتشار سهام عکس العمل منفی دارد و آن را به عنوان نشان منفی در مورد شرکت تعبیر و تفسیر می کند . شرکت اوراق قرضه منتشر کنند عکس العمل منفی در برابر آن پایین باشد .
4) شرکت هایی که دارایی نا مشهود آن بالاست ، چون هزینه ورشکستگی برای این شرکت بالا است از بدهی کمتر استفاده کنند .
5) شرکت هایی که توان نقدینگی آن بالا ست چون ریسک ورشکستگی برای آن ها پایین است از بدهی بیشتر استفاده کنند .
6) به طور کل شرکت هایی که ریسک آن بالاست از بدهی کمتر استفاده کنند .